BibTex RIS Kaynak Göster

Die Begriffe der Noema und Noesis bei E. Husserl

Yıl 2009, Sayı: 7, 121 - 136, 01.04.2009

Öz

Die Begriffe von Noema und Noesis spielen für die Husserls Phänomenologie eine zentrale Rolle. Sie sind auch eng verbunden mit dem Begriff der Intentionalität . Die Analyse des intentionalen Erlebnisses zeigt uns, daβ alle Noesen als irreel-intentionale Kompenente das Noema, den vermeinten gegenständlichen Sinn in sich tragen. Zu jedem Noema gehört ein zentraler Sinneskern. Jeder noematische Sinneskern hat in sich eine gegenständliche Beziehung. Es sind in noematischer Hinsicht zwei Gegenstandbegriffe zu unterscheiden. Erstens: Der Gegenstand im Wie seiner Bestimmtheiten als Inhalt (als noematischer Sinn). Zweitens: Der Gegenstand als unbestimmtes, aber bestimmbares Subjektum. Die sich auf die Noesen richtende reelle Analyse des Erlebnisses findet zwei Kompenenten aller Noesen. Erstens: Die nicht intentionale, stoffliche-hyletische (Empfündungsinhalte wie Farb-, Tastdaten und Lustempfindungen). Zweitens: Die das Spezifische der Intentionalität in sich tragende Kompenente, welche die sensuelle Hyle beseelt und sich als sinngebende Schicht über sie legt. Im Zusammenspiel dieser beiden Kompenenten des intentionalen Erlebnisses erfolgt die Sinngebung. Es ist die Funktion der Noesen, als konstutierende Mannigfaltigkeiten Bewusstsein von Etwas in der Weise zustande bringen, daβ sie sich kraft der synthetischen Urform des Bewusstseins zu einem Bewusstsein von einem und demselben zusammenschlieβen und so objektive Einheit der Gegenständlichkeit hervortreten lassen. Die Leistung der Noesen kann nach ihrer sinnbildenden (washaltigen) und nach ihrer thetischen auf die Seinssetzung des Gegenstandes abzielenden Seite unterschieden werden

Kaynakça

  • AKARSU, B., Felsefi Terimler Sözlüğü, 4.baskı, İstanbul 2001.
  • BERNET, R./Kern, I./Marbach, E., Edmund Husserl. Darstellung seines Denkens, Hamburg 1996.
  • FİNK, E., Studien zur Phänomenologie,1930-1939, Den Haag 1966.
  • Husserl, E., Arbeit an den Phänomenen, Ausgewählte Schriften, yay. Bernhard Waldenfels, Frankfurt am Main 1993.
  • E. Husserl, Ideen zu einer reinen Phänomenologie und phänomenologischen Philosophie,s.205. Werke I,s.77.
  • HUSSERL, E., Ideen zu einer reinen Phänomenologie und phänomenologischen Philosophie, Erstes Buch: Allgemeine Einführung in die reine Phänomenologie Nachwort (1930), in. E.Husserl, Gesammelte Schriften, hrsg. von E. Ströcker, Band V, Hamburg 1992a.
  • HUSSERL, E., Logische Untersuchungen. Zweiter Band.I.Teil, in. E.Husserl, Gesammelte Schriften, hrsg. von E. Ströcker, Band 3, Hamburg 1992b.
  • HUSSERL, E., Cartesianische Meditationen und Pariser Vorträge, Gesammelte Werke I, yay. S. Strasser, Den Haag 1950.
  • HUSSERL, E., Fenomenoloji Üzerine Beş Ders, (çev: Harun Tepe), Ankara 1977.
  • HERMANN, F.W., Husserl und die Meditationen des Descartes, Frankfurt am Main1971.
  • KÜNNE, W., Abstrakte Gegenstände: Semantik und Ontologie, Frankfurt am Main 1983.
  • MARBACH, E., Das problem des Ich in der Phänomenologie Husserls, Den Haag 1974.
  • PRECHTL, P., Husserl zur Einführung, Hamburg 1991.
  • RİTTER, J&Gründer, K., Historische Wörterbuch der Philosophie, Darmstadt 1976.
  • SÖZER, Ö., Edmund Husserl’in Fenomenoloji’si ve Nesnelerin Varlığı, İstanbul 1976.

E. HUSSERL’DE NOEMA VE NOESİS KAVRAMLARI

Yıl 2009, Sayı: 7, 121 - 136, 01.04.2009

Öz

Noema ve Noesis kavramları Husserl fenomenolojisinde önemli bir yere sahiptir. Bu kavramlar yönelimsellik kavramıyla çok yakından ilgilidir. Yönelimsel yaşantı kavramının analizi bize irreel-yönelimsel bir unsur olarak noesislerin, nesnenin düşünülen anlamı olan noemayı kendi içinde taşıdığını göstermektedir. Her noemaya merkezi bir anlam karşılık gelmektedir ve her türlü noematik anlam kendi içinde nesnel bir ilişkiye sahiptir. Noema kavramı bağlamında iki farklı “nesne” kavramı arasında bir ayrım yapmak gerekmektedir. Birincisi içerik olarak nesnenin kendi belirleniminin nasıllığı (noematik anlam), ikinci olarak nesnenin belirsiz fakat belirlenebilen bir tekillik olması. Yaşantı kavramının noesise yönelik olan gerçek analizinde bütün noesislerde bulunan iki farklı faktör karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan ilki yönelimsel olmayan, renk, tat lezzet duygulanımları gibi maddesel faktörler; ikincisi yönelimselliği içinde taşıyan ve maddeden alınan duygulanımlara mana veren ve onların üzerini örten anlam tabakasıyla ilgili unsurlardır. Yönelimsel yaşantıya ait bu iki unsur rasındaki karşılıklı ilişkiden anlam verme olgusu açığa çıkmaktadır. Böyle bir olguda yaşantıyla açığa çıkan nesnel noematik anlam yapılmış (konstituierte) bir anlam olarak karşımıza çıkar. Buna karşın noesisin buradaki işlevi, bir şeyin bilinci olarak, bilince ait çeşitliliği öyle bir şekilde (konstituierende) kurmaktır ki bu sayede bilinç çeşitlilikleriyle, tek ve bir bilince yönelik asli bilincin sentetik formlarını biraraya getirerek „nesnenin objektif birliği“ açığa çıkabilsin. Noesisin işlevi kendi „anlam verici“ yönüne, „tezsel“ yapısına ve nesnenin varlıksal yapısına göre farklılık gösterir

Kaynakça

  • AKARSU, B., Felsefi Terimler Sözlüğü, 4.baskı, İstanbul 2001.
  • BERNET, R./Kern, I./Marbach, E., Edmund Husserl. Darstellung seines Denkens, Hamburg 1996.
  • FİNK, E., Studien zur Phänomenologie,1930-1939, Den Haag 1966.
  • Husserl, E., Arbeit an den Phänomenen, Ausgewählte Schriften, yay. Bernhard Waldenfels, Frankfurt am Main 1993.
  • E. Husserl, Ideen zu einer reinen Phänomenologie und phänomenologischen Philosophie,s.205. Werke I,s.77.
  • HUSSERL, E., Ideen zu einer reinen Phänomenologie und phänomenologischen Philosophie, Erstes Buch: Allgemeine Einführung in die reine Phänomenologie Nachwort (1930), in. E.Husserl, Gesammelte Schriften, hrsg. von E. Ströcker, Band V, Hamburg 1992a.
  • HUSSERL, E., Logische Untersuchungen. Zweiter Band.I.Teil, in. E.Husserl, Gesammelte Schriften, hrsg. von E. Ströcker, Band 3, Hamburg 1992b.
  • HUSSERL, E., Cartesianische Meditationen und Pariser Vorträge, Gesammelte Werke I, yay. S. Strasser, Den Haag 1950.
  • HUSSERL, E., Fenomenoloji Üzerine Beş Ders, (çev: Harun Tepe), Ankara 1977.
  • HERMANN, F.W., Husserl und die Meditationen des Descartes, Frankfurt am Main1971.
  • KÜNNE, W., Abstrakte Gegenstände: Semantik und Ontologie, Frankfurt am Main 1983.
  • MARBACH, E., Das problem des Ich in der Phänomenologie Husserls, Den Haag 1974.
  • PRECHTL, P., Husserl zur Einführung, Hamburg 1991.
  • RİTTER, J&Gründer, K., Historische Wörterbuch der Philosophie, Darmstadt 1976.
  • SÖZER, Ö., Edmund Husserl’in Fenomenoloji’si ve Nesnelerin Varlığı, İstanbul 1976.
Toplam 15 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Research Article
Yazarlar

Arslan Topakkaya Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Nisan 2009
Yayımlandığı Sayı Yıl 2009 Sayı: 7

Kaynak Göster

Chicago Topakkaya, Arslan. “E. HUSSERL’DE NOEMA VE NOESİS KAVRAMLARI”. FLSF Felsefe Ve Sosyal Bilimler Dergisi, sy. 7 (Nisan 2009): 121-36.

Dergimiz 2024 yılından itibaren ikisi olağan biri dosya konulu özel sayı olmak üzere 3 sayı olarak, Mayıs (olağan sayı) Eylül (özel sayı) ve Aralık (olağan sayı) aylarında yayınlanacaktır. 

2024 yılı özel sayımız ve Aralık ayındaki olağan sayımız için makale kabulü tamamlanmıştır.

Özel sayılarımızda yalnızca dosya kapsamında yer alan makalelere yer verilecektir. Makalenizi gönderirken hangi sayıda değerlendirilmesini istediğinizi bir notla bildirmeniz karışıklıkları önleyecektir.

İlginiz için teşekkür ederiz.