Total Parenteral Beslenen Hastalarda Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi

Yıl 2015, Cilt: 23 Sayı: 2, 99 - 104, 28.09.2015

Seda Cevheroğlu , Rengin Acaroğlu

Öz

Amaç: Çalışma, Total parenteral beslenme (TPB) uygulanan hasta bireylerde yaşam kalitesini ve yaşam kalitesini etkileyen faktörleri değerlendirmek amacı ile yapıldı.

Yöntem: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipte planlanan bu çalışma, total parenteral beslenme uygulanan 80 hasta birey ile yürütüldü. Verilerin toplanmasında, yapılandırılmış soru formu ve SF-36 Sağlıkla İlişkili Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanıldı. Verilerin analizi SPSS 15,0 paket programı ile bilgisayar ortamında tanımlayıcı istatistikler, parametrik testler ve korelasyon analizi kullanılarak yapıldı.

Bulgular: Hastaların sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi puan ortalamaları tüm alt boyutlarda düşük bulundu. “Sosyal Fonksiyon” alt boyutu ile yaş arasında zayıf düzeyde negatif yönde bir ilişki olduğu (r=-0,279) ve bu yaşam alanının çocuk durumundan etkilendiği (p=0,028) belirlendi. Komplikasyon varlığına (p=0,046) ve hiperglisemi deneyimleme durumuna (p=0,041) göre “Fiziksel Fonksiyon” alt boyut puan ortalamasının; ek hastalık durumuna göre ‘Emosyonel Rol Kısıtlılığı’(p=0,041) alt boyut puan ortalamasının istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği saptandı.

Sonuç: TPB uygulanan hasta bireylerin yaşam kalitesinin kötü olduğu, yaş ve çocuk varlığı gibi sosyo-demografi k özelliklerin, komplikasyon gelişimi ve özellikle hiperglisemi deneyimlemenin yanı sıra ek hastalık varlığının yaşam kalitesini olumsuz etkilediği belirlendi.

Anahtar Kelimeler: Total parenteral beslenme, sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi, hemşirelik.

Anahtar Kelimeler

Total parenteral beslenme, sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi, hemşirelik

Assessment of Quality of Life of Patients Fed with Total Parenteral Nutrition

Öz

Aim: This study is planned to assess the quality of life and the factors affecting quality of life in individuals fed with total parenteral nutrition (TPN).

Method: This descriptive and relationship detecting type of study was carried out with 80 tpn taking patient. Structured questionnaire and The Mos 36 Item Short From Health Survey- SF-36 was used for collecting the data. Data analysis was done with SPSS 15.0 package program by descriptive statistics, parametric tests and correlation analysis.

Results: Health-related quality of life mean scores were signifi cantly lower in all the sub-dimensions. There was a weak level of negative correlation between ‘The Social Function’ sub-dimension and age (r = -0.279), and these habitats was impacted by the status of the child (p = 0.028) were determined. ‘Physical Function’ sub-dimension mean scores showed statistically signifi cant differences according to complications presence (p= 0.046), and hyperglycemia experiencing status (p= 0.041) and ‘emotional role limitations’ (p= 0.041) sub-dimension average score showed statistically signifi cant differences according to additional disease states.

Conclusion: TPN fed patients have bad quality of life and factors as age, and having children, socio-demographic characteristics, having complication and particularly experience of hyperglycemia and presence of concomitant disease adversely affected quality of life.

Key Words: Total parenteral nutrition, health-related quality of life, nursing

Anahtar Kelimeler

Total parenteral nutrition, health-related quality of life, nursing

Kaynakça

• Akyüz, N. (2004). Ülseratif kolitli hastalarda ameliyat olanlarla ol- mayanların yaşam kalitelerinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, İs- tanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Allisoon, P. A., Fürst, P., Meier, R., Pertkiewicz, M., Soeters, P. (2004). Total parenteral beslenme. Kofralı, G. (Ed.). Klinik Nütris- yon Temel Kavramlar. 3. basım, LOGOS Yayınevi, İstanbul, 800- 900.
• Balles, S. K. ve ark. (2006). Hydroxyurea and sickle cell anemia:
• Effect on quality of life. Health and Quality of Life Outcomes, 4: 59. Başaran, S., Güzel, R., Sarpe, T. (2005). Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri. Romatizma, 20: 55- 63.
• Balcı, D., Genç, N., Demirer, S., Aydıntuğ, S. (2005). Total nut- risyon tedavisinde farmakolojik etkileşmeler. Yoğun Bakım Dergi- si, 5: 42- 49.
• Brazier, J. E. (1992). Validating the SF 36 Health Survey Questi- onnaire: New outcome measure primary care. BMJ, 30: 160 -164.
• Cameron, H., Benjamin, M. A., Mc Kay, D. M., Yang, P. C., Per- due, M. H. (2002). Pharmacologic options for intestinal rehabilita- tion in patients with short bowel syndrome publication, J. Clinical Endocrinal Metab, 87: 1743-1749.
• Chambers, A., Hennessy, E., Powell-Tuck, J. (2006). Longitudinal
• Trends in quality of life after starting home parenteral nutrition: A randomised controlled study of telemedicine. Clinic Nutrition; 25: 505-5
• Çelebi, Z. M. (2010). Hemşirelerin total parenteral beslenmeye yö- nelik bilgilerinin saptanması. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe
• Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyon. Çıtıl, R., Günay, O., Elmalı, F., Öztürk, Y. (2010). Diyabetik hasta- larda tıbbi ve sosyal faktörlerin yaşam kalitesine etkisi. Erciyes Tıp Dergisi, (32)4: 253-264.
• De Francesco, A. ve ark. (1997). Home parenteral nutrition in Italy:
• Data from The Italian National Register. Clinical Nutrition, 14: 6-9. Delegge, H. M. (2011). Total parenteral beslenme. Topgül, K., Ma- lazgirt, Z. (Ed.). Nütrisyon ve Gastrointestinal Hastalıklar. Nobel
• Tıp Kitapevleri, İstanbul, 50-250. Fithzgerald, K. A. (2004). The psychological and social impact of home parenteral nutrition. Doctorate Thesis of Philosophy, Univer- sity of İllinois, Chicago.
• Genç, A. (2011). Kemoterapi alan hastalarda bulantı- kusmanın ön- lenmesinde Akupressure’ın etkinliği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Gündoğdu, H. (2010). Evde nütrisyon desteği. İç Hastalıkları Dergisi, 17: 257-267.
• Güven, T. (2007). Diabetes mellituslu hastalarda yaşam kalitesi ve depresyon etkisinin araştırılması. Uzmanlık Tezi, Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul.
• Havlucu, Y. (2007a). KOAH’lı olgularda yaşam kalitesi, perfor- mans durumu, anksiyete ve depresyon arasındaki ilişkinin değer- lendirilmesi. 2. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Kongresi, 05-07 Nisan, İzmir.
• Havlucu, Y. (2007b). Astımlı olgularda yaşam kalitesi ile astım kontrol testi ve astım şiddet skalası arasındaki ilişkinin değerlen- dirilmesi. 2. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Kongresi, 05-07 Nisan, İzmir.
• Işıkhan, V. ve ark. (2001). The relationship between disease featu- re and quality life in patient with cancer-I. Cancer Nursing, 24(6): 490-4
• Jeppesen, P. B., Langhoiz, E., Mortensen, P. B. (1997). Quality of life in patients receiving home parenteral nutrition. BMJ Open Gastroenterology, 44: 844-852.
• Kahveci, F., Demirağ, K., Demirkan, K., Uyar, M. (2011). ESPEN
• Life, Long, Learning Programme- 9, modül-parenteral nütrisyon deste- ği. Life, Long, Learning KEPAN Temel Eğitim Kursu, 30 Mart, Antalya. Koçyiğit, H., Aydemir, Ö., Ölmez, N. (1999). SF-36’nın Türkçe için geçerliliği ve güvenirliliği. İlaç ve Tedavi Dergisi, 12: 102-106.
• Malone, M. (2002). Longitudinal assesment of outcome, health status, and changes in lifestyle associated with long-termhome parenteral and enteral nutrition. JPEN; 26(1): 164-168.
• Miller, M., Kearney, N. (2000). Chemotherapy-related nausea and vomiting-past refl ections, present practice and future management.
• European Journal of Cancer Care,13(1): 71-81. Özdemir, E. (2006). Enteral ve parenteral beslenmenin önemi.
• Güncel Gastroenteroloji Dergisi, 10(1): 98-101. Özdemir, İ., Hocaoğlu, Ç., Koçak, M., Ersöz, Ö. H. (2011). Tip II
• Diyabetes Mellitus’lu hastaların yaşam kalitesi ve ruhsal belirtiler. Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 24: 128-138. Pınar, R. (1994). Diabetüs Mellitus’lu hastaların yaşam kalitesi ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Doktora Tezi,
• İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Pironi, L. ve ark. (2006). Quality of life on home parenteral nutri- tion or after intestinal transplantation. Ellsevier, 38(6): 1673-1675.
• Reis, N. (2003). Jinekolojik kanserlerde yaşam kalitesi ve etkileyen faktörler. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Richards, D. M., Deeks, J. J., Sheldon, T. A., Shaffer, J. L. (1997).
• Home parenteral nutrition: A systematic review. Health Technol Assess, 1(1): 1-59. Savcı, C. (2007). Parkinson hastalarında sağlıkla ilişkili yaşam ka- litesinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversite- si Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Saqui, O., Fernandes, G., Allard, J. P. (2014). Quality of life ana- liysis during transition from stationary to portable infusion pump in home parenteral nutrition patients: A Canadian experience. NCP A.S.P.E.N., 29(1): 131-141.
• Soyyiğit, Ş., Erk, M., Güler, N., Kılınç, G. (2006). Kronik obstrük- tif akciğer hastalığında yaşam kalitesinin belirlenmesinde SF-36 sağlık taramasının değeri. Tüberküloz ve Toraks Dergisi, 54(3): 259-2
• Subaşı, D. (2010). Kanser ağrısı deneyimleyen hastaların ya- şam kalitesi ve başetme tutumlarının değerlendirilmesi. Yük- seklisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Şakar, A., Yorgancıoğlu, A., Aydemir, Ö., Sepit, L., Çelik, P. (2007).
• Effect of severity of asthma on quality of life. Tüberküloz ve Toraks Dergisi, 55(2): 135-140. Üner, S. ve ark. (2007). Kanser hastalarının yaşam kalitelerinin
• SF-36 ölçeği ile değerlendirilmesi. 2. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Kongresi, 05-07 Nisan, İzmir. Yıldız, H., Yücel, P., Efe, F., Karabuğa, H., Pınar, R. (2007). Kan- serli hastalarda yaşam kalitesi. 2. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Kongre- si, 05-07 Nisan, İzmir.
• Yılmaz, E. (2012). Cerrahi hemşireliği ve yaşam kalitesi ile ilgili yapılan çalışmalar- Ulusal boyut. Cerrahi Bakım ve Yaşam Kalitesi
• Sempozyumu, 04 Mayıs 2012, Manisa.
• Ware, J. E., Sherbourne, C. D. (1992). The Most 36- İtem Short Form
• Health Survey (SF-36). Mad. Care, 30(6): 473. Winkler, M. F. (2005). Quality of life in adult home parenteral nut- rition patients. JPEN, 29: 162.
• Winkler, M. F., Hagan, E., Wetle, T., Smith, C., Maillet, J. (2010).
• An exploration of quality of life and the experience of living with home parenteral nutrition. JPEN, 34: 395.