FROM GRAND HOTEL ABYSS TO CHIAPAS: ADORNO, HOLLOWAY AND ZAPATISTAS

Yıl 2021, Sayı: 31, 497 - 512, 12.05.2021

Sezer Fener

Öz

Holloway built his philosophy on Adorno's negative dialectic. The Zapatistas, on the other hand, have a movement and philosophy that has traces of Holloway as well as Adorno. Adorno's dialectic is open-ended, Holloway's Marxism is anti-society, the Zapatistas' movement involves walking by asking and questioning. In this study, concepts such as Trontist reversal, non-identity, refuse, scream, and autonomism are discussed and the projections of these concepts in Zapatist practice are questioned. Although Lukacs placed Adorno at the Grand Hotel Abyss, Holloway revealed the political interpretation in Adorno. It can be said that there are philosophical similarities between the Zapatistas and Adorno. This study, which aims to reveal the relationship between Adorno, Holloway, open Marxism, and the Zapatist movement, can also be read as an introduction to current debates.

Anahtar Kelimeler

Adorno, Holloway, Zapatistas, open Marxism, negative dialectic

BÜYÜK UÇURUM OTELİ’NDEN CHİAPAS’A: ADORNO, HOLLOWAY VE ZAPATİSTALAR

Öz

Holloway, felsefesini Adorno’nun negatif diyalektiği üzerine inşa etmiştir. Zapatistalar ise Holloway’in yanı sıra Adorno’dan da izler barındıran bir harekete, felsefeye sahiptir. Adorno’nun diyalektiği açık uçludur, Holloway’in Marksizmi topluma-karşıdır, Zapatistaların hareketi sorarak ve sorgulayarak yürümeyi içerir. Çalışmada Trontici tersine çevirme, özdeşsizlik, ret, çığlık, otonomizm gibi kavramlar ele alınmakta ve bu kavramların Zapatist pratikteki izdüşümleri sorgulanmaktadır. Lukacs Adorno’yu Büyük Uçurum Oteli’ne yerleştirse de Holloway, Adorno’daki politik yorumu açığa çıkarmıştır. Öyle ki Zapatistalar ile Adorno arasında da felsefi benzerlikler olduğu söylenebilir. Adorno, Holloway, açık Marksizm ve Zapatist hareket arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlayan bu çalışma, halihazırdaki tartışmalara bir giriş denemesi olarak da okunabilir.

Anahtar Kelimeler

Adorno, Holloway, Zapatistalar, açık Marksizm, negatif diyalektik

Kaynakça

• Adorno, Theodor W., Minima Moralia, çev. Orhan Koçak ve Ahmet Doğukan, Metis Yay., İstanbul, 2017.
• Adorno, Theodor W., Negatif Diyalektik, çev. Şeyda Öztürk, Metis Yay., İstanbul, 2014.
• Adorno, Theodor W., Horkheimer, Max, Teori ve Pratik Üzerine Bir Tartışma, çev. Orhan Kılıç, Metis Yay., İstanbul, 2013.
• Bonefeld, Werner, Yıkıcı Akıl ve Olumsuzlama, çev. Özgür Yalçın, Otonom Yay., İstanbul, 2014.
• De Angelis, Massimo, Zapatismo ve Toplumsal İlişki Olarak Küreselleşme, çev. Ali Sümer, Conatus 5 içinde, Otonom Yay., İstanbul, 2006, s. 177-189.
• El Kilombo Intergalactico, Direnişin Ötesi: Her Şey, Subcomandante Marcos ile Röportaj, çev. Mehmet Çınar, Sibel Özbudun ve Fahrettin Ege, Bilim ve Sosyalizm Yay., Ankara, 2015.
• Gambetti, Zeynep, Uzam/Mekan Politikası: Kürt ve Zapatista Hareketlerinin Uzamsal Dinamikleri, Toplum ve Kuram 5, İstanbul, 2011, s. 121-163.
• Geuss, Raymond, Bir Tartışma Cumhuriyeti, çev. Çiğdem Öztürk, Cogito 100 içinde, Yapı Kredi Yay., İstanbul, 2020, s. 307-316.
• Grubacic, Andrej, Neden Holloway?, çev. Utku Özmakas, Kapitalizmin İçinde, Kapitalizme Karşı ve Kapitalizmin Ötesinde önsözü, İletişim Yay., İstanbul, 2017, s. 9-22.
• Habermas, Jürgen, Mitle Aydınlanmanın Kördüğümü: Max Horkheimer ve Theodor Adorno, çev. Bülent O. Doğan, Cogito 36 içinde, Yapı Kredi Yay., İstanbul, 2003, s. 85-108.
• Holloway, John, “Sür arabanı, sabanını ölülerin mekikleri üzerinden”, çev. Erkal Ünal, İktidar Olmadan Dünyayı Değiştirmek mi? Dünyayı Değiştirmek için İktidar Olmak mı? içinde, Yazın Yay., İstanbul, 2006, s. 32-47.
• Holloway, John, Kapitalizmin İçinde, Kapitalizme Karşı ve Kapitalizmin Ötesinde, çev. Utku Özmakas, İletişim Yay., İstanbul, 2017.
• Holloway, John, Matamoros, Fernando ve Tischler, Sergio, Olumsuzluk ve Devrim: Adorno ve Politik Eylemcilik, çev. Kutlu Tunca, Olumsuzluk ve Devrim içinde, İstanbul, 2017, s. 11-20.
• Holloway, John, Neden Adorno?, çev. Kutlu Tunca, Olumsuzluk ve Devrim içinde, Otonom Yay., İstanbul, 2013, s. 21-26.
• Holloway, John, Olumlu ve Olumsuz Otonomizm ya da Neden Adorno? İkinci Bölüm, Olumsuzluk ve Devrim içinde, Otonom Yay., İstanbul, 2013, s. 109-115.
• Holloway, John, Ret Çığlığından Güç Çığlığına: İşin Merkeziliği, çev. Şükrü Alpagut, Açık Marksizm içinde, Otonom Yay., İstanbul, s. 35-68.
• Kardeş, M., Ertan, Politik Felsefe Nedir? Ayrımlar ve Farklar, Politik Felsefe Nedir? içinde, Tekin Yay., İstanbul, 2020, s. 19-74.
• Martin, Stewart, Adorno and the Problem of Philosophy, Middlesex Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi, Londra, 2002.
• Tronti, Mario, Ret. Stratejisi, çev. Akın Sarı, Conatus 4 içinde, Otonom Yay., İstanbul, 2005, s. 165-176.
• Wilding, Adrian, Fareli Köyün Kavalcıları ve Bilgeler: Adorno’nun Praksizm Eleştirisi, çev. Kutlu Tunca, Olumsuzluk ve Devrim içinde, Otonom Yay., İstanbul, 2013, s. 27-49.
• Yarar, Ayşe, Erbaş, Hayriye, Latin Amerika’da Toplumsal Hareketler ve Kadınlar: Zapatista Örneği, DTCF Dergisi 57.2, Ankara, 2017, s. 1070-1102.
• “Subcomandante Marcos'tan veda: İsyan liderlere ihtiyaç duymaz”, Agos Gazetesi, 26 Mayıs 2014, http://www.agos.com.tr/tr/yazi/7186/subcomandante-marcos-tan-veda-isyan-liderlere-ihtiyac-duymaz (erişim tarihi: 14.01.2021).
• Toros Güneş Esgün, DTCF Felsefe Konuşmaları 11 Sıradanlığın Eleştirisi: Eleştirel Teori ve Gündelik Yaşam, Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Seminer, Ankara, 2019, https://www.youtube.com/watch?v=XVxChvKNw7Q&t=2970s (erişim tarihi: 25.01.2021).