NIETZSCHE'NİN TRAGEDYANIN DOĞUŞU ESERİNDE SÜMER KÜLTLERİNİN İZİNİ SÜRMEK

Yıl 2024, , 81 - 106, 16.12.2024

Gürkan Korkmaz

https://doi.org/10.53844/flsf.1523541

Öz

Bu çalışmada post-metafizik düşünselliğin öncü aktörü olarak görülen Friedrich Nietzsche'nin akademideki bilimsel akreditasyonun belirlenimine gidilmiş dahası Nietzsche'nin ve Nietzscheci fikriyatın akademik alandaki meşruiyet kazanma süreci irdelenerek Postmodern durum bağlamında bilimsel konumlandırılması tespit edilmiştir. Bununla birlikte Aristocu teatral estetik anlayışın tragedyaya dair ontolojik açmazlarına değinilerek bu açmazlara yönelik Nietzsche'nin, "Müziğin Ruhundan Tragedyanın Doğuşu" isimli eseri bağlamındaki mütalaası genel hatlarıyla ifade edilmiştir. Nietzsche'nin tragedyaya yönelik ortaya koyduğu ontolojik yaklaşımın yarattığı "estetik huzursuzluğa" dikkat çekilerek Tragedyanın Doğuşu'ndaki antropolojik söylemler tespit edilmeye çalışılmıştır. Toplumsal bir konvansiyon mekanizması olması kabulünden hareketle Tragedya bağlamında Tiyatro'nun yapısal işlevselliği vurgulanarak nihayetinde günümüz Antropoloji disiplininin ortaya koyduğu kanıtlar ışığında Nietzsche'nin tragedyaya/tiyatroya dair ontolojik mütalaasının Sümer Medeniyeti'ndeki kültler bağlamında karşılıklı iz düşümlerinin izi sürülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Nietzsche, Tragedya, Sümer, Antropoloji, Postmodern

TRACING THE SUMERIAN CULTS IN NIETZSCHE'S BIRTH OF TRAGEDY

Öz

In this study, the scientific accreditation of Friedrich Nietzsche, the leading actor of post-metaphysical intellectualism, has been determined, the legitimacy of Nietzsche and his ideas in the academic field has been examined, and his scientific positioning in the context of postmodern intellectualism has been determined. The ontological dilemmas of the Aristotelian aesthetic understanding of tragedy are marked in the context of Nietzsche's work "The Birth of Tragedy from the Spirit of Music". By drawing attention to the "aesthetic restlessness" created by Nietzsche, anthropological discourses in this work are tried to be determined. Emphasizing the structural functionality of Theater as a convention mechanism of Tragedy, the mutual projections of Nietzsche's ontological opinion on tragedy in the context of the cults in Sumerian Civilization have been tried to be found in the light of the evidence put forward by the discipline of Anthropology today.

Anahtar Kelimeler

Nietzsche, Tragedy, Sumer, Anthropology, Postmodern

Kaynakça

• Baudrillard, Jean. Kötülüğün Şeffaflığı. Çeviren Emel Abora, Işık Ergüden. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1995.
• Best, Steven ve Douglas Kellner. Postmodern Teori. Çeviren Mehmet Küçük. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011.
• Bottero, Jean ve Samuel Noah Kramer. Mezopotamya Mitolojisi. Çeviren Alp Tümertekin. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017.
• Crawford, Harriet. "Introduction". The Sumerian World içinde, editör Harriet Crawford, 1-7. New York: Routledge, 2013.
• Eagleton, Terry. Tatlı Şiddet Trajik Kavramı. Çeviren Kutlu Tunca. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
• Fischer-Lichte, Erika. Theatre, Sacrifice, Ritual Exploring Forms of Political Theatre. New York: Routledge, 2005.
• Foucault, Michel. Felsefe Sahnesi. Çeviren Işık Ergüden. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011.
• Galpin, Francis W. The Music of the Sumerians: and Their Immediate Successors, The Babylonians and Assyrians. UK: Cambridge Unıversity Press, 1937.
• Gaster, Theodor H. Thespis. Çeviren Mehmet H. Doğan. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2000.
• Gündüz, Şinasi. Anadolu'da Paganizm. Ankara: Ankara Okul Yayınları, 2005.
• Huizinga, Johan. Homo Ludens. Çeviren Mehmet Ali Kılıçbay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2006.
• İlmiye, Muazzez Çığ. Sümerli Ludingirra. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2007.
• İlmiye, Muazzez Çığ. Uygarlığın Kökeni Sümerliler - 1. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2013.
• İlmiye, Muazzez Çığ. Uygarlığın Kökeni Sümerliler - 2. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2012.
• Kalafat, Yaşar. Türk Kültürlü Halklarda Mitler. Ankara: Berikan Yayınevi, 2012.
• Korkmaz, Gürkan. Türk Tiyatrosunun Postmodern Poetikası. İstanbul: Mitos-Boyut Tiyatro Yayınları, 2019.
• Kramer, Samuel Noah. Sümer Mitolojisi. Çeviren Hamide Koyukan. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 1999.
• Kramer, Samuel Noah. Sümerler. Çeviren Özcan Buze. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2002.
• Kramer, Samuel Noah. Sümerlerin Kurnaz Tanrısı Enki. Çeviren Hamide Koyukan. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2000.
• Kramer, Samuel Noah. Tarih Sümer'de Başlar. Çeviren Hamide Koyukan. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2002.
• Kramer, Samuel Noah. Tarih Sümer'de Başlar. Çeviren Muazzez İlmiye Çığ. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1990(a).
• Latacz, Joachim. Antik Yunan Tragedyaları. Çeviren Yılmaz Onay. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları, 2006.
• Lifşits, Mihail. Marx'ın Sanat Felsefesi. Çeviren Murat Belge. Ankara: Fol, 2019.
• Nietzsche, Friedrich. Kaderini Sev, Çünkü Aslında Hayatın Bu. Hazırlayan Taner Şanlıoğlu. İstanbul: Destek Yayınları, 2020.
• Nietzsche, Friedrich. Müziğin Ruhundan Tragedyanın Doğuşu. Çeviren İsmet Zeki Eyüboğlu. İstanbul: Say Yayınları, 2011.
• Nietzsche, Friedrich. The Birth of Tragedy and Other Writings. Çeviren Ronald Speirs. UK: Cambridge University Press, 2007.
• Nietzsche, Friedrich. Tragedyanın Doğuşu. Çeviren Mustafa Tüzel. İstanbul: İthaki Yayınları, 2005.
• Ranciere, Jacques. Dissensus Politika ve Estetik Üzerine. Çeviren Mustafa Yalçınkaya. İstanbul: Ayrntı Yayınları, 2020.
• Rozik, Eli. The Roots of Theatre: Rethinking Ritual and Other Theories of Origin. Iowa: University of Iowa Press, 2002.
• Steiner, George. Tragedyanın Ölümü. Çeviren Burç İdem Dinçel. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2011.
• Stone, Elizabeth C. "The Organisation of a Sumerian Town: The Physical Remainsof of Ancient Social Systems". The Sumerian World içinde, editör Harriet Crawford, 156-178. New York: Routledge, 2013.
• Tezcan, Mahmut. Kültürel Antropoloji. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1997.
• Thomson, George. Tragedyanın Kökeni. Çeviren Mehmet H. Doğan. İstanbul: Yordam Kitap, 2021.
• Van De Mieroop, Marc. "Democracy and The Rule Of Law, The Assembly and The First Law Code". The Sumerian World içinde, editör Harriet Crawford, 277-289. New York: Routledge, 2013.
• Vernant, Jean-Pıerre ve Pierre Vidal-Naquet. Eski Yunan'da Mit Ve Tragedya. Çeviren Sevgi Tamgüç ve Reşat Fuat Çam. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2012.
• Vernant, Jean-Pierre. Antik Yunan'da Mit ve Düşünce. Çeviren Nazım Can Serbest. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2022.
• Vogel, Helga. "Death and Burial". The Sumerian World içinde, editör Harriet Crawford, 419-434. New York: Routledge, 2013.
• Werner, Helmut. Ezoterik Sözlük. Çeviren Bülent Atanır ve Murat Batmankaya. İstanbul: Omega Yayınları, 2005.