GELENEĞİN ANLAMI VE ANLAMA DENEYİMİNDEKİ ROLÜ

Yıl 2022, Sayı: 34, 301 - 319, 10.12.2022

Yakup Kahraman

https://doi.org/10.53844/flsf.1163378

Öz

Gelenek modern düşüncenin zaman ve mekân üzerinde hâkimiyet kurarak yapay noktalar belirlemesiyle birlikte geçmişte kalan amatör düşüncelerimizin bir bakiyesi olarak değerlendirilmiştir. Bireysel ve toplumsal farklılıkları ortadan kaldırıp evrensel bir epistemolojik kurgu oluşturmaya çalışan modern bakış açısı için gelenek üzeri örtülmesi gereken bir bilgi stoku olarak değerlendirilmiştir. Tarihsel bilinç sahibi düşünürler ise modern düşüncenin geleneğe bu bakışını eleştirerek geleneğin anlam dünyamızdan yalıtılabilecek bir şey olmadığını onu muhatap almamız gerektiğini belirtmektedirler. Fakat tarihsel bilinç de kendi bilincimizi bugünün zemininden yalıtarak geleneğe ait formları yakalayabileceğimizi düşünmektedirler. Bu yaklaşım ile modern bilinç ve tarihsel bilinç birbirine yaklaşmaktadır. Bu makalede her iki yaklaşımın geleneğe bu bakışları betimlenerek hermenötik bilincin bu yaklaşımlara eleştirileri ele alınacaktır. Ayrıca geleneğin bizim anlam deneyimimizi nasıl etkilediği hermenötik bakış açısı ile ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Modern Bilinç, Tarihsel Bilinç, Hermenötik Bilinç, Gelenek

THE MEANING OF TRADITION AND THE ROLE IN THE EXPERIENCE OF UNDERSTANDING

Öz

Tradition has been considered as a remnant of our amateur thoughts from the past, with modern thought dominating time and space and determining artificial points. For the modern perspective, which tries to eliminate individual and social differences and create a universal epistemological fiction, tradition has been seen as a knowledge stock that needs to be covered. Historically conscious thinkers, on the other hand, criticize this view of modern thought on tradition and state that tradition is not something that can be isolated from our world of meaning, and we should refer to it. However, historical consciousness also argues that we can capture the forms of tradition by isolating our own consciousness from today’s ground. Modern consciousness and historical consciousness get close to one another with this approach. In this article, these views of both approaches to tradition will be described and the criticisms of hermeneutic consciousness to these approaches will be discussed. Also, it will be tried to reveal how tradition affects our experience of meaning from a hermeneutic perspective.

Anahtar Kelimeler

Modern Consciousness, Historical Consciousness, Hermeneutic Consciousness, Tradition

Kaynakça

• Ateşoğlu, Güçlü. “Herder’den Hegel’e Anahatlarıyla Tarih Kavramı”, içinde Tarih Felsefesi, Çeviren: Doğan Özlem- Güçlü Ateşoğlu, Doğu Batı Yayınları, Ankara, 2014, s. 9-23.
• Baudrillard, Jean. Forget Faucault, Semiotext, Newyork, 1987.
• Bauman, Zygmunt. Akışkan Modernite, Çeviren: Sinan Okan Çavuş, Can Yayınları, İstanbul, 2017.
• Beiser, C. Frederick. “Enlightenment”, içinde Revolution and Romanticism: The Genesis of Modern German Political Thought (1790-1800), Harvard University Press, 1992, s. 189-215.
• Berman, Marshall. Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor, Çeviren: Ümit Altuğ, Bülent Peker, İletişim Yayınları, İstanbul, 2012.
• Bıçak, Ayhan. Tarih Düşüncesi III Tarih Felsefesinin Oluşumu, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2004.
• Bollnow, Otto F. “İfade ve Anlama”, içinde Hermeneutik (Yorumbilgisi) Üzerine Yazılar, Çeviren: Doğan Özlem, Ark Yayınları, 1995, s.85-121.
• Davison, Andrew. Türkiye’de Sekülarizm ve Modernlik, Çeviren: Tuncay Birkan, İletişim Yayınları, İstanbul, 2012.
• Descartes, Rene. Yöntem Üzerine Konuşma, Çeviren: Çiğdem Dürüşken, Kabalcı Yayınları, İstanbul, 2013.
• Dilthey, Wilhelm. Hermenutik ve Tin Bilimleri, Çeviren: Doğan Özlem, Paradigma Yayınları, İstanbul, 1999.
• Gadamer, Hans Georg. Hakikat ve Yöntem, cilt: 2, Çeviren: Hüsamettin Arslan-İsmail Yavuzcan, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2009.
• Gökberk, Macit. Kant ve Herder’in Tarih Anlayışları, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1997.
• Grafton, Anthony. Yeni Dünyalar Eski Metinler, Çev. Füsun Savcı, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2004.
• Hamilton, Paul. Historicism, Taylor and Francis e-Library, 2005.
• Heidegger, Martin. Varlık ve Zaman, Çeviren: Kaan Ökten, Alfa Yayınları, İstanbul, 2019.
• Herder, G. Johann. “İnsanlık Tarihi Felsefesi Üzerine Düşünceler”, içinde Tarih Felsefesi, Çeviren: Doğan Özlem- Güçlü Ateşoğlu, Doğu Batı Yayınları, Ankara, 2014, s.24-30.
• Horkheimer, Max. Geleneksel ve Eleştirel Kuram, Çeviren: Mustafa Tüzel, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2005.
• Johnson, Patricia Altenbernd. Heidegger Üzerine, Çeviren: Adnan Esenyel, Sentez Yayınları, Bursa, 2013.
• Kılıç, Muharrem. “Anlamın İnşası ve Anlama Etkinliği Bağlamında Geleneğin Sorunsallaştırılması”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:22, 2010, s.117-126.
• Krings, H., H.- Baumgartner, H.M. “Bilgi Kuramı Tarihçesi”, içinde Günümüzde Felsefe Disiplinleri, Çeviren: Doğan Özlem, , Ara Yayınları, 1990.
• McLEAN, G.F. “Yaşayan Düşünce Olarak Gelenek: Hans Georg Gadamer”, Bilimname, Sayı: VI, Çeviren: Hafsa Fidan, 2004, s.23-40.
• Özlem, Doğan. Metinlerle Hermeneutik dersleri II, Notos Kitap, İstanbul, 2013.
• Palmer, Richard E. Hermenötik, Çeviren: İbrahim Görener, Ağaç Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2008.
• Shils, Edward. “Gelenek”, içinde İnsan Bilimlerine Prologomena, Çev. Hüsamettin Arslan, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2002, s.145-180.
• Tatar, Burhanettin. “Hans Georg Gadamer ve Hakikat ve Yöntem Adlı Eseri”, içinde OMÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:12-13, Samsun, 2001, s. 277-306.
• Tüzen, M. Ahmet. “Aydınlanmacı Aklın Oluşumu”, Dört Öge, Sayı:16, 2019, s.97-111.
• VİCO, Giambattista. On the Study of on Methods of Our Time, Trans. E. Gıanturco, D. Phılıp Verene, Cornell Universıty Press, London, 1995.
• VİCO, Giambattista. On the Most Ancient Wisdom of the Italians : Unearthed from the Origins of the Latin Language, Trans. L. M. Palmer, Cornell University Press, London,1988.
• Wachterhauser, Brice R. “Anlamada Tarih ve Dil”, içinde İnsan Bilimlerine Prologomena, Çeviren: Hüsamettin Arslan, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2002, s.209-250.