Türk Bankacılık Sisteminde Basel Kriterleri

Yıl 2015, Sayı: 609, 9 - 21, 01.11.2015

Oğuz Yıldırım

Öz

Finansal piyasaların zaman içerisinde büyümesi ve gelişmesi sonucunda, artan ürün çeşitliliği ile birlikte, bu piyasalarda risk hacmi artmış, finans sistemi riskli hale gelmiş ve bir dizi finansal kriz meydana gelmiştir. Finansal sistemin yapı taşlarından biri olan bankalar klasik bankacılık ürünleri yanında, yeni ve daha riskli faaliyet alanlarına yönelmiş, dolayısıyla kredi, piyasa, likidite ve operasyonel riskler gibi temel risk unsurlarıyla birlikte diğer riskleri de göz önünde bulundurmak zorunda kalmışlardır. Bu gelişmeler, uluslararası finansal hareketlerin denetlenmesini, bankacılık sektörünün yeni düzenlemelere tabi tutulmasını ve ülkeler arasındaki düzenleme farklılıklarının giderilmesini gerekli kılmıştır. Bu çerçevede başta gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler, finansal yapılarını ve sermaye yeterliliklerini korumak ve finansal piyasalarda tekrar istikrarı sağlamak adına bir dizi önlemler almak zorunda kalmışlardır. Basel Bankacılık Gözetim Komitesi, bu zorunluluktan dolayı bankacılık gözetim ve denetiminde uluslararası işbirliğini sağlamak amacıyla Aralık 1974 tarihinde oluşturulmuştur. Komite, oluşturduğu Basel Kriterleri sayesinde bankaların maruz kaldıkları risklerin daha hassas yöntemlerle ölçülmesini sağlayarak finansal istikrar riskini en aza indirmektedir. İlki Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) tarafından 1988 yılında yayımlanan, Türkiye’de ise 1989 da kabul edilen Basel I Kriterleri risk ölçümünde yetersiz kaldığından, Haziran 2004 tarihinde Basel II Kriterleri geliştirilmiştir. Ancak 2008 Küresel Kriziyle birlikte ortaya çıkan ciddi finansal riskler sonrasında, yeni düzenlemelere ihtiyaç duyulması nedeniyle de Basel III Kriterlerinin gerekliliği gündeme gelmiş ve bu kriterlere ilişkin çalışmalar başlatılmıştır. Görünen odur ki finansal sistemdeki riskler var olduğu sürece daha nice yeni Basel Kriterlerine ihtiyaç olacaktır. Bu makalede Basel I, Basel II ve Basel III Kriterleri incelenmiş ve bu kriterlerin Türk Bankacılık Sisteminde meydana getirdiği etkiler ve sonuçlar ayrıntılı olarak ele alınmıştır

Anahtar Kelimeler

Basel Uzlaşıları, Bankacılık Sistemi, Finansal Krizler.

Basel Criteria in the Turkish Banking System

Öz

The growth and development of financial markets over time combined with the increase in the variety of products, increased the volume of risk in these markets, the financial system became more risky in return, and this caused a series of financial crisis. Banks, as one of the building blocks of the financial system, directed themselves to new and more risky activities in addition to classical banking products hence they had to consider other risk factors along with the basic risk factors, such as credit, market, liquidity and operational risks. Thus, international financial transactions needed to be checked, new regulations in the banking sector to be enforced and the organizational differences between countries to be removed. In this context, particularly developed and developing countries had to take a series of measures to maintain their prevailing financial structures and their capital adequacy and to ensure the stability in the financial markets. Basel Banking Oversight Committee was created in December 1974 because of the necessity to ensure the international cooperation in banking surveillance and control. The Committee proposed the first Basel Criteria, in order to reduce the financial stability risks and to ensure that banks face the minimum risk by using more precise methods in measuring risks. The Basel I Criteria was first published in 1988 by the Bank for International Settlements (BIS). In Turkey, Basel I Criteria was accepted in 1989. However, Basel I Criteria was found to be insufficient in measuring risks and in June 2004 Basel II Criteria was developed. Nevertheless, the resulting serious financial risks after 2008 Global Crisis, and the need of new regulations lead to the necessity of working on the creation of the Basel III Criteria. We see that as long as there are risks in the financial system, there will be a need for a lot of new Basel Criteria. In this paper, we analyze Basel I, Basel II and Basel III Criteria and discuss the effects and the results of these criterionson the Turkish Banking System in details

Anahtar Kelimeler

Basel Accords, Banking System, Financial Crisis