Hemşirelik Öğrencilerinin Bazı Değişkenler Açısından Konstipasyon Sorunları

Yıl 2011, Cilt: 19 Sayı: 3, 168 - 178, 04.01.2012

Nuray Turan , Nurten Kaya , Hatice Kaya , Aylin Öztürk Zehra Eskimez , Nurdan Yalçın

Öz

Amaç: Hemşirelik öğrencilerinin, öncelikle kendi sağlıklarını geliştirmeleri kapsamında, konstipasyon sorunlarının farkına
varmaları ve çözüm bulmaları gerekmektedir. Bu araştırma, hemşirelik öğrencilerinin konstipasyon sorunlarını ve bu
sorunları etkileyen etmenleri incelemek amacı ile yapıldı.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel türde planlanan araştırmanın evrenini, bir hemşirelik yüksekokulunun toplam 525 öğrencisi oluşturdu. Bu evren arasından 315 öğrenci, rastgele örnekleme yöntemi ile örnekleme alındı. Araştırmaya başlamadan
önce kurumdan yazılı, öğrencilerden sözlü bilgilendirilmiş onam alındı. Veri toplama aracı olarak Öğrenci Tanıtım
Formu, Konstipasyon Ciddiyet Ölçeği ve Konstipasyon Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanıldı. Verilerin analizinde, sayı ve yüzdelik
hesapları, aritmetik ortalama, Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis, Spearman’s rho Korelasyon testleri kullanıldı.
Bulgular: Öğrencilerin %78.4’ünün kız, yaş ortalamasının 21.10 (SS=1.98), Konstipasyon Ciddiyet Ölçeği toplam puan
ortalamasının 26.01 (SS=13.74), alt boyutları puan ortalamalarının ise Dışkı Tıkanıklığında 13.70 (SS=6.45), Kalın Bağırsak Tembelliğinde 10.07 (SS=6.60), Ağrıda 2.23 (SS=3.05); Konstipasyon Yaşam Kalitesi Ölçeği toplam puan ortalamasının
61.70 (SS=20.82), alt boyutları puan ortalamalarının ise Endişe/Kaygıda 22.79 (SS=10.37), Fiziksel Rahatsızlıkta
8.10 (SS=3.71), Psikososyal Rahatsızlıkta 16.03 (SS=6.87), Memnuniyette 14.78 (SS=4.57) olduğu görüldü. Öğrencilerin
cinsiyeti, medeni durumu, sınıfı, yaşamının önemli bir bölümünü geçirdiği Türkiye Bölgesi, posalı/lifli gıdaları tüketme
durumu, günlük aldığı sıvı miktarı ve yaşam tarzı değişkenlerine göre Konstipasyon Ciddiyet Ölçeği veya Konstipasyon
Yaşam Kalitesi Ölçeği puanları arasında istatistiksel anlamlılık taşıyan farkların olduğu belirlendi.
Sonuç: Hemşirelik öğrencilerinde konstipasyon ve bu sorunu etkileyen etmenler söz konusudur. Hemşire adaylarında
konstipasyona yönelik farkındalık oluşturulmalı ve bu sorun ile baş etmeye yönelik sağlık davranışları kazandırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Konstipasyon, sağlık durumu, hemşirelik öğrencileri

Kaynakça

• Araz, A., Harlak, H., Meşe, G. (2007). Sağlık davranışları ve alternatif tedavi kullanımı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(2): 112-122.
• Ardıç, A. (2008). Adölesanların sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Entitüsü, İstanbul, 1-28.
• Ayaz, S., Tezcan, S., Akıncı F. (2005). Hemşirelik yüksekokulu öğ- rencilerinin sağlığı geliştirme davranışları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(2): 26-34.
• Carpenito, L. J. (1997). Handbook of Nursing Diagnosis. 7th edition Lippincott, Company, Philadelphia.
• Cherly, D., Manishi, P., Lloyd, M. (2005). The health-related of life in functional GI disorders: Focus on constipation and resource uti- lization. American Journal of Gastroentereology, 97(8): 1986-1993. Çelik, O. G., Malak, T. A., Bektaş, M., Yılmaz, D., Yümer, A. S. (2009). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davra- nışlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi. Anatol J. Clin. Investig, 3(3): 164-169.
• Dedeli, Ö., Turan, İ., Fadıloğlu, Ç., Bor, S. (2007). Konstipasyon Yaşam Kalitesi Ölçeği’nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. MN Dahili Tıp Bilimleri, 2(1-2): 36-43.
• Evren, H. (2008). Trakya Üniversitesi öğrencilerinin riskli sağlık davranışları ve sağlık hizmeti kullanımları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Edirne, 4-35.
• Güleç, M., Yabancı, N., Göçgeldi, E., Bakır, B. (2008). Ankara’da iki kız öğrenci yurdunda kalan öğrencilerin beslenme alışkanlıkları. Gülhane Tıp Dergisi, 50: 102-109.
• Howard, L. V., West, D., Ossip-Klein D. J. (2000). Chronic consti- pation management for institutionalized older adults. Geriatric Nur- sing, 21(2): 78-84.
• Irvine, E. J., Ferrazzi, S., Pare, P., Thomson, W. G., Rance, L. (2002). Health-related quality of life in functional GI disorders: focus on constipation and resource utilization. American Journal of Gastroenterology, 97(8): 1986-1993.
• Kaboli, S. A. ve ark. (2010). Factors associated with functional constipation in Iranian adults: A population-based study. Gastroen- terology and Hepatology From Bed to Bench, 3(2): 83-90.
• Karaman, N. (2008). Cerrahi girişim uygulanan adölesanlar ile anne/babalarının anksiyete düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanma- mış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Ens- titüsü, İstanbul, 7-38.
• Kaya, N. (2008). Yaşam Modeli. Babadağ, K., Aştı, T. (Eds.). Hem- şirelik Esasları Uygulama Rehberi. İstanbul Medikal Yayıncılık Ltd. Şti., İstanbul, 1-7.
• Kaya, N., Turan, N. (2010). Konstipasyon Ciddiyet Ölçeği’nin gü- venirlik ve geçerliği. 1. Temel Hemşirelik Bakımı Kongresi Özet Kitabı, İzmir, 75.
• Kaya, N., Turan, N. (2011). Validity and reliability of Turkish version of the constipation severity instrument. Medicres Internatinal Confe- rence on Good Medical Research, Abstract Book, İstanbul, 54.
• Kocakaya, A. (2005). Lise yaş grubu gençlerin kişisel hijyen alış- kanlıkları ile ilgili bilgi, tutum, davranışları ve verilen eğitimin etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Isparta, 1-17.
• Kutlu, K. A., Yılmaz, E., Çeçen, D., Eser, E. (2007). Konstipasyon Risk Derecelendirme Ölçeği Cras’ın Türkçe geçerlik ve güvenirliği. 12. Ulusal ve Uluslararası Katılımlı” Hemşirelik Kongresi Kongre Kitabı, Sivas, 318.
• Marquis, P., Loge De La, C., Dubois, D. (2005). Development and validation of the patient assessment of constipation quality of life. Scandinavian Journal of Gastroenterology, 40: 540-551.
• Orak, S., Akgün, S., Orhan, H. (2006). Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Faktültesi Dergisi, 13(2): 5-11.
• Özkan, S., Yılmaz, E. (2008). Hastanede çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3 (7): 89-104. Özyazıcıoğlu, N., Çınar, G. H., Buran, G., Ayverdi, D. (2009). Uludağ Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin beslenme alışkan- lıkları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(2): 34-40.
• Papatheodoridis, G. V., Vlachogiannakos, J., Karaitianos, I., Kara- manolis, D. G. (2010). A Greek survey of community prevalence and characteristics of constipation. European Journal of Gastroen- terology & Hepatology, 22(3): 354-360.
• Peppas, G., Alexiou, V. G., Mourtzoukou, E., Falagas, M. E. (2008). Epidemiology of constipation in Europe and Oceania: A systematic review. BMC Gastroenterol, 8(5): 1-7.
• Robert, S. S., Matthew, C. J., Brent, J. S. (1990). Demographic and dietary determinants of constipation in the US population. AJPH, 80(2): 185-189.
• Sabuncu, N., Babadağ, K., Taşocak, G., Atabek, T. (1991). Hemşi- relik Esasları. Seçim, H. (Ed.). T. C. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2-17.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü (2004). Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi, http://www.danoneensti- tusu.org.tr/pdf/turkiyeye_ozel_beslenme_rehberi.pdf. (04.04.2011). Talley, N. J. (2004). DeŞnitions, epidemiology and impact of chronic constipation. Rev in Gastroenterol, 4(2): 3-10.
• Tanrıverdi, G., Bedir, E., Seviğ, Ü. (2007). Cinsiyetin sağlıkla ilgili bazı davranış ve görüşler üzerindeki etkisi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(6): 435-440.
• TUİK (2007). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2007 Nüfus Sayımı Sonuçları, http://www.tik.gov.tr. (23.07.2010).
• Uygur, E., Kaya, N., Kaya, H., Karaman, N. (2008). Bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerin sağlık ekibi hizmeti anlayışları ve yaşanan sorunlar. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 16(62): 102-113.
• Uysal, N., Khorshid, L., Eşer, İ. (2010). Sağlıklı genç bireylerde konstipasyon sorununun belirlenmesi. TAF Prev. Med Bull, 9(2): 127-132.
• Varma, M. G. ark. (2008). The Constipation Severity Instrument: A validated measure. Disease of The Colon & Rectum, 51: 162–172. Woolery, M. ve ark. (2006). A constipation assessment scale for use in pediatric oncology. Journal of Pediatric Oncology Nursing, 23: 65-74.
• Yılmaz, E., Özkan, S. (2007). Üniversite öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının incelenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(6): 87-104.
• Yurdakul, İ. (2004). Konstipasyon. Yurdakul, İ., Şentürk, H., Tuncer, M., Göksoy, E. (Eds.). Gastroenterolojide Klinik Yaklaşım. İ.Ü. Cer- rahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, İstanbul, 121- 132.