GÜZELDEN DE ÖTE: SHIZUTERU UEDA’NIN DOĞA ESTETİĞİ VE JAPON SANATLARI

Yıl 2023, Sayı: 36, 277 - 294, 27.11.2023

İbrahim Soner Özdemir

https://doi.org/10.53844/flsf.1334321

Öz

Bu makale Kyoto Okulu’nun üçüncü kuşak temsilcilerinden Shizuteru Ueda’nın doğa estetiğinin başlıca yönlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla makalede Ueda’nın “doğa” kavramını nasıl tanımladığı, Japoncada doğanın karşılığı olan shizen kelimesini hangi anlamlarda kullandığı, güzellik ve Japon sanatlarıyla doğa arasındaki ilişkiyle ilgili değerlendirmeleri ele alınmaktadır. Ueda’nın değerlendirmeleri, aralarında belli farklar olmakla birlikte Kyoto Okulu’nun doğa estetiğinin ortak tanımlayıcı niteliklerini belirgin hale getirirken, sadece doğa güzelliğiyle ilgili değil estetik ve sanatın tanımıyla ilgili belli kabullerin de gözden geçirilmesine götüren sonuçlar ortaya koymaktadır. Ueda’nın çözümlemeleri ayrıca, Japon sanatlarının olduğu haliyle doğaya ulaşmanın bir yolu olarak görüldüğü Kyoto Okulu doğa estetiğinin, çağdaş çevre estetiğindeki doğanın estetik olarak değerlendirilmesi ve korunmasıyla ilgili tartışmalara yapabileceği katkıların temel çerçevesini açığa çıkarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Shizuteru Ueda, Japon Felsefesi, Japon Estetiği, Doğa Estetiği, Çevre Estetiği, Japon Sanatları

Destekleyen Kurum

Tübitak

MORE THAN BEAUTIFUL: SHIZUTERU UEDA’S AESTHETICS OF NATURE AND THE JAPANESE ARTS

Öz

This article aims to investigate the main aspects of the aesthetics of nature of Shizuteru Ueda, a third-generation representative of the Kyoto School. To this end, Ueda’s definition of the concept of nature, the senses in which he uses the word shizen, his discussions on beauty and on the relationship between nature and the Japanese arts are examined. Ueda’s arguments display the common defining characteristics of the Kyoto School’s aesthetics of nature and they put forward conclusions that lead to a reevaluation of certain assumptions about not only the beauty of nature but also the definition of art and aesthetics in general. Moreover, they reveal the framework for how the Kyoto School’s aesthetics of nature, in which the Japanese arts are considered as a way of attaining nature as it really is, may contribute to the discussions on the appreciation and preservation of nature in contemporary environmental aesthetics.

Anahtar Kelimeler

Shizuteru Ueda, Japanese Philosophy, Japanese Aesthetics, Aesthetics of Nature, Environmental Aesthetics, Japanese Arts

Kaynakça

• Akarsu, Bedia. Felsefe Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1975.
• Berleant, Arnold. “Ideas for an Ecological Aesthetics.” İçinde Aesthetics beyond the Arts, Farnham, UK & Burlington, VT: Ashgate, 2012. Erişim tarihi: Temmuz 12, 2023, https://core.ac.uk/download/pdf/159844099.pdf
• Carlson, Allen. “Environmental Aesthetics.” The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Nisan 9, 2019. Erişim tarihi: Temmuz 26, 2023, https://plato.stanford.edu/archives/win2020/entries/environmental-aesthetics/
• _______. “The Relationship between Eastern Ecoaesthetics and Western Environmental Aesthetics.” Philosophy East and West, 67, no 1 (2017): 127.
• İsi, Hasan. “Eskı̇ Uygur Türkçesı̇ Metı̇nlerı̇nde Dı̇nı̂ Bı̇r Terı̇m: Ärdöktäg.” Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi (TÜRKLAD), 3, no (2019): 283-290. Erişim Tarihi: Temmuz 27, 2023. https://doi.org/10.30563/turklad.615632.
• Kakuan. “The Ten Oxherding Pictures.” İçinde Selected Works of D. T. Suzuki, Volume 1, editör Richard M. Jaffe, 153-163. Oakland, California: University of California Press, 2015.
• Lovejoy, Arthur O. ve George Boas. Primitivism and Related Ideas in Antiquity. New York: Oktagon Books, 1973.
• Ueda, Shizuteru. “Emptiness and Fullness: Śūnyatā in Mahāyāna Buddhism.” The Eastern Buddhist 15, no 1 (1982): 9-37.
• _______. “Ascent and Descent: Zen Buddhism in Comparison with Meister Eckhart: Part One.” The Eastern Buddhist 16, no 1 (1983): 52-73.
• _______. “Die Zenbuddhistische Erfahrung des Wahr-Shönen.” İçinde Eranos 1984 Yearbook Volume 53, editörler Rudolf Ritsema, 197-240. Frankfurt am Main: Insel Verlag, 1986.
• _______. “The Zen Buddhist Experience of the Truly Beautiful.” The Eastern Buddhist 22, no 1 (1989): 1-36.
• _______. “Seimei to Sei to Inochi.” İçinde Ikiru to iu koto: Keiken to Jikaku, 28-56. Kyoto: Jinbun Shoin, 1991.
• _______. “The Place of Man in the Noh Play.” The Eastern Buddhist 25, no 2 (1992): 59-88.
• _______. “Mutei to shizen.” Schelling-Jahrbuch 6 (1998): 4-19.
• _______. “Shizen no shi to shizen.” İçinde Ueda Shizuteru Shū: Kyokū, Sekai 9, 211-238. Tokyo: Iwanami Shoten, 2002.
• Yılmaz, Hüseyin. Budist Metafiziği. Ankara: Hece Yayınları, 2007.
• İnternet Kaynakları
• The Soka Gakkai Dictionary of Buddhism. “Tathatā.” Erişim Tarihi: Temmuz 27, 2023, https://www.nichirenlibrary.org/en/dic/Content/T/22
• Wikipedia. “Renga.” Erişim tarihi: Temmuz 25, 2023, https://en.wikipedia.org/wiki/Renga