Bir Devlet Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Sağlık Ekibi Hizmeti Anlayışları ve Yaşanan Sorunlar

Yıl 2008, Cilt: 16 Sayı: 62, 102 - 113, 16.09.2014

Hatice Kaya Nurten Kaya Hatice Kaya Nuray Karaman

Öz

Amaç: Araştırma bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerin ekip anlayışlarını ve yaşadıkları sorunları belirlemek amacı ile tanımlayıcı türde yapılmıştır. Yöntem: Araştırmanın evrenini, bir devlet hastanesinde çalışan 353 hemşire, örneklemini ise çalışmaya katılmayı kabul eden ve ulaşılabilen 250 hemşire oluşturmuştur. Veriler, hemşirelere yönelik “Hemşire Tanıtım Formu”, ekip anlayışı ve sorunlarını belirlemeye yönelik 14 soruluk anketten yararlanılarak toplanmıştır. Bulgular: Hemşirelerin % 85.6’sı sağlık hizmetlerinin verilmesinden birinci derecede sorumlu sağlık ekibi üyesinin hekim olduğunu ifade etmiştir. Hemşirelerin tümü, rollerini uygularken diğer sağlık ekibi üyeleri ve meslektaşları ile işbirliği içinde çalışmaları gerektiğini, öte yandan % 68.0’i diğer sağlık ekibi üyeleri ile, % 54.4’ü meslektaşları ile bu konuda sorun yaşadıklarını belirtmiştir. Diğer sağlık ekibi üyeleri ile sorun yaşadığını ifade eden hemşirelerin (N=170) bu konudaki sorunları incelendiğinde; birinci sırayı hekimler ile yaşadıkları sorunların oluşturduğu (n=58, %23.2), bunu sırası ile görev, yetki ve sorumlulukların belirlenmemiş olması (n=51, % 20.4), sağlık ekibi üyeleri arasındaki bilgi çatışması (n=44, % 17.6), yeterince söz sahibi olamamak (n=15, % 6.0), hasta sirkülâsyonunun fazla olması (n=12, % 4.8), hemşireliğin yardımcı sağlık personeli olarak görülmesi (n=11, % 4.4) gibi konulardan kaynaklandığı belirlenmiştir. Meslektaşları ile sorun yaşayan hemşirelerin (N=136) sorunlarının; meslektaşlarının kişilik özelliklerine (n=70, % 30), hasta sirkülâsyonunun fazla olmasına (n=15, % 6.0), kadın mesleği ve kadın kadına iletişime (n=16, % 6.4), görev paylaşımına (n=14, % 5.6), hasta teslimlerinde eksik bilgi verilmesine (n=10, % 4.0), eğitim almak ve kendini geliştirmek istememelerine (n=7, % 2.8) bağlı sorunlar olduğu saptanmıştır. Hemşirelere sağlık ekibi içindeki rolleri sorulduğunda; % 96.0’sı bakım vermek, % 95.6’sı eğitim yapmak, % 88.4’ü hemşireliğin meslekleşmesini ve gelişmesini sağlamak, % 86.8’i hekim istemlerini uygulamak, % 82.0’si araştırma yapmak, % 80.8’i hemşirelik eğitimini ve hizmetlerini yönetmek, % 69.2’si sağlık ekibi üyeleri arasında koordinatörlük yapmak, % 65.2’si sağlık ekibi üyeleri ve hizmeti alan birey/aile/toplum arasında koordinatörlük yapmak, % 53.2’si hizmeti alan birey/aile/toplumun sağlık haklarını savunmak olduğunu ifade etmiştir. Sonuçlar: Bu çalışmada hemşirelerin tümü sağlık bakımı hizmetlerinin gerçekleştirilmesinde ekip çalışmasının gerekli olduğunu belirtmiş, fakat hemşireler sağlık bakımı sisteminde rollerini yerine getirirken diğer sağlık ekibi üyeleri, meslektaşları ve sağlık bakımı sisteminin işleyişinden kaynaklanan sorunlar yaşadığını ifade etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık ekibi hizmeti, interdisipliner ekip, hemşirelik rolleri

Kaynakça

• Ardahan, M. (2003). Hemşirelerin savunuculuk rolü. C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 7(2): 23-27.
• Çam, O., Akgün, E., Gümüş, A.B., Bilge, A., Keskin, G.Ü. (2005). Bir ruh sağlığı ve hastalıkları hastanesinde çalışan he- kim ve hemşirelerin klinik ortamlarını değerlendirmeleri ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Psikiyat- ri Dergisi, 6: 213-220.
• Çarkçı, İ. H., Oksay, A. (2006). Doktorlar ve hemşireler ay- nı ekipte farklı tutumlar. Hastane Yönetimi, 10(1): 28-39.
• Dellasega, C., Mılone-Nuzzo, P., Curcı, K.M., Ballard, J.O., Kırch, D.G. (2007) The humanities interface of nursing and medicine. Journal of Professional Nursing, 23: 174–9.
• Ehnfors, M., Grobe, S.J. (2004). Nursing curriculum and con- tinuing education: Future directions. International Journal of Medical Informatics, 73: 591-598.
• Garman, A. N., Leach, D. C., Spector, N. (2006). Worldvi- ews in collision: Conflict and collaboration across professio- nal lines. Journal of Organizational Behaviour, 27: 829–849. Harris, K. T., Treanor, K. T., Salisbury, M. L. (2006). Im- proving Patient Safety with team coordination: Challenges and strategies of implementation. AWHONN, the Association of Women’s Health, Obstetric and Neonatal Nurses, 35(4): 557- 566.
• Howe, A. (2006). Can the patient be on our team? An ope- rational approach to patient involvement in interprofessional approaches to safe care. Journal of Interprofessional Care, 20(5): 527 – 534.
• Hynes, P., Kissoon, N., Hamielec, C. M., Grene, A. M., Si- mone, C. (2006). Leadership in critical care, dealing with ag- gressive behavior within the health care team: A leadership challenge. Journal of Critical Care, 21: 224– 228.
• Kaya, N. (2002). Romatoid artritli bireylerde sağlığa ilişkin yaşam kalitesi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bi- limleri Enstitüsü, İstanbul, 1-10.
• Kyrkjebo, J. M., Brattebo, G., Smıth-Strom, H. (2006). Im- proving patient safety by using interprofessional simulation training in health professional education. Journal of Interpro- fessional Care, 20(5): 507 – 516.
• Nembhard, I. M., Edmondson, A. C. (2006). Making it safe: The effects of leader inclusiveness and professional status on psychological safety and improvement efforts in health care teams. Journal of Organizational Behaviour, 27: 941–966.
• Oflaz, F. (2006). Psikiyatri kliniğinde tedavi edici ortam kav- ramı ve hemşirenin sorumlulukları. Anadolu Psikiyatri Dergi- si, 7: 55-61
• Özdemir, U. (1999). Psikiyatri tedavi ekibinin "ekip çalışma- sı" kavramına ilişkin kendi bilgilerini ve çalıştıkları psikiyat- ri tedavi kurumlarını değerlendirmeleri. Kriz Dergisi, 7(2): 17-24.
• Özdemir, U., Soykan, A., Doğan, S., Arıkan, R.N., Ayaz, H., Aygör, B., İnce, E., Küçüktepepınar, F., Kumbasar, H. (2002). Bir üniversite hastanesine sevk edilen depremzedele- re yönelik multidisipliner ekip çalışması uygulamaları. Kriz Dergisi, 10(2): 9-16.
• Potter, P., Perry, A. G. (2005). Fundamentals of Nursing. Mosby Year Book, St Louis, 19-51.
• Rodehorst, T. K., Wılhelm, S. L., Jensen, L. (2005). Use of interdisciplinary simulation to understand perceptions of team members’ roles. Journal of Professional Nursing, 21(3): 159–166.
• Rogers, T. (2004). Managing in the interprofessional environ- ment: A theory of action perspective. Journal of Interprofes- sional Care, 18(3): 239-249.
• Sabuncu, N., Babadağ, K., Taşocak, G., Atabek, T. (1991). Hemşirelik Esasları. A.Ü. Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Etam AŞ., Eskişehir, 26-29.
• Saydam, M. B. (1994). Sosyal psikiyatride ekip çalışması ve terapötik demokrasi. Kriz Dergisi, 2(1): 197-202.
• Sicotte, C., D’Amour, D., Moreault, M. P. (2002). Interdis- ciplinary collaboration within Quebec community health care centres. Social Science & Medicine, 55: 991–1003.
• Yıldırım, A., Aktaş, T., Akdaş, A. (2006). Tıp fakültesi ve hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinde hekim - hemşire işbir- liği. TAF Preventive Medicine Bulletin, 5(3): 166-175.