FOLKLORUN DÖRT İŞLEVİ BAĞLAMINDA FUTBOL ENDÜSTRİSİ

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 745 - 765, 31.08.2024

Halil Bunsuz

https://doi.org/10.55666/folklor.1441290

Öz

Yeryüzünün en donanımlı varlığı olan insanoğlunun kendi fiziki gücünü test ettiği en yaygın alanlardan birisi spordur. Sağlıklı bireylerden engelli bireylere kadar hemen herkes hayatının tamamında ya da bir bölümünde amatör veya profesyonel olarak spor ile ilgilenmiştir. Bu ilgi kimi zaman bir oyuncu kimi zaman bir izleyici olarak belirmiştir. İnsanoğlu gerek fiziksel gerekse zihinsel sağlığı için sporun birçok dalı ile ilgilenir. Bu dallardan futbol ise dünya genelinde çocuk, genç, yaşlı, kadın veya erkek olmak üzere toplumun önemli bir kesimi tarafından en çok bilinen, ilgi duyulan, izlenilen ve oynanılan bir spordur. Uğrunda ölümlü kavgalara karışan, gündelik yaşantısını futbol üzerine kurgulayan, kişisel eşyalarının renklerini tuttuğu takıma göre belirleyen, takımına destek olmak için kilometrelerce yol giden, hayattan futbol ile zevk aldığını belirten milyonlarca insan bulunmaktadır. Futbola karşı duyulan bu ilgi dünyada ve Türkiye’de yerel ve merkez yönetimlerin insanların futbola olan ilgilerine göre politika ve faaliyetlerine yön vermelerine sebep olacak kadar ileri seviyededir. Önceleri daha çok gönüllü ve amatörlerin elinde olan futbol organizasyonları artık milyar dolarların konuşulduğu bir endüstriye dönüşmüştür. Bir futbol organizasyonunda birçok kişi yer alır. Futbolcuların başrolde olduğu bu oyunda teknik adamlar, kulüp başkanları, menajerler, reklamcılar, kulüp çalışanları ve taraftarlar gibi birçok kişi ya da kişiler bulunur. Anılan tüm kişiler bu oyunda para kazanırken, oyunu stadyumda, kafede veya evinde izleyerek devamlı para harcayan tek grup ise taraftarlardır. Bu çalışmada futbolun en büyük aktörü olan taraftarların daha önce anılan aktörler gibi maddi bir kazanımı olmamasına rağmen futbola karşı duydukları ilgiye folklorik bir incelemeyle cevap aranmıştır. İncelemede William R. Bascom’un folklorun dört işlevine göre futbol, saha içi/dışı pratikleri ve aktörleriyle değerlendirilmiştir. Bu bağlamda futbolun hoş vakit geçirme, eğlenme ve eğlendirme; değerlere, toplum kurallarına ve törelere destek verme; eğitim veya kültürün gelecek kuşaklara aktarılarak eğitilmesi; toplumsal ve kişisel baskılardan kaçıp kurtulma işlevlerini yerine getirdiği dünya ve Türk futbolundan birçok örnekle ortaya konulmuştur. Ayrıca çalışma sonucunda futbolun folklor ile bilinenden çok daha yakın bir ilişkisi olduğu ve folklorik açıdan daha çok incelenmesi gerektiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Futbol, Futbolun işlevleri, Bascom, İşlevsel teori, işlevsel halk bilimi

Kaynakça

• Referans1 Referans1 Referans1