SERVET-İ FÜNUN ROMANININ TEMATİK ÖZELLİKLERİNİ “ÖLMÜŞ BİR KADININ EVRAK-I METRUKESİ” ÜZERİNDEN İNCELEMEK

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 703 - 713, 31.08.2024

Bilginç Eyan

https://doi.org/10.55666/folklor.1491383

Öz

Servet-i Fünun dönemi, Türk romancılığı için yapı ve teknik açısından gerçek anlamda modern romanın öncü örneklerinin ortaya konduğu bir dönemdir. 1896-1901 yılları arasında kalan süreci kapsayan dönem, Türk romanının tarihi seyri açısından belirleyici dönüm noktalarından biri olmakla beraber birçok tematik yeniliğin de başlangıç noktasıdır. Sanatçılar bu dönemde bir önceki Tanzimat Dönemine nazaran daha bireysel konulara yönelmiş ve kaçış, hayal-hakikat çatışması, aşk-yasak aşk, hastalık-ölüm gibi temalara yönelerek, toplumsal problemlerin dışında bir tutum sergilemiştir. Bu nedenle kendinden önceki nesil başta olmak üzere birçok sanat çevresi tarafından büyük eleştirilere maruz kalmış ve dönemdeki birçok sanatçı kendini bu topluluğun dışında konumlandırmıştır. Fakat dönemin tesiri öylesine güçlüdür ki özellikle tematik özellikler, kendini bu topluluğun dışında tutan sanatçılara da tesir etmiş ve Servet-i Fünun dışında konumlanan birçok sanatçı, bu dönemin tematik özelliklerini eserlerinde işlemek durumunda kalmıştır. Bu sanatçılardan biri de Güzide Sabri Aygün’dür. Popüler aşk ve karasevda romancılarından olan Güzide Sabri, her ne kadar Servet-i Fünun dışında kalmışsa da tematik ve izleksel çerçevede Servet-i Fünun’un etkisi altındadır. Yayım tarihi itibariyle söz konusu döneme isabet eden Ölmüş Bir Kadın’ın Evrak-ı Metrukesi (1905) adlı roman, tematik özellikleri itibariyle bu durumun en somut örneklerinden biridir. Güzide Sabri Aygün’ün popüler aşk romancısı olmasının da etkisiyle bireyin iç dünyasına yönelen edebi anlayışının Servet-i Fünun ile bağdaşması neticesinde tematik anlamda Servet-i Fünun’dan bağımsız olmayan roman, hem dönemin tematik özellikleriyle yazarının edebi anlayışını hem de Servet-i Fünun’un güçlü ve geniş tesir alanını göstermesi bakımından oldukça önemlidir. Bu çalışmada, Güzide Sabri Aygün’e ait olan Ölmüş Bir Kadın’ın Evrak-ı Metrukesi isimli roman, Servet-i Fünun romanının tematik özellikleri bağlamında ele alınmıştır. Devir-şahsiyet-eser bağlamında yapılan incelemeler sonucunda dönem ve romanda ortak temalar olarak tespit edilen; kaçış arzusu, hayal ve hakikat çatışması, yasak aşk ve hastalık ile ölüm gibi temalar metin merkezli olarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda Servet-i Fünun döneminin güçlü tesiri ve Güzide Sabri Aygün’ün edebi anlayışı ile birlikte tespit edilen temaların edebi esere kattığı anlamsal boyut somutlaştırılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Servet-i Fünun, tema, Ölmüş Bir Kadının Evrak-ı Metrukesi, Güzide Sabri

Kaynakça

• Referans1 Referans1 Referans1