Öz
Araştırmanın kapsamını Kocaeli İl merkezinde bulunan, 20. Yüzyıla tarihlendirilmiş, dekoratif amaçlı olarak hazırlanan, tamamı tığ danteli teknikleriyle örülmüş 24 adet ürün oluşturmaktadır. Araştırmanın genel amacı, Kocaeli İli örneği üzerinden ülkemizde tığ danteli örücülüğünün bugünkü durumunu değerlendirmektir. Çalışmanın alt amaçları arasında Kocaeli İl merkezinde ulaşılabilen tığ danteli ürünlerin ölçü, tür, renk, iplik kalınlığı, teknik, motif sayısı, bezeme konusu ve kompozisyon özelliklerini belirleyerek, kültürümüze ait değerlerin belgelenmesi ve bu yolla gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamaktır. Araştırmada veri toplama aracı olarak bilgi formu kullanılmıştır. Ürünlerde kullanılan özellikler incelenerek bilgi formlarına kaydedilmiştir. Elde edilen veriler uygun görülen konu başlıkları altında tablolaştırılarak istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre, incelenen tığ danteli ürünlerin tamamında merserize pamuk ipliği kullanıldığı, iplik kalınlığında ise yoğun olarak 70 numaranın tercih edildiği belirlenmiştir. Ürünlerin tamamında zincir tekniği kullanılmıştır. Bunu sırasıyla üçlü trabzan, ikili trabzan ve sık iğne teknikleri takip etmektedir. Ürünlerin büyük çoğunluğunda beyaz renk tercih edilmiştir. İncelenen tığ danteli ürünlerin tamamında ileri derecede soyutlanmış bitkisel kaynaklı bezemeler kullanılmıştır. Geometrik kaynaklı bezemelerin ise bitkisel kaynaklı bezemelerle birlikte kullanıldığı anlaşılmıştır. İncelenen oda takımlarında kare veya daire formlu, tepsi örtülerinin tamamına yakınında ise oval formlu kompozisyonlar kullanılmıştır. Sehpa ve masa örtülerinde kullanılan kompozisyon formlarının daire, dikdörtgen, kare veya eşkenar dörtgen olarak değişkenlik gösterdiği tespit edilmiştir. İncelenen ürünlerin yarısının çok sayıda motifin birleşiminden, diğer yarısının ise merkezden dışa doğru ürünün şekline göre tasarlanmış tek motiften oluşan kompozisyonlarla tasarlandığı anlaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKBİL, F. P. (1970). Türk El Sanatlarından Örnekler. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- AKPINARLI, H. F. (2001). “Türkiye’de Sepet Örücülüğünün Önemi ve Günümüzdeki Değerlendirilmesi”, Birimci Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri, 21-23 Mayıs 2000, Kastamonu.
- AKPINARLI, H. F. ve SEÇİM, E. (2018). “Geleneksel Dantel Motiflerinin Lazer Kesim Yöntemi İle Tekstil Yüzeyine Aktarılması”, Kesit Akademi Dergisi, 4 (15), 192-202.
- ATAY, F. (1987). Örücülük. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- BALKANAL, Z. (2010). “Karadeniz’in İncisi İnebolu Yöresinde Dantel Perdeler”, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 8, 44-54.
- BAYRAM, M. (1993). İğne Oyası Teknikleri ve Kastamonu İğne Oyaları. Ankara: Ofset Matbaacılık.
- JACKSON, F. N. (1900). A History of Hand-Made Lace. New York: Charles Scribner’s Son’s, 153-147. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=ErINAwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA1&dq=lace+history&ots=L_FPNBQ7wh&sig=XQZYVsWxSmU8T5dK5HqJnVt2WTY&redir_esc=y#v=onepage&q=lace%20history&f=false
- ÖĞÜT, G. (1973). 1973 “Oyacılık Sanatı ve Kütahya Oyaları”, Etnografya Dergisi, XIII, s. 55-61.
- ÖZBEL, K. (1945). Oya ve Oya Çeşitleri. Ankara: CHP Halkevleri Bürosu, Kılavuz Kitaplar X.
- Türk Dil Kurumu Sözlükler. (Erişim tarihi: 15.02.2020) https://sozluk.gov.tr/
- YALÇINKAYA, N. T. (2012). Anadolu Kültüründe Dantel. http://turklacemuseum.blogspot.com/2012/02/
- YILDIZ, G. ve ÖĞÜT, L. (2020). “Tanım, Terim ve Kavramları İle Dantel”, İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 6 (1), 126-142.
- TEMİR, R. Ş. (2000). “Tarihsel Süreç İçinde Dantel”, Öneri Dergisi, 3 (13), 61-63.
- YEŞİLMEN, N. (2020). “Geleneksel Tığ İşi Dantellerin (Tentenelerin) Çağdaş Takılarda Yorumlanması”, Akademik Sanat, 5 (11), 18-29.
- WRİGHT, T. (1919). The Romance of The Lace Pillow. Olney, Bucks: H. H. Armstrong. https://ia800205.us.archive.org/34/items/cu31924014557122/cu31924014557122.pdf
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Nisan 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 4 Sayı: 1 |
