ANATOLIAN TALES THROUGH CHILDREN'S EYES

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 1140 - 1168, 27.12.2024

Merve Arabacı , Kübra Çiftçi Aktürk , Sare Türkmen Çınar , Yasemin Aydoğan

https://doi.org/10.55666/folklor.1543102

Öz

In Turkey, the "Anatolian Tales Project", implemented in cooperation with the Ministry of National Education, General Directorate of Teacher Training and the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO), is an initiative aimed at preserving traditional Anatolian tales and passing them on to future generations. The project aims to collect and document tales reflecting Turkey's rich cultural heritage and to provide teachers with the opportunity to integrate these tales into their educational processes. In this way, it aims to teach children about traditional values and cultural heritage. Within the scope of this project, two educational sets consisting of fairy tale books for preschool and primary school children have been published. The aim of this study is to examine the opinions of preschool children about the fairy tales in the Anatolian Tales education set. For this purpose, phenomenology design, one of the qualitative research methods, was preferred in the study. The study group included 15 five-year-old children attending an independent preschool education institution affiliated to the Ministry of National Education (MoNE) in Ankara. The data were obtained with the questions of the Anatolian Tales evaluation form developed by the researchers. The first part of the form, which consists of two parts, includes evaluation questions about each tale, and the second part includes general evaluation questions about Anatolian Tales. During the data collection process, each of the tales in the Anatolian Tales set was read to the children interactively, one tale per day. After each fairy tale was read, focus group interviews were conducted with the children and questions were asked to determine their general opinions about the fairy tale, their opinions about the heroes and emotions, and their inferences. After the reading process of all fairy tales was completed, fairy tale books were shown to the children and their general evaluations about Anatolian Tales were taken. The data obtained from the research were analyzed with the content analysis technique and the research findings were analyzed under two headings: fairy tale evaluation and general evaluation. As a result of the research, it was determined that children generally liked fairy tales, animal characters and hero behaviors played an important role in this love, children liked themes such as goodness, friendship, and benevolence, while they disliked themes such as violence and injustice. It was concluded that fairy tales have an important place in providing children with knowledge and moral values and can contribute to the development of children's emotional and social skills by using them in education.

Anahtar Kelimeler

Anatolian fairy tales, preschool, fairy tale, children's opinions, values education

ÇOCUKLARIN GÖZÜNDEN ANADOLU MASALLARI

Öz

Türkiye'de Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme Genel Müdürlüğü ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) iş birliğinde gerçekleştirilen "Anadolu Masalları Projesi" geleneksel Anadolu masallarının korunması ve gelecek nesillere aktarılmasını amaçlayan bir girişimdir. Proje, Türkiye'nin zengin kültürel mirasını yansıtan masalları toplamayı, belgelemeyi ve öğretmenlere bu masalları eğitim süreçlerine entegre etme fırsatı sunmayı hedeflemektedir. Bu sayede, çocuklara geleneksel değerleri ve kültürel mirası öğretme amacı güdülmektedir. Bu proje kapsamında okul öncesi ve ilkokul çocuklarına yönelik masal kitaplarından oluşan iki eğitim seti yayınlanmıştır. Bu araştırmanın amacı, okul öncesi çocukların Anadolu Masalları eğitim setinde yer alan masallara ilişkin görüşlerinin incelemesidir. Bu amaç doğrultusunda araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomenoloji) deseni tercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubuna, Ankara’da Millî Eğitim Bakanlığına (MEB) bağlı bağımsız bir okul öncesi eğitim kurumuna devam eden beş yaş grubu 15 çocuk dahil edilmiştir. Veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen Anadolu Masalları değerlendirme formu soruları ile elde edilmiştir. İki bölümden oluşan formun birinci bölümünde her bir masala ilişkin değerlendirme soruları, ikinci bölümde ise Anadolu Masallarına yönelik genel değerlendirme soruları yer almaktadır. Veri toplama sürecinde çocuklara, Anadolu Masalları setinde yer alan masallardan her biri, günde bir masal olarak etkileşimli bir şekilde okunmuştur. Okunan her masalın ardından çocuklarla gerçekleştirilen odak grup görüşmeleri yoluyla masal hakkında genel görüşleri, kahramanlar ve duygularla ilgili görüşleri ile çıkarımlarını belirlemeye yönelik sorular yöneltilmiştir. Tüm masalların okunma süreci tamamlandıktan sonra çocuklara masal kitapları gösterilerek Anadolu Masallarına ilişkin genel değerlendirmeleri alınmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir ve araştırma bulguları masal değerlendirme ve genel değerlendirme olmak üzere iki başlık altında incelenmiştir. Araştırma sonucunda, çocukların masalları genel olarak sevdiği ve bu sevgide hayvan karakterleri ile kahraman davranışlarının önemli rol oynadığı, çocukların iyilik, dostluk, yardımseverlik gibi temalardan hoşlanırken şiddet ve adaletsizlik gibi temalardan hoşlanmadıkları belirlenmiştir. Masalların, çocuklara bilgi ve ahlaki değerler kazandırmada önemli bir yeri olduğu ve eğitimde kullanılarak çocukların duygusal ve sosyal becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anadolu masalları, okul öncesi, masal, çocukların görüşleri, değerler eğitimi

Etik Beyan

Bu araştırma, 5. Uluslararası Multidisipliner Bilimsel Çalışmalar ve Küresel Uygulamaları Kongresinde sözlü bildiri olarak sunulmuş, tam metin olarak yayınlanmamıştır.

Kaynakça

• ALONSO SANZ, M. (2021). The Picnic: A storytelling proposal for the second infant cycle in the English subject. Final Degree Work, Universidad de Valladolid.
• ALYILDIZ UĞURLU, A. (2023). “Analysis of Anatolian Tales in terms of the Root Values”. International Journal of Eurasian Education and Culture, C.8, S.22, 1443-1466. http://dx.doi.org/10.35826/ijoecc.725
• ARSLAN, Y. (2022). MEB Anadolu Masalları okul öncesi kitap serisinin masal anlatıcılığı ve değerler eğitimi açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• BAKIRCI, N. (2022). “Çocuk Eğitiminde Hayvan Masallarının İşlevi”. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, C.10, S.29, 1-15.
• BAŞ, T. ve AKTURAN, U. (2017). Sosyal Bilimlerde Bilgisayar Destekli Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• BEKTAŞ, B. F. (2023). Okul Öncesi ve İlkokul Öğrencileri (1-2.Sınıf) İçin Hazırlanan Anadolu Masalları Eğitim Setlerinin İncelenmesi ve Masallara İlişkin Öğrenci Tepkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• BOOTH, D. (2004). “The Tale, The Teller, the Telling, and the Told”. Teaching & Learning, C.2, S.1, 5-6. https://doi.org/10.26522/tl.v2ı1.111
• BOUDINOT, D. (2005). “Violence and Fear in Folktales”. The Looking Glass: New Perspectives on Children’s Literature, C.9 S.3, 1-5. http://www.the-lookingglass.net/index.php/tlg/article/view/31/35
• BURKE, C. L. ve COPENHAVER, J. G. (2004). “Animals as people in children's literature". Language Arts, C.81, S.3, 205-213.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. vd. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• CHRISTENSEN, L. B., vd. (2015). Araştırma Yöntemleri: Desen ve analiz. (Çev. Ed.: A. Aypay), Ankara: Anı Yayıncılık.
• ÇIRAK, D. ve AYDOĞAN, Y. (2023). “Masalların Eğitimde Kullanılmasına İlişkin Yapılan Çalışmaların İncelenmesi”, Ankara International Congress on Scientific Research-VIII. (Hzl.: A. Güldaş), 990-1001, IKSAD Yayınevi. https://www.ankarakongresi.org/books (Erişim: 22.05.2024).
• ÇİÇEK, T. (2022). Anadolu Masallarında Yer Alan Değerlerin Okul Öncesi Dönemde Resim Analizi Yöntemi ile İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• DANILEWITZ, D. (1991). “Once upon a time..... The meaning and importance of fairy tales”. Early Child Development and Care, C.75, S.1, 87-98. https://doi.org/10.1080/0300443910750104
• DUNN, E. A. (2011). Talking animals: A literature review of anthropomorphism in children's books. Unpublished Master Thesis. University of North Carolina. https://doi.org/10.17615/kzs4-bf31
• EPÇAÇAN, C. ve ŞIK, S. (2022). “Eğitimde masalın işlevleri ve Judith Malika Liberman’ın masallarında metaforik unsurlar”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Ö.11, 323-346. https://doi.org/10.29000/rumelide.1146611
• FRUDE, N. ve KILLICK, S. (2011). “Family storytelling and the attachment relationship”. Psychodynamic Practice, C.17, S.4, 441-455. https://doi.org/10.1080/14753634.2011.609025
• GEDİK, S. (2020). “Masalların eğitimsel işlevleri”. Journal of Social Sciences And Education, C.3, S.1, 356-367.
• KIDD, A.H. ve KIDD, R.M., (1990). “Social and environmental influences on children’s attitudes toward pets”. Psychological Reports, C.67, S.3, 807-818. https://doi.org/10.2466/pr0.1990.67.3.807
• KÖSTELOĞLU, Z. (2020). Okul öncesi dünya çocuk edebiyatında empati olgusunun karşılaştırılması. Yayımlanmamış Doktora tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• LEWIS, B. A. (2021). Social Emotional Stories: Lessons and Learning from Plants and Animals. Minnesota: Free Spirit Publishing.
• MEB. (2019). "Anadolu Masalları Projesi Hayata Geçiyor”. https://www.meb.gov.tr/anadolu-masallari-projesi-hayata-geciyor/haber/18755/tr (Erişim: 26.11. 2023)
• MEB. (2020). “Türk ve Dünya Çocukları için Anadolu Masalları”. https://www.meb.gov.tr/turk-ve-dunya-cocuklari-icin-anadolu-masallari/haber/20759/tr (Erişim: 26.11. 2023)
• ÖLÇER ÖZÜNEL, E. (2011). “Yazının izinde masal haritalarını okuma denemesi: masal tarihine yeniden bakmak”. Milli Folklor Dergisi, C.23, S.91, 60-71.
• PARSONS, M.J. (1987). How we understand art: A cognitive developmental account of aesthetic experience. Cambridge University.
• ROBSON, C. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri Gerçek Dünya Araştırması. (Çev. Ed.: Ş. Çınkır ve N. Demirkasımoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
• TDK. (2023). Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim:18.11 2023).
• TUNÇ, B. (2023). “Okul Öncesi Öğrencileri için Hazırlanan Anadolu Masallarının İçerdiği Değerlerin İncelenmesi”. Journal of Interdisciplinary Education: Theory and Practice, C.5, S.2, 72-85. https://doi.org/10.47157/jietp.1351882
• UÇ, Z. (2022). Anadolu masal anlatıcılığı eğitimi almış okul öncesi öğretmenlerinin eğitim durumlarında masalın kullanılmasına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• UĞURLU, S. B. (2013). “Resimli Çocuk Kitaplarında Hayvan Karakter Kullanımı”. Electronic Turkish Studies, C.8, S.1381-1393.
• UNGAN, S. (2015). Fabl türünün çocuk edebiyatındaki yeri ve günümüzde bu türden yararlanma olanakları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.14. https://dergipark.org.tr/en/pub/dpusbe/issue/4756/65333
• VIOLETTA EIRINI, K. (2016). "The Child and the Fairy Tale: The Psychological Perspective of Children’s Literature". International Journal of Languages, Literature and Linguistics, C.2, S.4, 213-218. https://doi.org/10.18178/IJLLL.2016.2.4.98
• VIOLETTA EIRINI, K. (2021). “Çocuk ve Masal: Çocuk Edebiyatına Psikolojik Bakış Açısı”. Sözelti Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Dergisi, S.3, 72-93.
• YILDIRIM, A ve ŞİMŞEK, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YILMAZ, A. (2012). “Çocuk eğitiminde masalın yeri (Binbir gece masalları örneği)”. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.2012, S.25, 299-306.