Lise Öğrencilerinin Hepatit B Hastalığı ve Hastalıktan Korunmaya Yönelik Farkındalık Durumu

Yıl 2011, Cilt: 19 Sayı: 1, 1 - 8, 11.04.2011

Sevim Savaşer , Zekiye Hande Yalçın Sevim Savaşer , Serap Balcı , Nedife Ceylan Zekiye Yalçın Mehtap Direk Fatma Balcı Neslihan Bardak

Öz

Amaç: Çalışma, lise öğrencilerinin Hepatit B hastalığı ve hastalıktan korunmaya yönelik farkındalık durumunu belirlemek
amacı ile tanımlayıcı olarak gerçekleştirildi.
Yöntem: Araştırma verileri, İstanbul’daki liselerden rastgele yöntemle belirlenen yedi lisenin son sınıfında öğrenim gören
1726 öğrenciden soru formu ile elde edildi. Soru formu; demografik özelliklere ilişkin sorular dışında, hastalığın bulaşma
yolları, korunma – tedavi ve risk altındaki grupların belirlenmesine ilişkin toplam 40 sorudan oluşmakta idi. 40 soru 100
puan üzerinden değerlendirildi. Soru formunun doldurulmasından sonra öğrencilere konu ile ilgili broşür dağıtıldı. İstatistiksel
değerlendirmede yüzdelik, ki-kare, student t-testi ve One-way ANOVA testi kullanıldı.
Bulgular: Öğrencilerin yaş ortalaması 17.2 ± 0.7 yıl olup, %53.9’u kız, %46.1’i erkek idi. Öğrencilerin %33.9’unun daha
önceden hepatit B hakkında bilgi aldığı, %18.6’sının hastalığı doğru tanımladığı saptandı. Öğrencilerin çoğunluğu hastalığın;
kan nakli, enjektörlerin tekrar kullanımı ve cinsel ilişki ile bulaştığını, hastalıktan korunmada; aşının, prezervatif
kullanımının ve tek eşliliğinin önemli olduğunu, hastalığa yakalanma açısından; sık kan alanların, damar içi uyuşturucu
kullananların ve sık eş değiştirenlerin risk altında olduklarını belirttikleri saptandı. Öğrencilerin hastalık hakkındaki bilgi
puan ortalaması 100 üzerinden 38.44 ± 20.65 puan idi.
Sonuç: Öğrencilerin Hepatit B hastalığı ve hastalıktan korunmaya ilişkin farkındalık düzeylerinin yeterli olmadığı saptandı.
Bilgi eksikliğinin giderilmesi için okul sağlığı programı kapsamında konuya ilişkin planlı eğitimler yapılması önerilebilir

Anahtar Kelimeler

Hepatit B, adölesan, hemşire, korunma

Kaynakça

• Bozkurt, G., Kıvanç, M., Öztürk, A., Karanisoğlu, H. (2001). İstan- bul Üniversitesi Bakırköy Sağlık Yüksekokulu 1. sınıf öğrencileri- nin Hepatit B virüsü ile karşılaşma ve Hepatit B ile ilgili bilgi durumlarının incelenmesi.Viral Hepatit Dergisi,7(3): 397-399.
• Çelen, M. K., Ayaz, C., Geyik, M. F., Hoşoğlu, S., Acemoğlu, H., Uluğ, M. (2005). Lise öğrencilerinin viral hepatit konusundaki bilgi düzeyini belirlemek amacıyla yapılan anketin sonuçları. Viral He- patit Dergisi, 10(1): 58-61.
• Çivi, S., Marakoğlu, K., Bitirge, B (2006). Viral hepatitin epidemi- yolojisi ve maliyet analizi. Türk Aile Hek Derg., 10(2):64-70.
• Değertekin, H. (2003). Türkiye’de HBV epidemiyolojisi ve bulaşma yolları. Çakaloğlu Y, Ökten A. (Ed). Hepatit B. İstanbul Medikal Yayıncılık, İstanbul, 99-109.
• Divrikli, K. D. (2006). İstanbul ilinde çocukluk çağında hepatit B seroprevalansı ve kronik hepatit B insidansı. Uzmanlık Tezi, T.C.S.B.İstanbul Bakırköy Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul.
• Ersoy, Y., Ilgar, M., Güneş, G (2005). Malatya yöresinde ebelerin Hepatit B yönünden bilgi düzeyleri. İnönü Üniversitesi Tıp Fakül- tesi Dergisi,12(3): 159-162.
• Füsun, Z.A.(2003). Hepatit B virüsü enfeksiyonu. Sted Dergisi, 12(6): 211–214.
• Genç, M., Pehlivan, E., Özer, F., Kurçer, M. A., Karaoğlu, L. (2000). Lise öğrencilerinin hepatit B hakkındaki bilgi ve tutumları. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 7(3): 240-243.
• Göktalay, G.,Özyurt, C. B. (2010). Celal Bayar Üniversitesinde sağ- lık personeli yetiştiren fakülte ve yüksekokul öğrencilerinde Hepatit B seroprevalansı ve Hepatit B bigi düzeyleri. Viral Hepatit Dergisi, 15 (1):13-21.
• Gündüz, T., Güray, M., Baydur, H. (2006). Sağlık Yüksekokulu ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin viral hepa- titler hakkında bilgi düzeylerinin araştırılması. Viral Hepatit Der- gisi,11(1): 35-40
• Hepatitis B. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs204/en/ (11.03.2009).
• Karadakovan, A. (2002). Hepatit B infeksiyonu ve koruyucu ön- lemler. Aile ve Toplum Dergisi, 5(2): 13-21.
• Köse, G., Sevil, Ü (1999). Lise son sınıf öğrencilerinin Hepatit B konusundaki bilgi düzeylerinin incelenmesi.
• Mark, H., Conklin, V. G., Wolfe, M. C. (2001). Nurse volunteers in school-based hepatitis B immunization programs. The Journal of School Nursing. 17(4): 185-188.
• Mıstık, R., Balık, İ. (1998). Türkiye’de viral hepatitlerin epidemi- yolojisi (Bir meta analiz) Kılıçturgay, K. (Ed). Viral Hepatit’98. Viral Hepatitle Savaşım Derneği Yayını. Ankara, 1-40.
• Neff, M. J. (2003). CDC Updates Guidelines for Prevention and Control of Infections with Hepatitis Viruses in Correctional Settings. American Academy of Family Physicians (AAFP). Am Fam Physi- cian 15; 67(12): 2620-2625.
• Saatçi, E., Gereklioğlu, Ç., Bozdemir, N., Akpınar, E. (2006). Ada- na’da lise öğrencilerinde hepatit B farkındalık düzeyi. Türk Aile Hek Derg., 10(1): 25-30.
• Slonim, A. B., Roberto, A. J., Downing, C. R., Adams, I. F., Fa- sano, N. J., Davis-Satterla L, Miller, M. A. (2005). Adolescents’ knowledge, beliefs, and behaviors regarding hepatitis B: In- sights and implications for programs targeting vaccine-preven- table diseases. Journal Adolescent Health. 36(3): 178-86 (Abstract). http://www.ncbi.nlm.nih. gov/ pubmed/15737772 (15.12.2008)
• Taşbakan, M. I., Yamazhan, T., Arsu, G., Pullukçu, H., Köseli, D., Arda, B., Ertem, E., Ulusoy, S. (2006). Ege Üniversitesi Tıp Fakül- tesinde çalışan hekim, hemşire,teknisyen ve intörnlerin viral hepa- titler konusunda bilgi, tutum ve davranışları. Viral Hepatit Dergisi, 11(3): 158-163.
• Tosun, S. (2006). Ulusal Hepatit B aşılaması. Viral Hepatit Der- gisi,11(3):117-125.
• Taşyaran, M.A. (1998). HBV enfeksiyonu-epidemiyoloji. Kılıçtur- gay, K (Ed). Viral Hepatit ‘98, 1. Baskı, Nobel Tıp Kitapevleri, İs- tanbul, 94.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genel- gesi, Tarih: 19.12.2000; Sayı: 18679. http://www.saglik.gov.tr/sb/ extras/mevzuat/g_gbp.pdf. (11.03.2009).
• Wiecha, J.M (1999). Differences in knowledge of hepatitis B among Vietnamese, African-American, Hispanic and White adolescents in Worcester, Massachusetts. Pediatrics, 104(5): 1212-1216.
• http://www.hatam.hacettepe.edu.tr/hatam 032. shtml (7.12.2008)