TOPLUMSAL VE SİYASAL ALANIN YENİDEN ÜRETİMİ OLARAK FETİŞİZM

Yıl 2020, Sayı: 29, 1 - 15, 16.05.2020

Seyit Coşkun

Öz

Fetişizm kavramı, öncelikle doğa gücü karşısında insanın dinsel ve büyüsel pratiklerinde ve nesneleştirmelerinde kendini gösteren iradi tutumu ve bir anlayış biçimini ifade etmektedir. Fetişler, insanların kendilerine dışsal ve yabancı olanla ilişkileri çerçevesinde doğal ve yapay şeylere/nesnelere ibadet etmelerine ve tapınmalarına ilişkin evrensel gerçeklikler/nesneler olarak anlaşılırlar. İlk olarak Marx, fetişizm anlayışı üzerinden kapitalist ekonomik işleyişi ve onun örgütlenme biçimi olan modern toplumsal ve siyasal yapılanmasını çözümler. Çalışmada, ilk olarak fetişizm anlayışının tarihsel ve felsefi temellendirmesi ve anlamı üzerinde durulacaktır. Daha sonra Marx’ın fetişleştirme biçimi olarak modern kapitalist ekonomi ve toplumsal işleyişine ilişkin çözümlemesi ele alınacaktır. Bu bağlamda, Marksist fetişizm anlayışından hareketle, kuramsal ve söylemsel temelde toplumsalın ve siyasalın yeniden üretilmesinin, aslında bir biçimde fetişin fetişleştirilmesine dönüştüğü iddia edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Fetişizm, Yabancılaşma, Dışsallaşma

FETISHISM AS A REPRODUCTION OF THE SOCIAL AND POLITICAL SPHERES

Öz

The concept of fetishism primarily refers to the voluntary attitude and undersatndig that manifests itself in the human religious and magical practices and objectifications against the power of nature. Fetishes are understood as universal realities, connected with natural and artificial things/objects that people worship in the framework of their relations with the outside world. Marx analyzes the capitalist economic functioning and the modern social and political structure formed by it through the conceptualization of fetishism. This study first focuses on the historical and philosophical basis and meaning of the concept of fetishism. Later, Marx's analysis of the modern capitalist economy and its social functioning as a form of fetishization will be discussed. İn this context, on the basis of the Marxist concept of fetishism, it is claimed that the reproduction of the social and political on a theoretical and discursive basis is actually turning into a kind of fetishism.

Anahtar Kelimeler

Fetishism, Alienation, Externalization, Objectivation

Kaynakça

• Böhme, Hermut “Das Fetischismus-Konzept von Marx und sein Kontext”, In: Gerhardt, Volker (Hg.): Marxismus. Versuch einer Bilanz; Magdeburg 2001, S. 289-319; https://www.hartmutboehme.de; (Er. Tar. 12.04.2019).
• Engels, Friedrich, Ludwig Feuerbach ve Klasik Alman Felsefesinin Sonu, Çev. Sevim Belli, Sol Yayınları, Ankara 1992.
• Feuerbach, Ludwig, Geleceğin Felsefesinin İlkeleri, Çev. Oğuz Özügül, Ara Yayıncılık, İstanbul 1991.
• Feuerbach, Ludwig, Hristiyanlığın Özü, Çev. Oğuz Özügül, Say Yayınları, İstanbul 2008.
• Habermas, Jürgen, İletişimsel Eylem Kuramı, Çev. Mustafa Tüzel, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2001.
• Horkheimer, Max & Adorno, Theodor W., Aydınlanmanın Diyalektiği, Çev. Oğuz Özügül, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 1995.
• Kant, Immanuel, Eğitim Üzerine, Çev. Ahmet Aydoğan, Say Yayınları, İstanbul 2013.
• Marx, Karl, Hegel’in Hukuk Felsefesinin Eleştirisi, “Hegel’in Hukuk Felsefesinin Eleştirisine Katkı”, Çev. Kenan Somer, Sol Yayınları, Ankara 1997.
• Marx, Karl& Engels, Friedrich, Alman İdeolojisi, “Feuerbach Üzerine Tezler” (§6), Çev. Sevim Belli, Sol Yayınları, Ankara 1992.
• Marx, Karl, Ökonomisch-philosophische Manuskripte aus dem Jahre 1844, Verlag der Contumax GmbH&Co. KG, Berlin 2104.
• Marx, Karl, 1844 El Yazmaları, Çev. Murat Belge, Birikim Yayınları, İstanbul 2003.
• Marx, Karl, Das Kapital, Der Produktionsprozess des Kapitals, Erster Band, Erstes Buch, Nikol Verlagsgesellschaft mbH&Co. KG, Hamburg 2016.
• Marx, Karl, Das Kapital, Kritik der Politischen Ökonomie, Dritter Band, Drittes Buch, Nikol Verlagsgesellschaft mbH& Co. KG, Hamburg 2016.