Türk Bankacılık Sektörünü Etkileyen Makro Ekonomik Faktörlerin Ampirik Analizi

Yıl 2016, Sayı: 620, 11 - 29, 01.10.2016

Hakkı Öztürk

Öz

Bankacılık sektörünün performansı ve karlılığı diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde ekonominin gelişmesi ve istikrarı açısından son derece önemlidir. Bu çalışmada, 1970-2014 yılları arasında Türkiye’deki bankacılık sektörünün karlılığına etki eden temel makro ekonomik faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Bankacılık sektörünün aktif karlılığı, sermaye karlılığı ve net faiz marjı 1970-2014 yılları arasında Prais-Winsten ve Newey-West regresyon yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma neticesinde elde edilen sonuçlar, GSYH’daki büyüme oranının aktif karlılık ve sermaye karlılığı ile istatistiksel olarak pozitif anlamlı bir ilişkide olduğunu göstermiştir. Diğer yandan enflasyon oranının bankaların aktif ve sermaye karlılığı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı olmadığı da belirlenmiştir. Mevduat faiz oranları ve enflasyon oranının bankaların net faiz marjı üzerinde pozitif olarak anlamlı olduğu ancak GSYH’daki büyüme oranının net faiz marjı üzerinde anlamlı etkisi olmadığı sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Bankacılık sektörü, aktif karlılık, net faiz marjı, GSYH, enflasyon, mevduat faiz oranları

An Empirical Analysis of Macroeconomic Factors Affecting Turkish Banking Sector

Öz

The performance and profitability of banking sector has a great importance for the growth and stability of the economy in both emerging countries like Turkey and in other countries. The objective of this study is to examine the fundamental macroeconomic variables that affect the banking sector profitability in Turkey over the period 1970-2014. We have analyzed the return on assets, return on capital and net profit margin of the banking sector by employing Prais-Winsten and Newey-West regression models over the period 1970-2014. The results showed that the growth rate of GDP is statistically significant and has a positive effect on return on assets and return on capital where the relationship between return on assets and return on capital with inflation is insignificant. Deposit interest rates and inflation are significant positively with net interest margin of banking sector however the growth rate of GDP has no significant impact on net interest margin

Anahtar Kelimeler

Banking sector, return on asset, net interest margin, GDP, inflation, deposit interest rates

Kaynakça

• AKSU, Hayati ve GÜNDOĞDU, Fatma; (2011), “Mevduat
• Bankaciliğinda Karlilik Ve Makroekonomik Değişkenler İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama” Atatürk Ü. İİBF Dergisi, 10. Eko- nometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, ss. 243 – 257. ALBAYRAK, Ali S.; (2014), “Otokorelasyon Durumunda En
• Küçük Kareler Tekniğinin Alternatifi Otoregresyon Teknikleri ve Bir Uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19, s.1-20. ATASOY, Hakan; (2007), “Türk Bankacılık Sektöründe Ge- lir Gider Analizi ve Karlılık Performansının Belirleyicileri”
• Uzmanlık Yeterlilik Tezi, T.C.M.B., Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü, Ankara. ATHANASOGLOU, Panayiotis P.; DELIS, Matthaios D. and STAIKOURAS, Christos K.; (2006), “Determinants Of Bank
• Profitability in The South Eastern European Region” , Bank of Greece, Working Paper, No.47, Greece. ATHANASOGLOU, Panayiotis P.; BRISSIMIS, Sophocles N. and DELIS, Matthaios D.; (2008), “Bank-Specific, Industry
• Specific and Macroeconomic Determinants of Bank Profitabil- ity” Journal of International Financial Markets, Institutions & Money, 18, pp. 121-136. CLAIR, Robert St.; (2004), “Macroeconomic Determinants of
• Banking Financial Performance and Resilience in Singapore”, MAS paper No : 32. DEMİRGÜÇ-KUNT, Aslı and HUIZINGA, Harry; (1999)
• “Determinants of Commercial Bank Interest Margins and Profitability:Some Internatıonal Evidence”,The World Bank Economic Review, 13 (2), pp. 379-408. FLAMINI, Valentina, MCDONALD, Calvin A. and SCHUMACH- ER, Liliana; (2009), “ The Determinants of Commercial Bank
• Profitability in Sub-Saharan Africa”,IMF Working Paper, seri no: WP/09/15, pp. 1-29. GERLACH, Stephan; PENG, Wensheng and SHU, Chang; (2004), “Macroeconomic Conditions and Banking Performance in Hong Kong SAR: A Panel Data Study”, HKMA Paper.
• GUJARATI, Damodar N.; (1995), “Basic Econometrics”, 3.ed, Mcgraw-Hill.
• GÜLHAN, Ünal ve UZUNLAR, Evcan; (2011), “Bankacılık Sek- töründe Kârlılığı Etkileyen Faktörler: Türk Bankacılık Sektörüne
• Yönelik Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler En- stitüsü Dergisi, 15 (1), ss. 341-368. GÜNDOĞDU, Fatma ve AKSU, Hayati; (2011), “Mevduat
• Bankaciliğinda Karlilik Ve Makroekonomik Değişkenler İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Atatürk Ü. İİBF Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 2011, 243.
• HAIDER, Murtaza; (2015), “Getting Started with Data Science
• Making Sense of Data with Analytics”, Pearson Education. JIANG, Guorong; TANG, Nancy; LAW, Eve and SZE, Angela; (2000), “The Profitability of the Banking Sector in Hong Kong”
• HKMA Quaterly Bulletin, pp.5-14. KALLURU, Siva R., and BHAT Sham K. ; (2008), “An Empiri- cal Analysis of Profitability Determinants in Indian Commercial
• Banks During Post Reform Period”,The Icfai University Journal of Industrial Economics, pp. 38-56. KAYA, Yasemin T. ; (2002), “Türk Bankacılık Sektöründe
• Karlılığın Belirleyicileri 1997-2000”, Mali Sektör Politikaları
• Dairesi, Çalışma Raporları, No. 2002/1, ss.1-16.
• KOSAK, Marko and COK, Mitja.; (2008), “Ownership Structure and Profitability of the Banking Sector: The Evidence from the SEE Region”,University of Rijeka, Zb.Rad.Ekon. Fak.Rij., 26, pp. 93-122.
• KOSMIDOU, Kyriaki ; (2008), “The determinants of banks’ profits in Greece during the period of EU financial integration”
• Managerial Finance, 34 (3), pp.146 – 159. LEVINE, Ross; (1997), “Financial Development and Economic
• Growth: Views and Agenda”, Journal of Economic Literature, (2), pp. 688-726. PASIOURAS, Fotios and KOSMIDOU, Kyriaki; (2007), “Fac- tors Influencing the Profitability of Domestic and Commercial
• Banks in the Europian Union”, Research International Business and Finance, 21, pp. 222-237. RICHARD, Williams; “ Heteroskedasticity, Lecture Notes”, Uni- versity of Notre Dame, pp.2-3, https://www3.nd.edu/~rwilliam/ stats2/l25.pdf. SAYIGAN, Güven and YILDIRIM, Onur; (2009), “Determinants of Profitability in Turkish Banking Sector: 2002-2007”,Inter- national Research Journal of Finance and Economics, 28, pp.207-214.
• SUFIAN, Fadzlan; (2009), “Factors Influencing Bank Profitabil- ity in a Developing Economy: Emprical Evidence From Malay- sia”, Global Business Review, 10 (2), pp. 225-241.
• SUFIAN, Fadzlan ; (2009), “Determinants of Bank Profitability in a Developing Economy: Empirical Evidence From the China
• Banking Sector”,Journal of Asia Pacific Business, 10 (4), pp. 307. Turkish Yatırım; (2014), “Bankacılık Sektörü Değerlendirmesi
• Raporu, Aralık 2014”, http://www.turkborsa.net/belgeler/rapor- lar/bankaciliksektorudegerlendirmemiz2015.pdf
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası; (2013), “Finansal İstikrar Raporu”, Mayıs 2013.
• Türkiye Bankalar Birliği; (2016), “Bankacılık Sektöründe Şube
• Sayılarına İlişkin Bilgi Notu”, https://www.tbb.org.tr/Content/Up- load/Dokuman/7345/TBB_sube_personel_bilgi_notu_100316. pdf.
• Türkiye Bankalar Birliği; (2015), “Türkiye Bankacılık Sistemi”, https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/ istatistiki-raporlar/59 .
• Türkiye Bankalar Birliği; (2015), “Türkiye’de Bankacılık Sektörü
• – 2015”, https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Doku- man/6291/Turkiye’de_Bankacilik_Sektoru_2011-2015_Aralik. pdf .
• VONG, Anna P.I. and CHAN, Hoi S.; (2009), “Determinants of Bank Profitability in Macao”, Monetary Authority of Macao, Ma- cao Monetary Research Bulletin Quarterly Publication, 12, pp. 113.
• WOOLDRIDGE, Jeffrey M.; (2013), “Introductory Economet- rics: A Modern Approach”, 5e, South Western.
• YAVUZ, Selahattin; (2009), “Hatalari Ardişik Bağimli (Otokore- lasyonlu) Olan Regresyon Modellerinin Tahmin Edilmesi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23 (3), ss.123-140.
• YILDIRIM, Onur; (2008) “Türk Bankacılık Sektöründe Kârlılığın Belirleyicileri”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Ankara.