Sorgulamaya Dayalı Öğrenme Yaklaşımının Özel Yetenekli Öğrencilerin Görüşlerine Etkisi: Nükleer Santral Konusu

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 3, 159 - 173, 15.09.2020

Selman Ülker Ayberk Bostan Sarıoğlan

Öz

Sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımının amacı, öğrencilerin olay ve olguları anlamalarını sağlamak için bilimsel araştırmaların basamaklarını kullanarak farklı bakış açıları üretmelerini sağlamaktır. Bu amaç doğrultusunda öğrencinin öğrenmesinden kendisinin sorumlu olduğu, aktif katılım ile sürece dâhil olduğu, bilgiyi kendisinin inşa etmesine fırsat verildiği bir yol izlenerek sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımı benimsenir. Bu stratejinin, özel yetenekli öğrencilerin eğitiminde kullanılması onların bilişsel yapıları ile örtüşmektedir. Bu düşünceden yola çıkarak bu çalışmada, Bilsem’lerde öğrenim gören özel yetenekli öğrencilerin sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımı kullanılarak nükleer santrallerin çalışma mekanizmasını kavraması ve nükleer santral kurulmasının gerekliliği hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada zayıf deneysel desenlerden tek gruplu öntest-sontest deneysel desen kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini Türkiye’nin batı bölgesindeki bir büyükşehirdeki Bilim ve Sanat Merkezi’ne devam etmekte olan BYF (Bireysel Yetenekleri Fark ettirme) aşamasındaki 5. ve 6. sınıf düzeyindeki sekiz öğrenci oluşturmaktadır. Öğrencilere öğretim öncesi ve sonrası sekiz sorudan oluşan bir kavram testi uygulanmıştır. Aynı zamanda yarı yapılandırılmış görüşme ile öğrencilerin testlere verdikleri cevaplar daha ayrıntılı bir şekilde belirlenmiştir. Sorgulamaya dayalı öğretim sonrası, öğrencilerin nükleer santrallerin çalışma mekanizmasına ilişkin bilimsel cevap verme oranlarının arttığı belirlenmiştir. Ayrıca öğrenciler ile yapılan görüşmeler sonucunda öğrencilerden doğru cevapların alınması bu olumlu artışı desteklemektedir. Özel yetenekli öğrenciler ile projeler yürütülerek bu tür sosyobilimsel konuların öğretimi yapılması uygun olacağı bu çalışmanın önerileri arasındadır.

Anahtar Kelimeler

nükleer santral, özel yetenekli öğrenciler, sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımı

Effect of Inquiry Based Learning on the Opinions of Gifted Students: The Subject of the Nuclear Power Plant

Öz

The purpose of inquiry based learning (IBL) is to enable students to produce different perspectives by using their steps in scientific research in order to make them understand events and phenomenon. In line with this purpose, an inquiry based learning approach is adopted by following a path in which the students is responsible for learning, participates in the process with active participation and gives opportunity to construct knowledge themselves. The use of this strategy in the education of gifted students overlaps with their cognitive structures. Based on this idea, in this study, it is aimed to determine the thoughts of the gifted students studying Science and Art Center about the operation mechanism of nuclear power plants by using inquiry based learning approach and the necessity of establishing nuclear power plants. In the study, single group pretest-posttest experimental design, which is one of the weak experimental designs, was used. The sample of the study in Turkey’s western region where a metropolitan city of Science and Art Centre ISDA (Individual Skill Difference Avoid) constitute eight students in 5th and 6th grade level on the stage. A concept test consisting of eight
questions was applied to the students. At the same time, the answers given by the students to the tests were determined in more detail with the semi-structured interview. After the IBL education, it was determined that the scientific response rates of the students regarding the working mechanism of nuclear power plants increased. In addition, getting correct answers from the students as a result of interviews with students supports this positive increase. It would be appropriate to teach such sociological subjects by carrying out projects with gifted students.

Anahtar Kelimeler

Nuclear power plant, inquiry based learning, gifted students

Kaynakça

• Akbaş, M., & Çetin, P. S. (2018). Üstün yetenekli öğrencilerin çeşitli sosyobilimsel konulara ilişkin argümantasyon kalitesinin ve informal düşünme becerisinin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 12(1), 339-360.
• Anderson, R. D. (2002). Reforming science teaching: What research says about inquiry. Journal of Science Teacher Education, 13(1), 1-12.
• Ateş, H., & Saraçoğlu, M. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının gözünden nükleer enerji. Journal of Kirsehir Education Faculty, 14(3), 175-193.
• Aydede, M. N., & Matyar, F. (2009). Fen bilgisi öğretiminde aktif öğrenme yaklaşımının bilişsel düzeyde öğrenci başarısına etkisi. Journal of Turkish Science Education, 6(1), 115-127.
• Ayverdi, L. (2018). Özel yetenekli öğrencilerin fen eğitiminde teknoloji, mühendislik ve matematiğin kullanımı: FeTeMM yaklaşımı. Yayınlanmamış Doktora tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Bell, R. L., Smetana, L., & Binns, I. (2005). Simplifying inquiry instruction. The Science Teacher, 72(7), 30-33.
• Bilir, U. (2015). Fen bilimleri öğretiminde araştırma ve sorgulamaya dayalı öğrenme sürecinin öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Bulut, M. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin çevresel risk algısı, tutum ve bilgi düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz Ş., & Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem A Akademi.
• Crawford, B. A. (2000). Embracing the essence of inquiry: New roles for science teachers. Journal of Research in Science Teaching, 37(9), 916-937.
• Colburn, A. (2000). An inquiry primer. Science scope, 23(6), 42-44.
• Coştu, B., Karataş, Ö., & Ayas, A. (2003). Kavram öğretiminde çalışma yapraklarının kullanılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 33-48.
• Demircioğlu, H., Vural, S., & Demircioğlu, G. (2012). React stratejisine uygun hazırlanan materyalin üstün yetenekli öğrencilerin başarısı üzerine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 101-144.
• Demircioğlu, T., & Uçar, S. (2014). Akkuyu nükleer santrali konusunda üretilen yazılı argümanların incelenmesi. İlköğretim Online, 13(4), 1373-1386.
• De Jong, T., & van Joonlingen, W. R. (1998). Scientific discovery learning with computer simulations of conceptual domains. Review of Educational Research, 68, 179-202.
• Doğan, N., Han-Tosunoğlu, Ç., Özer, F., & Akkan, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinin bilimsel sorgulama görüşleri: Cinsiyet, sınıf düzeyi ve okul türü değişkenlerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49, 162-189.
• Erdoğan, S. C. (2014). Üstün zekalı ve yetenekli öğrenciler için fen bilimleri eğitiminde farklılaştırmanın gerekliliği. Journal for the Education of Gifted Young Scientists, 2(2), 1-10.
• Erdoğan, İ. (2018). Üstün yetenekli öğrencilerin bilimsel araştırma becerilerinin öğrencilerin yaptığı araştırmalara dayalı olarak incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Eş, H., Mercan, S. I., & Ayas, C. (2016). Türkiye için yeni bir sosyo-bilimsel tartışma: Nükleer ile yaşam. Turkish Journal of Education, 5(2), 47-59.
• Evren, B. (2012). Fen ve teknoloji öğretiminde sorgulayıcı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin sahip oldukları eleştirel düşünme eğilim düzeylerine ve fen ve teknoloji dersine yönelik tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Hansen, M. L. (2002). Defining inquiry: Exploring the many types of inquiry in the science classroom. Science Teacher, 69(2), 34–37.
• Kapici, H. O., & Ilhan, G. O. (2016). Pre-service teachers’ attitudes toward socio-scientific issues and their views about nuclear power plants. Journal of Baltic Science Education, 15(5), 642-652.
• Kaya, G., & Yılmaz, S. (2016). Açık sorgulamaya dayalı öğrenmenin öğrencilerin başarısına ve bilimsel süreç becerilerinin gelişimine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 300-318.
• Kayacan, K., & Selvi, M. (2017). Öz düzenleme faaliyetleri ile zenginleştirilmiş araştırma-sorgulamaya dayalı öğretim stratejisinin kavramsal anlamaya ve akademik öz yeterliğe etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(5), 1771-1786.
• Llewellyn, D. (2002). Inquire within: Implementing Inquiry-based Science Standards. California: Corwin Press.
• Marland, S. P. (1972). Education of the Gifted and Talented. (2 Vols.). Report to congress of the United States Commissioner of Education, Washington, DC: US Government Printing Office.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2013). Üstün Yetenekli Bireyler Strateji Ve Uygulama Planı (2013-2017) [Erişim Tarihi, 12.22.2019]. http://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/meb_ustunyeteneklibireyler_sunum_15012013.pdf.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2016). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi [Erişim tarihi,22.12.2019]. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/07031350_bilsem_yonergesi.pdf
• National Research Council [NRC] (2000). Inquiry and the national science education standards: A guide for teaching and learning. National Academies Press.
• Özdemir, N. & Çobanoğlu, E. O. (2008). Türkiye’de nükleer santrallerin kurulması ve nükleer enerji kullanımı konusundaki öğretmen adaylarının tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 218-232.
• Özdemir, G. (2017). Üstün yetenekli öğrencilere yönelik zenginleştirilmiş öğretim programının bilimsel süreç becerilerine ve başarıya katkısına ilişkin eylem araştırması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sadeh, I., & Zion, M. (2012). Which type of inquiry project do high school biology students prefer: Open or guided?. Research in Science Education, 42(5), 831-848.
• Şimşek, P., & Kabapınar, F. (2010). The effects of inquiry-based learning on elementary students’ conceptual understanding of matter, scientific process skills and science attitudes. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 1190-1194.
• Tatar, N., & Kuru, M. (2006). Fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının akademik başarıya etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 147-158.
• Temurçin, K., & Aliağaoğlu, A. (2003). Nükleer enerji ve tartışmalar ışığında Türkiye’de nükleer enerji gerçeği. Coğrafi Bilimler Dergisi, 1(2), 25-39.
• Tomlinson, C.A. (1995). How to differentiate instruction in mixed ability classrooms. Alexendria VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Trautmann, N., MaKinster, J., & Avery, L. (2004, April). What makes inquiry so hard?(and why is it worth it?). In annual meeting of the national association for research in science teaching, Vancouver, BC, Canada.
• Turan, İ. (2017). Sınıf öğretmeni adayların nükleer santralle ilgili metaforları. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(4), 569-579.
• Türksoy, E., & Taşlıdere, E. (2016). Aktif öğrenme teknikleri ile zenginleştirilmiş öğretim yönteminin 5. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi akademik başarı ve tutumları üzerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 57-77.
• Ucar, S., & Trundle, K. C. (2011). Conducting guided inquiry in science classes using authentic, archived, web-based data. Computers & Education, 57(2), 1571-1582.
• Ülger, B. B., & Çepni, S. (2020). Evaluating the effect of differentiated inquiry-based science lesson modules on gifted students' scientific process skills. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 10(4), 1289-1324.
• Üner, S., Kan, A., & Akkuş, H., (2017). Nükleer santrale yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 4(1), 33-48.
• Yapicioglu, A. E., & Aycan, S. (2018). Pre-service science teachers' decisions and types of informal reasoning about the socioscientific issue of nuclear power plants. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 13(1), 31-53.
• Yazıcıoğlu, S., & Çavuş-Güngören, S. (2019). Fen bilgisi öğretiminde oyun temelli etkinliklerin ortaokul öğrencilerinin başarı, motivasyon, tutum ve cinsiyet değişkeni üzerindeki etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 13(1), 389-413.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Van Uum, M. S., Verhoeff, R. P., & Peeters, M. (2016). Inquiry-based science education: towards a pedagogical framework for primary school teachers. International Journal of Science Education, 38(3), 450-469.
• Zion, M., & Mendelovici, R. (2012). Moving from structured to open inquiry: Challenges and limits. Science Education International, 23(4), 383-399.