COSO İç Kontrol Modeli ve Kontrol Ortamı

Yıl 2015, Sayı: 602, 67 - 76, 01.04.2015

Hasan Türedi Gencay Karakaya

Öz

Teknolojik ve iktisadi gelişmeler, daha uzun iş süreçlerinin daha çok personel ile gerçekleştiği, hiyerarşik olarak daha iç içe geçmiş yapıların oluştuğu, karmaşık işletme yapılarının ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bu durum neticesinde geleneksel kontrol yapıları, işletmelerin faaliyetlerini izleme noktasında yetersiz kalmıştır. İşletme sürekliliği kapsamında değişen ve gelişen ihtiyaçlara cevap verilemeyecek duruma gelinmiştir. Bu bağlamda Amerika’da bağımsız meslek kuruluşlarından oluşan ve iç kontrolün işletmelerde göz ardı edilemez bir yapı haline gelmesi nedeniyle önemli yeni bakışlar sunan COSO iç kontrol modeli ortaya çıkmıştır. COSO iç kontrol yapısı kendine özgü bileşenleri (Kontrol ortamı, Risk değerlendirme, Kontrol faaliyetleri, Bilgi ve İletişim, İzleme/Takip Faaliyetleri) ile işletme faaliyetlerinin etkinliği ve verimliliği, işletmece sunulacak mali raporların ve bilgilerin güvenirliği ve söz konusu mevcut yasal düzenlemelerle çelişmeyen çok boyutlu bir yapı olarak ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada genel hatları ile COSO iç kontrol modelini özetledikten sonra, özel olarak COSO bileşenlerinden Kontrol ortamı üzerinde durulmuştur

Anahtar Kelimeler

Kontrol, İç kontrol, Coso, Coso İç kontrol Bileşenleri, Kontrol Ortamı

COSO Internal Control Model and Control Environment

Öz

Technological and economic developments have led to the emergence of complex business structures in which longer business processes can be held with more staff and nested structures are formed hierarchically. As a result, the traditional control structures become unfit in terms of business activity monitoring. They can not respond to changing requirements and new necessities arising within the scope of business sustainability. In this context, the COSO internal control model which is composed of independent professional organizations in the United States and providing significant insights because of the fact that the internal control could not be ignored by business, has emerged. The COSO internal control structure with its specific components (control environment, risk assessment, control activities, information and communication, monitoring activities) has come into existence as a multidimensional structure that ensures effectiveness and efficiency of operating activities, it guarantees information reliability of financial reports offered by the company and does not conflict with existing legislation. In this study, after summarizing the COSO internal control model with the general terms, control environment which is the one of COSO components is focused specifically

Anahtar Kelimeler

Control, Internal Control, COSO, Internal Control Components of COSO, Control Environment

Kaynakça

• AKSOY, Tamer. Tüm Yönleriyle Denetim. C. I. Ankara: Yetkin Yayınları. 2006
• ALPTÜRK, Ercan. İç Denetim Rehberi. Ankara: Maliye ve Hu- kuk Yayınları, Ocak 2008.
• ALVİN A. Arens, James K. Loebbecke, Auditing An Integrated Approach , 6.th. Edition, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey, 1994, s.276.
• COSO, Internal Control - Integrated Framework. COSO (Com- mitee of Sponsoring Organizations of the Tradeway Com- mission)., 2012.
• COSO., Internal Control - Integrated Framework. COSO (Commitee of Sponsoring Organizations of the Tradeway Commission).,2013.
• ERDOĞAN, Melih. Denetim. Ankara: Maliye ve Hukuk Yayınları, Mart 2006.
• GÜREDİN, Ersin., Denetim, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Bası., İstanbul. Ekim 2000.
• INTOSAI, Kamu Kesimi İç Kontrol Standartları Rehberi, s.8. LİGHTLE, Susan S., Castellano, Joseph F. ve Cutting, Ben- jamin T. (2007), Assessing the Control Environment, Internal Auditor, 51-56.
• MESSIER, William. Auditing Of Assurance Services a System- atic Approach. Third Edition. McGraw Hill Companies. 2003.
• ÖZBEK, Çetin., İç Denetim, Kurumsal Yönetim, Risk Yönetimi, İç Kontrol, Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yayınları, Yayın No:3, Cilt I ve II, İstanbul, 2013
• ÖZER, M. Akif. Kuruluşlarda Süreç, Performans ve Risk Anal- izi/Yönetimi., Ankara: Adalet Yayınevi. 2010
• PICKETT, Spencer (2003) .The Internal Auditing Handbook
• “COSO Framework”, 2. Ed., Wiley Finance Series. Price Waterhouse Coopers (PwC) “Şirketlerde İç Kontrol ve İç Denetim Fonksiyonu”, III. PwC Çözüm Ortaklığı Platformu. İstanbul. 22 Aralık 2004.
• TÜREDİ, H., Gürbüz, F., Alıcı, Ü., COSO Modeli: İç Kontrol Yapısı, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, Cilt 2, Sayı 42, TÜREDİ, Hasan., Türk Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması: İç Kontrol, 2011