ROUSSEAUCU LOGOSANTRİZM VE LAKONOFİLİ: SPARTA BİR MİTİK ÜTOPYA MIDIR POLİTİK ÜTOPYA MI?

Yıl 2020, Sayı: 30, 195 - 222, 10.12.2020

Canberk Şeref

Öz

Rousseau felsefesi, temelini, doğal durumu kaybetmenin bir yozlaşma olduğu düşüncesi üzerine atar. Filozofun bu argümana yaklaşma biçimi eserden esere değişecektir fakat “logosantrik” düşünme biçiminin Rousseau’daki izleği aynı kalacak, yalnızca buna yönelme biçimi değişecektir. Rousseau hem aydınlanma filozofu hem de romantik düşünür/yazar olarak anılır – saltık ideaya doğru yönelme biçimi en temel olarak filozofun felsefesinde bu şekilde ayrılmaktadır. Romantik metinleri arasında yer alan Bilimler ve Sanatlar Üstüne Söylev için “Sparta efsanesi” bu ideanın ütopya karşılığı olur. Rousseau felsefesini büsbütün ele almak çalışmamızın alanını aşacaktır, dolayısıyla Rousseaucu felsefenin bir paradigması olduğu göz önüne alınarak Sparta’nın neyi imlediğine odaklanacağız. Rousseau için Sparta nedir? Ya da, Atina ne değildir? Çalışmamızın kaygısı bu sorudur. Bunu cevaplayabilmek adına, tarih için Sparta’nın imgesine danışarak ilk söylevin Lakonofilisi ve ütopyanın anlamını genişletmeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Rousseau, Logosantrizm, Atina ve Sparta, Ütopya, Prometheus

ROUSSEAUEAN LOGOCENTRISM AND LACONOPHILIA: IS SPARTA A MYTHICAL UTOPIA OR A POLITICAL UTOPIA?

Öz

Rousseauean philosophy is founded on the thought that the loss of the natural state is a degradation. The philosopher’s approach to this argument changes among his works; however, the change will be that of not the “logocentric” way of thought but only of his manner of approach. Rousseau is often referred to as both an enlightenment philosopher and a romantic thinker/writer – the manner of orientation to the absolute idea in his philosophy is essentially divided as such. For The Discourse on Arts and Sciences, which is placed among his romantic texts, “the legend of Sparta” becomes the parallel of this idea in form of a utopia. Treating Rousseau’s philosophy in its entirety would exceed the space of this work, therefore, by keeping in view that in fact, it is a paradigm of Rousseauean philosophy, we shall concentrate on what Sparta symbolizes. What Sparta is for Rousseau? Or, what Athens is not? Such is the concern of this paper. To respond to this, with a debate on the image of Sparta for history, we shall attempt to expand the first discourse’s Laconophilia and the meaning of utopia for it.

Anahtar Kelimeler

Rousseau, Logocentrism, Athens and Sparta, Utopia, Prometheus

Kaynakça

• AFRICA, W. Thomas (1979). Thomas More and the Spartan Mirage. Historical Reflections / Réflexions Historiques, 6(2), 343-352. Retrieved June 5, 2020, from www.jstor.org/stable/41298725
• ARİSTOTELES (2017). Politika, çev. Mete Tunçay, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• CEVİZCİ, Ahmet (2009). Felsefe Tarihi, İstanbul: Say Yayınları.
• DERRIDA, Jacques (2017). Gramatoloji, çev. İsmet Birkan, Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
• DERRIDA, Jacques (2017b). Platon’un Eczanesi, çev. Zeynep Direk, İstanbul: Alfa Yayınları.
• ECO, Umberto [Edt.] (2018). Antik Yunan, çev. Leyla Tonguç Basmacı, İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• GÖREN, Erman [Derleyen ve Çeviren] (2018). Homerosçu İlahiler’den Pindaros’a Arkaik Yunan Şiiri Antolojisi içinde “Solon”, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları [159-170].
• HERODOTOS (2019). Tarih, çev. Müntekim Ekmen, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• HESİODOS (2017). Theogonia – İşler ve Günler, çev. Azra Erhat – Sabahattin Eyüboğlu. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• HODKINSON, Stephen & Morris, Ian Macgregor [Edt.] (2012). Sparta in Modern Thought, Swansea: The Classical Press of Wales [105-165].
• HOMEROS (2017). Odysseia, çev. Azra Erhat – A. Kadir, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• KÉRENYI, Carl (2012). Prometheus – İnsan Varoluşunun Arketip İmgesi, çev. Tacıbaht Türel, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• LUCY, Niall (2004). A Derrida Dictionary, New Jersey: Blackwell Publishing.
• MANUEL, Frank E. & MANUEL, Fritzie P. (1994). Utopian Thought in the Western World, Cambridge: Hardvard University Press.
• MONTESQUIEU (2019). Romalıların Yücelik ve Çöküşünün Nedenleri Üzerine Düşünceler, çev. Berna Günen, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• MORE, Thomas (2019). Utopia, çev. Sabahattin Eyüboğlu – Vedat Günyol – Mîna Urgan, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• OVIDIUS (2017). Dönüşümler, çev. İsmet Zeki Eyüboğlu, İstanbul: Payel Yayınları.
• PLATON (2018). Devlet, çev. Sabahattin Eyüboğlu – M. Ali Cimcoz, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• PLATON (2017). Diyaloglar içinde “Protagoras”, yay. haz. Mustafa Baykal, İstanbul: Remzi Kitabevi, İstanbul [393-445].
• PLUTARKHOS, (2019). Lykurgos’un Hayatı, çev. Sabahattin Eyüboğlu – Vedat Günyol, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• POMEROY, Sarah B. (2004). A Brief History of Ancient Greece, New York: Oxford University Press.
• ROBERTS, Jennifer Tolbert (1994). Athens on Trial, New Jersey: Princeton University Press.
• ROUSSEAU, Jean-Jacques (2017). Bilimler ve Sanatlar Üstüne Söylev, çev. Sabahattin Eyüboğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• ROUSSEAU, Jean-Jacques (2018). Dillerin Kökeni Üstüne Deneme, çev. Ömer Albayrak, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• ROUSSEAU, Jean-Jacques (2008), Discours sur l’origine et les fondements de l’inégalite parmi les hommes, Paris: Flammarion.
• ROUSSEAU, Jean-Jacques (2018b). Emile ya da Eğitim Üzerine, çev. Yaşar Avunç, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• ROUSSEAU, Jean-Jacques (2016). İtiraflar, çev. Kenan Somer, İstanbul: Islık Yayınları.
• ROUSSEAU, Jean-Jacques (2017b). Toplum Sözleşmesi, çev. Vedat Günyol, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• ROUSSEAU, Jean-Jacques (2011). Yalnız Gezerin Hayalleri, çev. Hasan Fehmi Nemli, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• RUSSELL, Bertrand (2004). A History of Western Philosophy, London: Routledge Classics.
• THUKYDİDES (1976). Peloponnesos Savaşı, çev. Tanju Gökçöl, İstanbul: Hürriyet Yayınları.
• VERNANT, Jean-Pierre (2017). Eski Yunan’da Mit ve Toplum, çev. Mehmet Emin Özcan, İstanbul: Alfa Yayınları.
• VOLTAIRE (1995). Felsefe Sözlüğü II. Cilt, çev. Lûtfi Ay, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.