Annelerin Çocuk Sağlığına İlişkin Geleneksel Uygulamaları

Yıl 2009, Cilt: 17 Sayı: 3, 190 - 197, 17.09.2014

Betül Yavuz Seher Sarıkaya Karabudak Hatice Bal Yılmaz Zümrüt Başbakkal

Öz

Amaç: Araştırma, annelerin çocuk sağlığına ilişkin uyguladıkları geleneksel uygulamaları ve bu uygulamalarda etkili olan sosyo-demografik etmenleri saptamak amacıyla yapıldı. Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel türde olan araştırmanın örneklemini; Şubat- Nisan 2008 tarihleri arasında, Ege Üniversitesi Çocuk Hastanesi poliklinikleri ve servislerine başvuran, 0-6 yaş çocuğu olan 120 anne oluşturuldu. Veri toplama aracı olarak, ilgili literatür taranarak oluşturulan, 12 sorudan oluşan “Çocuk Sağlığı ile İlgili Geleneksel Uygulamalar Anket Formu” kullanıldı. Elde edilen veriler SPSS paket programında değerlendirildi. Bulgular: Annelerin en çok uyguladıkları geleneksel uygulamaların; bebeğin ismi konulurken kulağına ezan okutmak (%81.7), nazardan korumak için dua okutmak (%75), nazar değmesin diye boncuk takmak (%58.3), bebeği kokmaması için tuzlamak (%49.2), sürekli ağlayan bebeğe dua okumak (%46.7), nazar değmesin diye muska, dua, takmak (%45.8), sarılık olmasın diye sarı giysi giydirmek-örtmek (%38.3) olduğu saptandı. Sonuç: Çocuk sağlığında halen geleneksel uygulamaların yaygın olarak kullanıldığı ancak bu geleneksel uygulamaların genel olarak çocuk sağlığına zarar vermeyen uygulamalar olduğu saptandı. Annelerin eğitim düzeyleri, ekonomik durumları ve yaşadıkları bölge özelliklerinin, çocukların bakımında geleneksel yöntemleri uygulama durumunda etkili olduğu görüldü.

Anahtar Kelimeler

Kültür, geleneksel bakım, transkültürel hemşirelik, çocuk sağlığı

Kaynakça

• Aliefendio¤lu, D. ve ark (2009). Traditional child care procedures in an Anatolian city. Gazi T›p Dergisi, 20(1): 17-20.
• Bal, H. (1995). 0-6 yafl Grubu çocu¤u olan annelerin çocukluk hastal›klar›nda kulland›klar› kendi kendine tedavi uygulamalar›. Yay›nlanmam›fl Mezuniyet Tezi, Ege Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu, ‹zmir.
• Biltekin, Ö., Boran, Ö. D., Denkli, M. D., Yalç›nkaya, S. (2004). Naldöken sa¤l›k oca¤› bölgesinde 0-11 ayl›k bebe- ¤i olan annelerin do¤um öncesi dönem ve bebek bak›m›nda geleneksel uygulamalar›. Sted,13(5):166-68.
• Bölükbafl, N., Erbil, N., Altunbafl, H., Arslan Z. (2009). 0–12 ayl›k bebe¤i olan annelerin çocuk bak›m›nda baflvurduklar› geleneksel uygulamalar. Uluslararas› ‹nsan Bilimleri Dergisi, 6(1): 164-176.
• Celasin, N. fi., Ergin, D., Atman, Ü. (2008). Yüksek atefl flikayeti ile hastaneye yat›r›lan 0-6 yafl grubu çocuklar› olan annelerin yüksek atefle iliflkin bilgi ve tutumlar›. F›rat Üniversitesi Sa¤l›k Bilimleri Dergisi, 22(6): 315-322.
• Dinç, S. (2005). fianl›urfa merkezde bulunan 4 numaral› sa¤l›k oca¤›na kay›tl› 0-1 yafl›nda çocu¤a sahip olan annelerin çocuklar›n›n bak›m›nda uygulad›klar› geleneksel uygulamalar. Hemflirelikte Araflt›rma-Gelifltirme Dergisi, 1(2): 53-63.
• E¤ri, G. (2006). Tokat ili bir sa¤l›k oca¤› bölgesindeki 15- 49 yafl grubu evli kad›nlar›n do¤um sonu dönemde anne ve bebek bak›m›na yönelik geleneksel uygulamalar›. Yay›nlanmam›fl Yükseklisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sa¤- l›k Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• E¤ri, G., Gölbafl›, Z. (2007). 15-49 yafl grubu evli kad›nlar›n do¤um sonu dönemde bebek bak›m›na yönelik geleneksel uygulamalar›. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(5): 313-20.
• Erdem, H., Tafl, F. (2005). 0-12 Ayl›k bebe¤e sahip olan annelerin yapt›klar› geleneksel uygulamalar›n belirlenmesi. 13. Ulusal Neonatoloji Kongresi (UNEKO 13) ve Yenido- ¤an Hemflireli¤i Kongresi Bildiri Özet Kitab›, Kayseri.
• Erkanl›, E., Baflkurt, S. (2005). Lohusalar›n yenido¤an bak›m› konusundaki bilgi ve tutumlar›.13. Ulusal Neonatoloji Kongresi (UNEKO 13) ve Yenido¤an Hemflireli¤i Kongresi Bildiri Özet Kitab›, Kayseri.
• Kahraman, ‹. (2007). Trabzon il merkezinde 6-12 ayl›k çocu¤u olan annelerin bebek bak›m›na iliflkin geleneksel uygulamalar›. Yay›nlanm›fl Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sa¤l›k Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Kahraman, ‹., Topbafl, M., Çan, G., Özgün, fi. (2007). Trabzon il merkezinde 6-12 ayl›k çocu¤u olan annelerin bebek bak›m›yla ilgili geleneksel uygulamalar›. XI. Ulusal Halk Sa¤l›¤› Kongresi Kitab›, Denizli, 277.
• Karada¤, N., Türker, S., Sar›day›, Z., Gün, M. (2008). Bal›kesir do¤um ve çocuk bak›mevi hastanesinde yatarak tedavi gören annelerin bebek bak›m› konusunda geleneksel uygulamalar›. 12. Ulusal Halk Sa¤l›¤› Kongresi, Ankara. http://www.halksagligi2008.org/?sayfa=bildiriDetay&id=67 (10.11.2008).
• Özen, M., Özgör, B. (2006). Höllük, Bir Anadolu Gerçe¤i. ‹nönü Üniversitesi T›p Fakültesi Dergisi,13(2): 131-33.
• Toga, N., Demir, Ü. (2001). 0-12 ayl›k bebe¤i olan annelerin bebek bak›m› ve beslenmesi konusundaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. I. Ulusal Ana-Çocuk Sa¤l›¤› Kongresi Bildiri Özet Kitab›, Ankara.
• Üstüner, F., Kaya, B., Küçük, E. (2008). 0-6 Yafl grubu çocu¤u olan annelerin çocuk bak›m›na iliflkin geleneksel uygulamalar›n›n belirlenmesi. 12. Ulusal Halk Sa¤l›¤› Kongresi, Ankara. http://www.halksagligi2008.org/?sayfa=bildiriDetay&id=387 (10.11.2008).
• Yalç›n, H. (2007). Çocuk Sa¤l›¤› ve Bak›m›yla ‹lgili Geleneksel Uygulamalar. 4. Uluda¤ Pediatri K›fl Kongresi Poster Özetleri. Güncel Pediatri, 5(1), http://www.guncelpediatri.com/eng/sayilar/14/198.pdf (10.11.2008)