Öz
İlaçlar pek çok hastalığın tedavisinde kullanılan önemli maddelerdir. Ancak yanlış kullanımlarından dolayı oluşan olumsuz etkiler pek çok sağlık sorununa yol açabilmektedir. Bu nedenle bireylerin ilaç kullanımı ile ilgili doğru davranışlara sahip olmaları gerekmektedir.Bu çalışma, erişkin bireylerin ilaç kullanımı ile ilgili davranışlarını ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla tanımlayıcı araştırma tipinde planlanmıştır.
Çalışmanın örneklemini İstanbul'da bir sağlık ocağına kayıtlı olan ve ev ziyaretleri ile takip edilen 170 ailenin sağlık bakımını sürdüren 170 birey oluşturmuştur. Veriler ev ziyaretleri yapılarak karşılıklı görüşme yöntemi ve araştırıcılar tarafından geliştirilen “ilaç kullanım anketi” ile toplanmıştır. Araştırma grubunun yaş ortalaması 33.6 (SS 5.5) dir. %72.42'ü kadın,%53.5'i ilkokul mezunu ve %84.1'inin sağlık güvencesi vardır. Deneklerin %24.7'sinin evinde sürekli ilaç kullanan bireyler vardır. Evlerde en fazla, ağrı kesici, ateş düşürücü (%60.4) ve grip, soğuk algınlığı (%22.2) ilaçlarının bulunduğu gözlenmiştir. İlaç kullanma davranışları ile ilgili olarak; deneklerin %91.8'i ilaçları kendi kutusunda serin ve kuru bir yerde sakladığını,%91.2'si kullandığı ilaçların adına ve son kullanma tarihlerine dikkat ettiğini belirtmiştir. Buna karşın %57.6'sı doktor tavsiyesi olmadan kendi kendine ilaç kullandığını,%62.9'u doktorun verdiği ilaç iyi gelmediği zaman ilacı kullanmadığını,%47.1'i de ilaçları saatinde ve uygun dozda almayı unuttuğunu belirtmiştir. Kadınların erkeklere göre daha fazla kullanım süresi geçmiş ilaçları sakladığı (p < 0.01), ilkokul mezunlarının (%78) daha fazla koruyucu ilaç aldığı (p < 0.01) bulunmuştur. Çalışma verilerinin konu ile ilgili olarak hazırlanacak eğitim programlarına temel veri oluşturacağı düşünülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akıcı, A., Kalaça, S., Uğurlu, M.Ü., Çalı, S., Oktay fi. (2001). Pratisyen Hekimlerin Yafllılarda Akılcı İlaç Kullanımı Alıflkanlık- larının Değerlendirilmesi. Turkish Journal of Geriatrics. 4(3): 100-105.
- Arslan, LS., Semin,S. (2005) Attitudes and Practices of Pri- mary Healthcare Center Patients About Drug Use in Turkey. Patient Education and Counselling.62(2),250-259.
- Cox,E.,Beh,A.,Pharm,D. (2004) Generic Drug Usage Report. H t t p : / / . e x p r e s s s c r i p t s . c o m / o u r c o m p a n y / n e w s / o u t c o m e s r e s e a r c h / o n- linepublications/study/gdur.pdf.(30.09.2007)
- Çelebi,N.(2007) İstihdam,Kadın iflgücü ve yeni ifl kanunu sem- pozyumu:Sanayileflme ve kadın iflgücü.
- http://www.tisk.org.tr/yayinlar.asp?sbj=ic&id=1097.(29.11.2007). Dönmez, L., Yüzgül, N., Anaç, C.C., Özdemir, Y., Özel, F. (2003) Antalya merkez 6 nolu sağlık ocağı bölgesindeki hane- lerde kullanılmayan ilaçların durumu. 8. Halk Sağlığı Günleri, Halk Sağlığı ve Sosyal Bilimler Bildiri Özetleri Kitabı, 23-25 Haziran,Sivas. s: 60.
- Eflkazan, E. (1999) Akılcı İlaç Kullanımı. İ.Ü. Cerrahpafla Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri. Akılcı İlaç Kullanı- mı Sempozyumu Kitabı, İstanbul, s.9-20.
- Gökalp, O., Mollaoğlu,H. (2003). Uygunsuz İlaç Kullanımı. Sü- leyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 10 (2):17-20. Hardon, A., Brudon-Jakobowicz, P., Reler, A. (1992) Toplum- da İlaç Kullanımı Nasıl Arafltırılır?.Çev. Ed.: E. Tiryakioğlu. Sağlık Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Karababa, O,.,Boyacıgiller, A. (1990) İlaç Kullanımında Davra- nıfl Biçimleri ve Bunları Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi. II. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı, 22-25 Mayıs, İs- tanbul.
- Mollahaliloğlu, S.,Tezcan, S. (2005) Ankara İl Merkezinde Bu- lunan Sağlık Ocaklarından Sağlık Hizmeti Alan Hastaların Akıl- cı İlaç Kullanımı Açısından Değerlendirilmesi. http:www.dic- le.edu.tr~halks/m97.htm.(27.9.2007)
- Önder, E., Koçıa, O., Öztürk, S., Sabuncu, Z., Soyutemiz., Al- tıntafl, H. (2002) Yunus Emre Sağlık Ocağı Bölgesinde Yafla- yan 18 Yafl ve Üstü Bireylerin Ağrı Kesici Kullanımı ve Bu Konudaki Bazı Bilgilerinin Saptanması. Hacettepe Toplum He- kimliği Bülteni, 23 (1).
- Oktay, S. (2006) Akılcı ilaç Kullanımının Genel İlkeleri.Tur- kish Journal of Geriatrics,özel sayı,15-18.
- Özkan, S., Özbay, O.D., Aksakal, F.N., İlhan, M.N., Aycan, S. (2005) Bir Üniversite Hastanesine Baflvuran Hastaların Hasta Olduklarındaki Tutumları ve İlaç Kullanım Alıflkanlıkları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 4(5).
- T.C Sağlık Bakanlığı Hıfzısıhha Merkezi Baflkanlığı (S.B.H.M). (2005) Akılcı İlaç Kullanımı Eğitimi.
- h t t p : / / . h m . s a g l i k . g o v . t r / i n d e x . p h p ? o p t i o n = c o m _ c o n t e n t & t a s k = I t e- mid=34.(27.09.2007)
- Ulubelen, A., Binyıldız, P., Gökhan, N. (1997). İstanbul'da İlaç Tüketimi ve Buna Etkili Faktörler. İstanbul Tıp
- Kurultayı Serbest Bildiri Özetleri, İ.ü. Tıp Fakültesi Yayınları, 25-30 Eylül ,s:18.
Öz
Kaynakça
- Akıcı, A., Kalaça, S., Uğurlu, M.Ü., Çalı, S., Oktay fi. (2001). Pratisyen Hekimlerin Yafllılarda Akılcı İlaç Kullanımı Alıflkanlık- larının Değerlendirilmesi. Turkish Journal of Geriatrics. 4(3): 100-105.
- Arslan, LS., Semin,S. (2005) Attitudes and Practices of Pri- mary Healthcare Center Patients About Drug Use in Turkey. Patient Education and Counselling.62(2),250-259.
- Cox,E.,Beh,A.,Pharm,D. (2004) Generic Drug Usage Report. H t t p : / / . e x p r e s s s c r i p t s . c o m / o u r c o m p a n y / n e w s / o u t c o m e s r e s e a r c h / o n- linepublications/study/gdur.pdf.(30.09.2007)
- Çelebi,N.(2007) İstihdam,Kadın iflgücü ve yeni ifl kanunu sem- pozyumu:Sanayileflme ve kadın iflgücü.
- http://www.tisk.org.tr/yayinlar.asp?sbj=ic&id=1097.(29.11.2007). Dönmez, L., Yüzgül, N., Anaç, C.C., Özdemir, Y., Özel, F. (2003) Antalya merkez 6 nolu sağlık ocağı bölgesindeki hane- lerde kullanılmayan ilaçların durumu. 8. Halk Sağlığı Günleri, Halk Sağlığı ve Sosyal Bilimler Bildiri Özetleri Kitabı, 23-25 Haziran,Sivas. s: 60.
- Eflkazan, E. (1999) Akılcı İlaç Kullanımı. İ.Ü. Cerrahpafla Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri. Akılcı İlaç Kullanı- mı Sempozyumu Kitabı, İstanbul, s.9-20.
- Gökalp, O., Mollaoğlu,H. (2003). Uygunsuz İlaç Kullanımı. Sü- leyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 10 (2):17-20. Hardon, A., Brudon-Jakobowicz, P., Reler, A. (1992) Toplum- da İlaç Kullanımı Nasıl Arafltırılır?.Çev. Ed.: E. Tiryakioğlu. Sağlık Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Karababa, O,.,Boyacıgiller, A. (1990) İlaç Kullanımında Davra- nıfl Biçimleri ve Bunları Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi. II. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı, 22-25 Mayıs, İs- tanbul.
- Mollahaliloğlu, S.,Tezcan, S. (2005) Ankara İl Merkezinde Bu- lunan Sağlık Ocaklarından Sağlık Hizmeti Alan Hastaların Akıl- cı İlaç Kullanımı Açısından Değerlendirilmesi. http:www.dic- le.edu.tr~halks/m97.htm.(27.9.2007)
- Önder, E., Koçıa, O., Öztürk, S., Sabuncu, Z., Soyutemiz., Al- tıntafl, H. (2002) Yunus Emre Sağlık Ocağı Bölgesinde Yafla- yan 18 Yafl ve Üstü Bireylerin Ağrı Kesici Kullanımı ve Bu Konudaki Bazı Bilgilerinin Saptanması. Hacettepe Toplum He- kimliği Bülteni, 23 (1).
- Oktay, S. (2006) Akılcı ilaç Kullanımının Genel İlkeleri.Tur- kish Journal of Geriatrics,özel sayı,15-18.
- Özkan, S., Özbay, O.D., Aksakal, F.N., İlhan, M.N., Aycan, S. (2005) Bir Üniversite Hastanesine Baflvuran Hastaların Hasta Olduklarındaki Tutumları ve İlaç Kullanım Alıflkanlıkları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 4(5).
- T.C Sağlık Bakanlığı Hıfzısıhha Merkezi Baflkanlığı (S.B.H.M). (2005) Akılcı İlaç Kullanımı Eğitimi.
- h t t p : / / . h m . s a g l i k . g o v . t r / i n d e x . p h p ? o p t i o n = c o m _ c o n t e n t & t a s k = I t e- mid=34.(27.09.2007)
- Ulubelen, A., Binyıldız, P., Gökhan, N. (1997). İstanbul'da İlaç Tüketimi ve Buna Etkili Faktörler. İstanbul Tıp
- Kurultayı Serbest Bildiri Özetleri, İ.ü. Tıp Fakültesi Yayınları, 25-30 Eylül ,s:18.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Bölüm | ARAŞTIRMA YAZILARI |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 18 Eylül 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2007 Cilt: 15 Sayı: 60 |