Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

EXAMİNATİON OF CİLİCİA PEDİAS STADİUMS

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 1406 - 1413, 27.12.2024
https://doi.org/10.55666/folklor.1502137

Öz

Cilicia is located in the south of Anatolia. The region, divided into two as Cilicia Rough (Trakheia) and Cilicia Plain (Pedias), includes part of Alanya, Adana, Mersin, and Iskenderun in modern settlement. Cilicia Plain is located in the south of Anatolia, in the east of Cilicia. A literature review was conducted on the stadium structures located within the current borders of Mersin, Adana, and İskenderun, and field studies were carried out. This study sought to answer questions about which cities the stadiums are located in, the reasons for their location choices, their architectural features, and their state of preservation. As a result of this examination, 7 city stadiums were identified.
Since the region's early history is not within the scope of the subject, it has not been mentioned. After the death of Alexander the Great in the Hellenistic Period, the struggle between the Diadochs was seen in the cities. Roman rule ensured stability in the region, especially in the early Roman period, as piracy activities and internal conflicts ceased. Tarsos became the most important city of Cilicia. Anazarbos and Tarsos became rival cities. Rome continued to rule in Cilicia through local kingdoms. In this regard, the Tarkondimotos Dynasty came to the fore in Cilicia Plain. Following a period of turmoil in the region, the region was ruled by Roman governors. The cities also developed as a result of the urbanization activities in the Roman Period. As a result of the struggle with the Parthian Empire in 260 AD, the Roman emperor was captured, and the power of Roman administration was weakened. Christian activities have been widespread in the region throughout history.
Stadion (Stadium) was used in the Ancient Greek language as a unit of measurement of 600 feet in length. The stadium is an important building that was used and developed for festivals and competitions organized in Antiquity. The stadiums, which initially consisted of a flat area for running competitions, were transformed into buildings by acquiring an architectural identity over time. The competitions were watched by standing around the flat field. Later, cavea were added around the field and stadiums were built. These buildings were common during the Hellenistic Period, especially during the Roman Period. There are examples in the studies where buildings with circus or hippodrome characteristics are also called stadiums

Kaynakça

  • ALİSHAN, G. (1899). Sissouan ou l'Armeno-Cilicie Description Geographique et Historique, Venise.
  • AYDINOĞLU, Ü. ve BELGE, B. (2017). “Bir Planlama Altlığı Olarak; Roma Dönemi Tarsus Kenti Mekansal Yapısına İlişkin Değerlendirme”. Megaron. Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi E -Dergisi, Cilt. 12. Sayı. 3, 467-469.
  • AYKAÇ, P. (2008). Determination of Presentation Principles for Multi-Layered Historical Towns Based on Cultural Significance Case Study: Tarsus. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • ÇAMBEL, H. ve AKMAN, M. (2009). Karatepe Kazısı ve Çevresi 2007 Yılı Çalışmaları, 30. Kazı Sonuçları Toplantısı (2), 163-177.
  • ÇOKSOLMAZ, E. (2022). Anadolu’da Roma Döneminde Tiyatro ve Stadion İlişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • DEMİR, F. (2017). “Aigeai Kazısı 2014 – 2016”, 39. Kazı Sonuçları Toplantısı (3), 83-99.
  • DEMİR, F. (2020) “Kilikya’da Aigeai Kenti ve Tarihi”, Çukurova Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, 1-13.
  • GOLDMAN, H. (1935). “Preliminary Expedition To Cilicia, 1934, And Excavations At Gozlu Kule”, Tarsus, American Journal of Archaeology 39.4, 526-549.
  • GOUGH, M. (1952). “Anazarbus”, Anatololian Studies. Vol 2. British Institute at Ankara, 85- 150.
  • HEBERDEY, R. ve WİLHELM, A. (1896). Reisen in Kilikien. Ausgeführt 1891 und 1892 im Auftrage der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, Wien.
  • HİLD, F. VE HELLENKEMPER, H. (1990). Kilikien und Isaurien, Tabula Imperii Byzantini 5, Teil 2, Wien.
  • HÖCKER, C. (2008). Metzler Lexikon Antiker Architektur, Sachen und Begriffe. Stuttgart.
  • KURT, M. (2011). “Ovalık Kilikya’da M.Ö. I. Yüzyıl Roma Yönetim Olgusu ve Tarkondimotos Krallığı”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31. Sayı, 429-446.
  • KRİNZİNGER, F. VE REİTER, W. (1993). “Archäologische Forschungen in h Hierapolis Kastabala, In Die Epigraphische und Altertums kundliche Erforschung Kleinasiens”, 100 Jahre Kleinasiatische Kommission der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Ergänzungsbande zu den Tituli Asiae Minoris 14. Vienna, 269–281.
  • POSAMENTİR, R. VE SAYAR, M. H. (2006). “Anazarbos- Bir Zwischenbericht Metrepole Des Ebenen Kilikien’den”, Istmitt 56, 317- 358.
  • SALMERİ, G. VE D’AGATA, A. L. (2012). “Cilicia Survey”, 29. Araştırma Sonuçları Toplantısı (3), 165-171.
  • SAYAR, M. H. (2000). “Çukurova’nın Kutsal Kenti Kastabala”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 99, 2-14.
  • SAYAR, M.H. (2002). “Kilikya’da Epigrafi ve Tarihi – Coğrafya Araştırmaları 2000”, 19. Araştırma Sonuçları Toplantısı (2), 111-126.
  • STRABON, Geopraphika, Antik Anadolu Coğrafyası, (Adnan Pekman (Çev), İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. 2000.
  • ZİEGLER, R. (2003). “Asklepioskult und Kaiserkult im Kilikischen Aigeai um Die Mitte des 3. Jahrhunderts N. Chr.”, Olba VII, 205-219.
  • ZEYREK A. N. (2016). Hierapolis Castabala, The Urban Development in A.D. 1st to 3rd Centuries, Yayımlanmış Doktora Tezi, Alma Mater Studiorum Università di Bologna, İtalya.
  • Sözlü Kaynaklar: KK1- Banu Özdilek, Epiphaneia, 44. Kazı Sonuçları Toplantısı, Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi. (Sözlü Bildiri, 30.05.2024).

KİLİKYA PEDİAS STADİONLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 1406 - 1413, 27.12.2024
https://doi.org/10.55666/folklor.1502137

Öz

Kilikya, Anadolu’nun güneyinde yer alır. Dağlık (Trakheia) ve Ovalık (Pedias) olmak üzere ikiye ayrılan bölge, modern yerleşimde Alanya’nın bir kısmı, Adana, Mersin ve İskenderun’u kapsamaktadır. Kilikya Pedias (Ovalık Kilikya) ise Anadolu’nun güneyinde, Kilikya’nın doğusunda bulunmaktadır. Günümüz Mersin, Adana ve İskenderun sınırlarında bulunan stadion yapılarıyla ilgili literatür taraması yapılarak, arazide üzerinde tespitlerde bulunulmuştur. Bu çalışmada stadionların hangi kentlerde bulunduğu, konumlarının neden seçildiği, mimari özellikleri ve tahribat durumunun neler olduğu sorularına cevap aranmıştır. Bu inceleme sonucunda 7 kent stadionu tespit edilmiştir.
Kilikya Bölgesi’nin erken dönem tarihçesine konu kapsamında olmadığı için değinilmemiştir. Hellenistik Dönemde Büyük İskender’in ölümünden sonra Diadochlar arasında mücadele kentlerde görülmektedir. Özellikle Roma Dönemi’nin erken safhasında korsanlık faaliyetlerinin ve iç mücadelelerin durdurulmasıyla, bölgede istikrar Roma yönetimi tarafından sağlanmıştır. Tarsos, Kilikya’nın en önemli kenti haline dönüşmüştür. Anazarbos ile Tarsos rakip kentler haline gelmiştir. Roma, Kilikya’da yönetimi yerel krallıklar aracılığıyla sürdürmüştür. Böylece Ovalık Kilikya’da Tarkondimotos Hanedanlığı ön plana çıkmıştır. Bölgede çıkan karışıklık döneminin ardından bölge, Roma’ya bağlı valiler tarafından yönetilmiştir. Roma Dönemi’nde gelişen şehircilik faaliyetlerinin ardından, kentler gelişim göstermiştir. MS 260 yılında Parthlar ile yapılan mücadele sonucu Roma imparatoru esir düşerek, Roma’nın yönetimi zayıflamıştır. Tarihsel süreçte Hristiyanlık faaliyetleri bölgede yaygınlaşmıştır.
Stadion, Hellen dilinde 600 ayak uzunluğunda ölçü birimi olarak kullanılmıştır. Stadion, Antik Çağ’da düzenlenen festival ve yarışmalar için kullanılan ve geliştirilen önemli bir yapıdır. Başlangıçta koşu yarışmaları için düz bir alandan oluşan stadionlar, zamanla mimari kimlik kazanarak yapıya dönüştürülmüştür. Başlangıçta yarışmalar, koşu sahasının çevresinde ayakta durarak izlenirdi. Daha sonra sahanın çevresine cavea eklenerek, stadionlar inşa edildi. Bu yapılar, genellikle Hellenistik Dönem ve özellikle Roma Dönemi’nde yaygınlaştırıldı. Çalışmalarda circus ya da hippodrom özelliği taşıyan yapıların, stadion olarak adlandırıldığı örneklerde karşımıza çıkmaktadır.
Kilikya Pedias Bölgesi’nde stadionun bulunduğu 7 kent tespit edilmiştir. Bölgede tek sphendone plan yaygın olarak tercih edilirken, Magarsos Stadionu’nun çift sphendone planda olduğu saptanmıştır. Bölgenin iki büyük kenti Anazarbos ve Tarsos’un bir stadiondan daha çok hippodrom ya da circusa sahip olduğu düşünülmektedir. Ancak bu çalışmada literatüre bağlı kalınarak stadion kapsamında değerlendirilmiştir. Aigeai Stadionu da yazıtlarda geçmesine rağmen günümüzde yeri tespit edilememiştir. Epiphaneia kentinde stadionun varlığı yazıttan anlaşılmaktadır. Hierapolis Kastabala Stadionu, tiyatro ile yakın bir ilişki içerisindedir. Kastabala ve Mopsuestia Stadionu benzer özellikte olup, alçak bir vadi içerisindedir. Magarsos Stadionu ise denize paralel yerleştirilmiş ve tribün boyu diğerlerine oranla biraz yüksektir. Hellenistik Dönem ile başlayan festival ve yarışmalar, Roma Döneminde de şehirleri etkilemiştir. Bu çerçevede stadionlar, kent planlamasında en uygun konuma yerleştirilmişlerdir.

Etik Beyan

Etik beyanına gerek yoktur

Destekleyen Kurum

destekleyen kurum yoktur

Kaynakça

  • ALİSHAN, G. (1899). Sissouan ou l'Armeno-Cilicie Description Geographique et Historique, Venise.
  • AYDINOĞLU, Ü. ve BELGE, B. (2017). “Bir Planlama Altlığı Olarak; Roma Dönemi Tarsus Kenti Mekansal Yapısına İlişkin Değerlendirme”. Megaron. Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi E -Dergisi, Cilt. 12. Sayı. 3, 467-469.
  • AYKAÇ, P. (2008). Determination of Presentation Principles for Multi-Layered Historical Towns Based on Cultural Significance Case Study: Tarsus. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • ÇAMBEL, H. ve AKMAN, M. (2009). Karatepe Kazısı ve Çevresi 2007 Yılı Çalışmaları, 30. Kazı Sonuçları Toplantısı (2), 163-177.
  • ÇOKSOLMAZ, E. (2022). Anadolu’da Roma Döneminde Tiyatro ve Stadion İlişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • DEMİR, F. (2017). “Aigeai Kazısı 2014 – 2016”, 39. Kazı Sonuçları Toplantısı (3), 83-99.
  • DEMİR, F. (2020) “Kilikya’da Aigeai Kenti ve Tarihi”, Çukurova Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, 1-13.
  • GOLDMAN, H. (1935). “Preliminary Expedition To Cilicia, 1934, And Excavations At Gozlu Kule”, Tarsus, American Journal of Archaeology 39.4, 526-549.
  • GOUGH, M. (1952). “Anazarbus”, Anatololian Studies. Vol 2. British Institute at Ankara, 85- 150.
  • HEBERDEY, R. ve WİLHELM, A. (1896). Reisen in Kilikien. Ausgeführt 1891 und 1892 im Auftrage der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, Wien.
  • HİLD, F. VE HELLENKEMPER, H. (1990). Kilikien und Isaurien, Tabula Imperii Byzantini 5, Teil 2, Wien.
  • HÖCKER, C. (2008). Metzler Lexikon Antiker Architektur, Sachen und Begriffe. Stuttgart.
  • KURT, M. (2011). “Ovalık Kilikya’da M.Ö. I. Yüzyıl Roma Yönetim Olgusu ve Tarkondimotos Krallığı”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31. Sayı, 429-446.
  • KRİNZİNGER, F. VE REİTER, W. (1993). “Archäologische Forschungen in h Hierapolis Kastabala, In Die Epigraphische und Altertums kundliche Erforschung Kleinasiens”, 100 Jahre Kleinasiatische Kommission der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Ergänzungsbande zu den Tituli Asiae Minoris 14. Vienna, 269–281.
  • POSAMENTİR, R. VE SAYAR, M. H. (2006). “Anazarbos- Bir Zwischenbericht Metrepole Des Ebenen Kilikien’den”, Istmitt 56, 317- 358.
  • SALMERİ, G. VE D’AGATA, A. L. (2012). “Cilicia Survey”, 29. Araştırma Sonuçları Toplantısı (3), 165-171.
  • SAYAR, M. H. (2000). “Çukurova’nın Kutsal Kenti Kastabala”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 99, 2-14.
  • SAYAR, M.H. (2002). “Kilikya’da Epigrafi ve Tarihi – Coğrafya Araştırmaları 2000”, 19. Araştırma Sonuçları Toplantısı (2), 111-126.
  • STRABON, Geopraphika, Antik Anadolu Coğrafyası, (Adnan Pekman (Çev), İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. 2000.
  • ZİEGLER, R. (2003). “Asklepioskult und Kaiserkult im Kilikischen Aigeai um Die Mitte des 3. Jahrhunderts N. Chr.”, Olba VII, 205-219.
  • ZEYREK A. N. (2016). Hierapolis Castabala, The Urban Development in A.D. 1st to 3rd Centuries, Yayımlanmış Doktora Tezi, Alma Mater Studiorum Università di Bologna, İtalya.
  • Sözlü Kaynaklar: KK1- Banu Özdilek, Epiphaneia, 44. Kazı Sonuçları Toplantısı, Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi. (Sözlü Bildiri, 30.05.2024).
Toplam 22 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Kültürel çalışmalar (Diğer)
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ece Çoksolmaz 0000-0002-9951-5834

Erken Görünüm Tarihi 26 Aralık 2024
Yayımlanma Tarihi 27 Aralık 2024
Gönderilme Tarihi 17 Haziran 2024
Kabul Tarihi 2 Eylül 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 7 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Çoksolmaz, E. (2024). KİLİKYA PEDİAS STADİONLARININ İNCELENMESİ. Folklor Akademi Dergisi, 7(3), 1406-1413. https://doi.org/10.55666/folklor.1502137