Yoğun Bakım Hemşirelerinin Yaşamını Kaybetmiş Hasta ve Hasta Ailesine Verdikleri Bakımın İncelenmesi

Yıl 2010, Cilt: 18 Sayı: 2, 80 - 86, 11.10.2010

Sevim Çelik , Gülay Altun Uğraş Güler Aksoy

Öz

Amaç: Yoğun bakım ünitelerinde yüksek riskli, karmaşık ve ciddi sorunları olan hastaların varlığı, ölümle karşılaşılma durumunun sık
yaşanmasına neden olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, yoğun bakım hemşireleri tarafından ölen hasta ve ailesine verilen hemşirelik
bakımını belirlemektir.
Yöntem: Bu çalışma, İstanbul’daki üç yetişkin yoğun bakım ünitesinde çalışan 114 hemşire ile tanımlayıcı nitelikte gerçekleştirildi.
Veriler anket formu ile toplandı. Veriler yüzdelik, ki kare ve yates testi ile değerlendirildi.
Bulgular: Çalışmada, hemşirelerin beden bakımında girişimlerin çoğunu uyguladıkları bulundu. Hemşirelerin yaklaşık yarısının
(%41.9) ailenin hastası ile vedalaşmasına ve %94.7’sinin ailenin bakımda aktif rol almalarına olanak sağlamadıkları belirlendi. Sağlık
meslek lisesinden mezun olan ve 0-5 yıl arasında çalışan hemşirelerin ölmüş hastayı paravan ya da perde ile diğer hastalardan daha
sıklıkla ayırdıkları bulundu. Bu sonuç istatistiksel açıdan anlamlı bulunmadı.
Sonuç: Çalışma, yoğun bakım hemşirelerin uygun ölüm sonrası bakımı uyguladıklarını gösterdi. Ancak, hemşirelerin hastanın beden
bakımına ailelerini yeterince dahil etmedikleri ve ailelerine yeterli emosyonel destek sağlamadıkları bulundu.

Anahtar Kelimeler

Yoğun bakım, ölüm sonrası bakım, yaşamını kaybetmiş hasta, hasta ailesi

Kaynakça

• Akgül, A. (2005). Tanımlayıcı istatistikler; iki değişken arasında dört gözlü ki-kare ilişki testi, çok gözlü ki-kare ilişki testi. Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri “SPSS Uygulamaları”. 3. Baskı, Emek Ofset Ltd. Şti., Ankara, 98-106, 195-200, 303-309. Babadağ, K. (1991). Ölüme, ölümcül hasta ve ailesine hemşirelik yaklaşımları ile ilgili bir çalışma. Yayınlanmamış Doçentlik Çalış- ması, İstanbul.
• Beckstrand, R. L., Callister, L. C., Kirchhoff, K. T. (2006). Provi- ding a “good death”: Ciritical care nurses’suggestions for improving end-of-life care. American Journal of Critical Care, 15: 38-45.
• Çelik, S. (2004). Yoğun bakım ünitesinde hastanın postmortem ba- kımı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 8(1): 45-47.
• Çelik, S., Altun Uğraş, G., Durdu, S., Kubaş, M., Aksoy, G. (2008). Critical care nurse’s knowledge for care of deceased adult patients in an intensive care unit. Australian Journal of Advanced Nursing, 26(1): 53-58.
• Evans, N. (2007). End of life: Easing the Şnal transition, postmor- tem care. http://www.criticalcareceu.com/courses/204/ index_ccare. html. (09.07.2008).
• Harvey, J. (2001). Debunking myths about postmortem care. Nursing, 31(7): 44-45.
• Hasta Hakları Yönetmeliği. Resmi Gazete, Tarih: 01.08.1998; Sayı: 23420. http://www.saglik.gov.tr/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E 10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF46148DEDD773827B. (21.05.2010).
• Heyland, D., Rocker, G. M., O’Callaghan, C. J., Dodek, P. M., Cook, D. J. (2003). Dying in the ICU. Chest, 124: 392-397.
• Hill, C. (1997). Evaluating the quality of after death care. Nursing Standart, 12(8): 36-39.
• Kazanowski, M. K. (2006). End-of-life care. Ignatavicius, D.D., Workman, M. L. (Eds.). Medical-Surcigal Nursing. Critical Thinking for Colloborative Care. Fifth ed., Elsevier Saunders, St Louis, 105-117. Kirchhoff, K. T. ve ark. (2002). The vortex: Families’experiences with death in the intensive care unit. American Journal Critical Care, 11(3): 200-209.
• Koç, Z., Sağlam, Z. (2008). Hemşirelik öğrencilerinin yaşam sonu bakım ve ölüm durumuna ilişkin duygu ve görüşlerinin belirlen- mesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1): 13-21.
• Kongsuwan, W., Locsin, R. C. (2009). Promoting peaceful death in the intensive care unit in Thailand. International Nursing Review, 56: 116-122.
• Marthaler, M. T. (2005). End-of-life care. Dimens Crit Care Nurs, 24(5): 215-218.
• Pakiş, I. ve ark. (2006). Yoğun bakım hastalarında akut akciğer ha- sarının değerlendirilmesi; bir otopsi çalışması. Toraks Dergisi, 7(1): 29-33.
• Roark, M. L. (2003). Care for the body after death. Procedure Checklists to Accompany Rosdahl & Kowalski’s Textbook of Basic Nursing. Eighth ed., Williams & Wilkins, Lippincott, 157-158. http://faculty.ksu.edu.sa/omar%20omari/Documents/Caring%20for %20the%20Body%20After%20Death.pdf. (14.10.2008).
• Sanazaro, D. (2005). The experience of loss, death, and grief. Potter, P.A., Perry, A. G. (Eds.). Fundamentals of Nursing. Sixth ed., Mosby, St Louis, 567-591.
• Sherman, D. W., Matzo, M. L., Pitorak, E., Ferrell, B. R., Malloy, P. (2005). Preperation and care at the time of death. Journal for Nur- ses in Staff Development, 21(3): 93-100.
• Stephen A. I. ve ark. (2009). Bereavement and bereavement care in health and social care: Provision and practice in Scotland. Death Studies, 33: 239-261.
• Şenocak, M. (1998). Verilerin özet değerlendirilmesi. Biyoistatistik. Dilek Ofset Matbaacılık, İstanbul, 60-70.
• Tanhan, F., Arı, F. (2006). Üniversite öğrencilerinin ölüme verdikleri anlam ve öğrenim gördükleri program açısından ölüm kaygısı düzey- leri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2): 34-43. Valks, K., Mitchell, M. L., Inglis- Simons, C., Limpus, A. (2005). Dealing with death: An audit of family bereavement programs in Australian intensive care units. Aust Crit Care, 18(4): 146,148-151. Yiğit, R. (1998). Hasta ve ailesine ölümle baş etmelerinde yardım etme. C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2 (2): 9-15