Hemşirelik ve Ebelik Öğrencilerinin Klinik Uygulamalarında Karşılaştıkları Şiddetin Boyun Eğici Davranışlar ve Bazı Değişkenlerle İlişkisi

Yıl 2012, Cilt: 20 Sayı: 1, 53 - 61, 18.05.2012

Hülya Arslantaş , Filiz Adana Sinem Bağcı Elif Ayva

Öz

Amaç: Bu çalışma hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin klinik uygulamalarında karşılaştıkları şiddetin boyun eğici davranışlar
ve bazı değişkenlerle ilişkisini araştırmak amacıyla planlanmıştır.
Yöntem: Araştırma, bir üniversitenin sağlık yüksekokulu hemşirelik ve ebelik bölümü öğrencileri ile kesitsel olarak 2008–
2009 eğitim öğretim yılının bahar yarıyılında 170 öğrenci ile yapılmıştır. Araştırmada kullanılan soru formu, uygulamalarda
ve çalışma ortamında karşılaşılan şiddete ilişkin literatürün taranması ile oluşturulmuştur. Veriler bu amaçla
oluşturulan soru formu ve boyun eğici davranışlar ölçeği ile toplanmıştır.
Bulgular: Öğrencilerin % 38,8’i klinik uygulamalarında şiddete maruz kaldığını; şiddet görenlerin % 69,6’sı psikolojik
şiddet gördüğünü ve % 36’sı hocalarından şiddet gördüğünü belirtmiştir. Öğrencilerin % 25,9’u üniversite eğitimi öncesi
şiddet gördüğünü, % 41,8’i annesine babası tarafından şiddet uygulandığını; % 46,4’ü bu şiddet türünün fi ziksel şiddet
olduğunu ifade etmiştir. Öğrencilerin Boyun Eğici Davranış Ölçeği puan ortalaması 34.72±8.56 bulunmuştur. Hemşirelik
bölümünde eğitim gören öğrencilerin ebelik bölümünde eğitim görenlere göre; Üniversite eğitimi öncesi şiddet görenlerin
görmeyenlere göre Boyun Eğici Davranış Ölçeği puanları daha yüksek bulunmuştur.
Sonuç: Şiddet bütün toplumlarda görülen toplum sağlığı sorunudur. Sağlık çalışanlarının kendi aralarında var olan şiddet
de bu sorunun bir parçasıdır. Öğrencilerin uygulama alanlarında şiddetten kendilerini nasıl koruyacakları yönünde
onlara eğitimler verilmelidir

Anahtar Kelimeler

Boyun eğici davranış, şiddet, hemşirelik öğrencisi, ebelik öğrencisi, boyun eğici davranışlar ölçeği

Kaynakça

• Akın, A., Üner, S., Aslan, D., Esin, Ç., Coşkun, A. (2003). Kadın sağlığı ve sigara, şiddet, beslenme. Akın, S. (Ed.).Türkiye’de Top- lumsal Cinsiyet. T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları
• Gen.Müd., HÜKSAM, UNFPA, Ankara, 88. Allan, S., Gilbert, P. (1995). A social comparison scale: Psycho- metric properties and relationship to psychopathology. Pers and Individual Differences., 19(3): 293-299.
• Allan, S., Gilbert, P. (2002). Anger and anger expression in relation to perceptions of social rank, entrapment and depressive symptoms.
• Personal Indiv Differ., 32: 551-565. American Federation of Labor–Congress of Industrial Organizati- ons (2006). Violence against women in the workplace, http://www. afl cio.org/issues/jobseconomy/women/ violence.cfm (17.06.2010).
• Ayranci, U.,Yenilmez, C., Balci, Y., Kaptanoglu, C. (2006). Identi- fi cation of violence in Turkish health care settings. J Interpers Vio- lence., 21: 276-296.
• Barrett, S. (1997). Protecting against workplace. Public Manag., : 9-12.
• Buss, D. M., Craik, K. H. (1986). Acts, dispositions, and clinical assessment: The psychopathology of everyday conduct. Clinical Psychology; 6: 387-406.
• Dalphond, D., Gessner, M., Giblin, E., Hijazzi, K., Love, C. (2000).
• Violence against emergency nurses. J Emerg Nurs., 26: 105. DeMarco, R., Roberts, S. (2003). Negative behaviors in nursing.
• American Journal of Nursing., 103(3): 113–116. Elliott, P. P. (1997). Violence in health care. What nurse managers need to know. Nurs Manage., 28: 38-41.
• Farrell, G. A. (1997). Aggression in clinical settings: Nurses views.
• Journal of Advanced Nursing., 25(3): 501–508. Farrell, G. A. (2001). From tall poppies to squashed weeds: Why don’t nurses pull together more? Journal of Advanced Nursing., (1): 26–33.
• Freshwater, D. (2000). Crosscurrents: Against cultural narration in nursing. Journal of Advanced Nursing., 32(2): 481–484.
• Gates, D. M. (1995). Workplace violence. AAOHN J., 43: 536-543.
• Griffi n, M. (2004). Teaching cognitive rehearsal as a shield for late- ral violence: An intervention for newly licensed nurses. Journal of
• Continuing Education in Nursing., 35(6): 257–263. Güneş, G., Kaya, M., Pehlivan, E. (2000). Tıp fakültesi öğrencile- rinin ailelerinde kadına yönelik aile içi şiddetle ilgili bir araştırma. Toplum ve Hekim., 15: 391-397.
• Hegney, D., Plank, A., Parker, V. (2003). Workplace violence in nursing in Queensland, Australia: A self-reported study. Internatio- nal Journal of Nursing Practice., 9: 261–268.
• Hinchberger, P. A. (2009). Violence against female student nurses in the workplace. Nursing Forum Volume., 44(1): 37-46.
• Kaya, M., Güneş, G., Kaya, B., Pehlivan, E. (2004). Tıp fakültesi öğrencilerinde boyun eğici davranışlar ve şiddetle ilişkisi. Anadolu
• Psikiyatri Dergisi., 5: 5-10. Khalil, D. (2009). Levels of violence among nurses in Cape Town
• Public Hospitals. Nursing Forum., 44(3): 207-217. Leıper, J. (2005). Nurse against nurse: How to stop horizontal vio- lence Nursing., 35 (3): 44-45, www.nursing2005.com.
• Longo, J. (2007). Horizontal violence among nursing students.
• Archives of Psychiatric Nursing., 21(3): 177–178. Longo, J., Sherman, R.O. (2007). Leveling horizontal violence.
• Nursing Management., 38(3): 34-37, 50, 51. Martin, M. M., Stanley, K. M., Dulaney, P., Pehrson, K. M. (2008).
• Perspectives in psychiatric consultation liaison nursing: The role of the psychiatric consultation liaison nurse in evidence-based app- roaches to lateral violence in nursing. Perspectives in Psychiatric Care., 44(1): 58–60. Moses, R. (1996). Şiddet nerede başlıyor? Cogito., 6 (7): 23-27.
• O’Connor, L. E., Berry, J. W., Weiss, J., Gilbert, P. (2002). Guilt, fear, submission, and empathy in depression. Journal of Affective Disorders., 71: 19-27.
• Öngen, D. E. (2006). The relationships between self-criticism, sub- missive behavior and depression among Turkish adolescents. Per- sonality and Individual Differences., 41: 793–800.
• Özaltın, G., Arslantaş, H., Barlas, G. (1997). Hemşire öğrencile- rinin uygulamalarındaki yoğun üzüntüleri. Noropsikiyatri Arşivi., (2):. 97-101.
• Özkan, İ. A., Özen, A. (2008). Öğrenci hemşirelerde boyun eğici davranışlar ve benlik saygısı arasındaki ilişki. TSK Koruyucu He- kimlik Bülteni., 7 (1): 53–58.
• Ramos, M. C. (2006). Eliminate destructive behaviors through example and evidence. Nursing Management., 37(9): 34–41.
• Roberts, S. J. (2000). Development of a positive professional identity:
• Liberating oneself of the oppression within. Advances in Nursing Science, 22(4): 71–82. Rowell, P. A. (2005). Being a ‘target’ at work or William Tell ads how the apple felt. Journal of Nursing Administration, 35(9): 377–379.
• Rowell, P. A. (2007). Lateral violence: Nurse against nurse. Ret- rieved January 28, 2008, http://www.nursingworld .org/mods/ mod440/lateralfull.htm
• Saines, J. C. (1999). Violence and aggression in A&E: Recommen- dations for action. Accid Emerg Nurs., 7: 8-12.
• Sheridan-Leos, N. (2008). Understanding lateral violence in nur- sing. Clinical Journal of Oncology Nursing, 12(3): 399-403.
• Savaşır, I., Şahin, N. H. (1997). Boyun Eğici Davranışlar Ölçeği.
• Bilişsel- Davranışçı Terapilerde Değerlendirme Sık Kullanılan Öl- çekler. Özyurt Matbaacılık., Ankara, 100-103. The Violence Prevention Alliance (VPA) (2010). Violence preven- tion, http :/ / www . who . int / violence prevention / approach / defi nition / en / index.html (17.09.2010).
• World Health Organization (WHO) (1998). Violence and Health:
• Task Force on Violence and Health. Cenevre. Tümkaya, S., Aybek., B. Çelik, M. (2010). Yoksul ailelerden gelen ergenlerde psiko-sosyal bir olgu olarak umutsuzluk ve boyun eğici davranışların incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi., :1, http://www.insanbilimleri.com (17.09.2010).
• Velioğlu, P. (1999). Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. 1. basım,
• Alaş Ofset Matbaası, İstanbul, 53-60. Vollmayr, B., Henn, F. A. (2003). Stres models of depression. Clin Neurosci Res., 3: 245-251.
• Warshaw, L. J. (1996). Workplace violence: Preventive and inter- ventive strategies. J Occup Environ Med., 38: 993-1006.
• Woelf le, C. Y. McCaffrey, R. (2007). Nurse on nurse. Nursing Forum, (3): 123–132.
• Yılmaz, S., Ekinci, M. (2001). Hemşirelik yüksekokulu öğrenci- lerinde benlik saygısı ve atılganlık düzeyleri arasındaki ilişki.
• Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu, 4(2): 1-10.