Öz
İnsan doğada olup bitenleri anlayabilmek için her zaman bir çaba harcamış
ve kavrayamadıklarını sembollere dönüştürerek onlara somut bir anlam yüklemeye
çalışmıştır. Toplumlar yazının ve modern
dünyada iletişimi sağlayan teknolojinin varlığından çok önceleri işaretleri,
resimleri ve sembolleri kullanarak kendilerini ifade etmiştir. Altında yatan
anlamı merak ettiğimiz, sorguladığımız sembol, simge ve şekiller bazen mezar
taşlarına, bazen mağara duvarlarına, tapınaklara ve bazen de vücuda ince ince
nakşedilmiştir. Derinin altına işlenen tüm desenlere dövme denmektedir. Dövme
dünyanın birçok yerinde farklı biçimlerde uygulanmaya devam etmektedir.
Bu araştırmada Şanlıurfa’nın , Harran İlçesinde yaşayan Arapların uyguladıkları geleneksel dövmenin uygulanış
biçimi, teknik özellikleri, semboller ve onlara yüklenen anlamların aktarılması
amaçlanmıştır. Çalışmada veri elde etmek üzere nitel araştırma yönteminden
yararlanılmıştır. Gözlem ve literatür taraması yapılmış, dövmeli kişilerin
fotoğrafları çekilmiş, 40 yaş üstü 14 kaynak kişiyle derinlemesine görüşülmüş, görüşmeler
ses kayıt cihazı ile kayıt altına alınmıştır. Araştırmada nitel çalışma yöntemi
izlenmiştir. Harran’da genellikle orta yaş üzeri kadın ve erkeklerde var olan
geleneksel dövmeler yok olma sürecindedir. Yöredeki dövmelerde uygulanan her
bir sembol çok köklü bir kültürün izlerini taşımaktadır. Araştırma bu kültürün
tümüyle yok olmadan önce yazılı ve görsel kaynaklarla geleceğe aktarımına katkı
sağlamak açısından önem taşımaktadır. Çalışmanın sonucunda dövmenin yörede
uygulanışının başlıca nedenleri arasında;
süslenmek, güzelleşmek, nazardan ve hastalıklardan korunmak, iyileşmek,
aşiretlere özgü bir tür kimlik işareti, doğurganlığın arttırmak, şans, bereket getirmesi olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Andaç Şahin, Ö. (2007 ). Gaziantep’te Yaşayan Barak Türkmenleri’nin İnanç, Adet ve Geleneklerinin Dinler Tarihi Açısından Değerlendirilmesi, Kayseri Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi
- Ekinci, A. (2012). Harran Adının Menşei ve Kuruluşu, Şurkav Şanlıurfa Dergisi,Eylül, Sayı 14., s:11)
- Hazar, M. (2006). Mardin “Kızıltepe-Bozhöyük” Yöresinde Beden İşaretleri,
- AKADER, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi (SBArD), Sayı: 8, s. 293-305
- Kadıoğlu Çevik, N. (1996). "Anadolu'nun Bazı Yörelerinde Dövme Adeti ve Bu Adetin Çağdaş Yaşamdaki Yeri", I. Türk Halk Kültürü Araştırma Sonuçları Sempozyumu, Bildiriler I, Ankara: Hagem Yayınları, ss. 222-227.
- Kayser, A. (2010). Vücut Dövmelerinin Adli Bilimler Açısından Değerlendirilmesi, İstanbul
- Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi
- Menteş, A. (2011). Harran Ovasının Toplumsal Yapısı ve Aşiretleri, Harran Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Bitirme Tezi ÇEVİK, N. K. (1996). "Anadolu'nun Bazı Yörelerinde Dövme Âdeti ve Bu Âdetin Çağdaş Yaşamdaki Yeri", I. Türk Halk Kültürü Araştırma Sonuçları Sempozyumu Bildirileri, Kültür Bakanlığı/ Hagem Yayınları, Ankara, ss. 222-227.
- Öncül, K. (2007). Süremsel ve Anlamsal Boyutta Dövmenin Kültürümüzdeki Değişimi,
- Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırma ve Uygulama Merkezi, Türk Kültüründe Beden Sempozyumu bildiri
- Güler, S.E. (2012). Harran Tarihi, Yayınlanmamış Makale
- b.Belgeseller Ve Sözlük:
- Bakır, İ.(Yönetmen) Beden Ayetleri .2004.[Belgesel Film] Ada Yapım
- Sezen, M. (Yapımcı, Yönetmen) Dövme’nin Dili.2012.[Belgesel Film]
- Devellioğlu, F. (1993), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi Yayınları,
- Ankara, ss: 1195,1149)
- c- İnternet adresleri:
- http://tattooturkiye.com/islam-dininde-dovme/
- http://tattooturkiye.com/dinlerde-dovme/(Zink, 2018, "Possible evidence for care and treatment in the Tyrolean Iceman" Erişim; 17.09.2019)
- (Gibbens, 2018, "Earliest Ancient Egyptian Tatoos Found On Mummies" Erişim; 24.10.2019).(Mursell, 2017, "Resarch: Maya Tattoos" Erişim; 11.03. 2018).Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı 25/1,2016, Sayfa 166-193 “DÖVME”NİN ÇEŞİTLİ DİLLERDEKİ ETİMOLOJİSİ VE KISA TARİHÇESİ Fidan UĞUR ÇERİKAN∗ , Mehmet Riza ALANKO∗∗ÖNCÜL, K. (2012). Kültürümüzde Dövme Geleneği, Kafkas Üniversitesi Türk Halkbilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları, Kars. Dövme Tendeki Desen Prof. Dr. Yaşar Çoruhluhttp://www.nationalgeographic.com.tr/makale/subat_2015/dovme-tendeki-desen/2391
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 16 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 2 Sayı: 3 |
