Türkiye’de Kayıt-dışı Ekonomi, Enflasyon ve Büyüme

Yıl 2023, , 338 - 358, 29.10.2023

Mustafa Yılmaz

https://doi.org/10.25295/fsecon.1357827

Öz

Kayıt dışı ekonomi resmi kayıtlarda, yasal belgelerde bulunmayan, yasal düzenlemeler ile kontrol edilemeyen ve dolayısıyla ulusal hesaplamalarda yer almayan ekonomik ve mali işlemlerdir. Bu çalışma temelde 3 bölümden oluşmuştur. Birinci bölümün amacı kayıt dışı ekonomi kavramını açıklığa kavuşturmaktır. Bu bağlamda ilgili bölümde kavramsal bir çerçeve sunulmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde ise kayıt dışı ekonominin temel özellikleri irdelenmiş ona yol açan sebepler ele alınmıştır. Ek olarak kayıt dışı ekonominin yarattığı sonuçlar da incelenmiştir. 3. Bölümde ise kayıt dışı ekonominin Türkiye ekonomisindeki temel makro ekonomik göstergelerle bağlantısı ele alınmıştır. Çalışma, Türkiye’de kayıt dışı ekonominin büyüklüğü üzerine yapılan tartışmaları bir arada ele almıştır. Böylece literatürde yer alan çalışmaların sonuçlarını değerlendirme olanağı da ortaya çıkmıştır. Üçüncü bölümde ek olarak kayıt dışı ekonominin yarattığı sorunlar ve buna karşı uygulanacak politika önerilerinde de bulunulmuştur. Kayıt dışı ekonomiye ilişkin ölçüm güçlükleri, konunun önemi oranında yayın yapılmaması sonucunu doğurmuştur. Literatürde konunun önemine dikkat çeken yeterli çalışma bulunmamaktadır. Bu bağlamda bu çalışma ile literatüre katkı sağlanması amaçlanmıştır. Son olarak politika yapıcılara kayıt dışı ekonominin yol açtığı sorunları hafifletmeye yarayacak politika önerilerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kayıt-dışı ekonomi, Enflasyon, Büyüme

Informal Economy, Inflation and Growth in Turkey

Öz

Informal economy is the economic and financial transactions that are not included in official records or legal documents, cannot be controlled by legal regulations, and therefore are not included in national calculations. The aim of the first section is to clarify the concept of the informal economy. In this context, a conceptual framework has been tried to be presented in the relevant section. In the second part, the basic features of the informal economy are examined and the reasons that lead to it are discussed. In addition, the consequences of the informal economy are also examined. In Chapter 3, the connection between the informal economy and the basic macroeconomic indicators in the Turkish economy is discussed. The study deals with the discussions on the size of the informal economy in Turkey together. Thus, the opportunity to evaluate the results of the studies in the literature has emerged. In the third chapter, the problems created by the informal economy and policy suggestions to be implemented against it are also made. Measurement difficulties regarding the informal economy have resulted in a lack of publications in proportion to the importance of the subject. There are not enough studies in the literature that draw attention to the importance of the subject. In this context, it is aimed to contribute to the literature with this study. Finally, policy recommendations have been made to policymakers to alleviate the problems caused by the informal economy.

Anahtar Kelimeler

Informal Economy, Inflation, Growth

Kaynakça

• Akalın, G. & Kesikoğlu, F. (2007). Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonomi ve Büyüme İlişkisi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 71-87.
• Akça, E. E. & Bal, H. (2018). Ekonometrik Yaklaşım Yoluyla Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Tahmini. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 725-738.
• Alderslade, J., Talmadge, J. & Freeman, Y. (2006). Measuring The Informal Economy: One Neighborhood at a Time. Washington, DC: Brookings Institution, Metropolitan Policy Program.
• Altuğ, O. (1997). Kayıtdışı Ekonominin Boyutları. Öneri, 2(9) 1-13
• Andrews, D., Sánchez, A. C. & Johansson, Å. (2011). Towards a Better Understanding of the Informal Economy.
• Ardor, H. N. (2009). Ekonomide Kayıt Dışılık. N. Özkaramete Coşkun (Ed.), Türkiye Ekonomisi Yeni Yapı (2000-2008) (1. Baskı). Ankara: İmaj Yayınevi.
• Assaad, R. (1993). Formal and Informal Institutions in The Labor Market, with Applications to The Construction Sector in Egypt. World Development, 21(6), 925-939.
• Atieno, R. (2001). Formal and Informal Institutions’ Lending Policies and Access to Credit by Small-Scale Enterprises in Kenya: An Empirical Assessment. AERC.
• Baldemir, E., Gökalp, M. F. & Avcı, M. (2005). Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin MIMIC Model ile Tahminlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(2), 231-243.
• Briassoulis, H. (1999). Sustainable Development and the Informal Sector: An Uneasy Relationship?. The Journal of Environment & Development, 8(3), 213-237.
• Canagarajah, S. & Sethuraman, S. V. (2001). Social Protection and The Informal Sector in Developing Countries: Challenges and Opportunities. World Bank.
• Carr, M. & Chen, M. A. (2002). Globalization and the Informal Economy: How Global Trade and Investment Impact on the Working Poor. Geneva: International Labour Office.
• Chen, M. A. (2005). The Informal Economy: Definitions, Theories and Policies. http://nuir.nkumbauniversity.ac.ug/bitstream/handle/20.500.12383/1828/Chen_WIEGO_WP1.pdf?sequence=1&isAllowed=y, Erişim Tarihi: 10.03.2023
• Çetintaş, H. & Vergil, H. (2003). Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Tahmini. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4(1), 15-30.
• Çokgezen, M. (1993). Türkiye'de Kayıt Dışı Ekonomi ve Boyutları. İktisat ve İş Dünyası, 2, 23-25.
• Debrah, Y. A. (2007). Promoting The Informal Sector as a Source of Gainful Employment in Developing Countries: Insights from Ghana. The International Journal of Human Resource Management, 18(6), 1063-1084.
• Dell’Anno, R. & Halicioglu, F. (2010). An ARDL Model of Unrecorded and Recorded Economies in Turkey. Journal of Economic Studies, 37(6), 1-20.
• Derdiyok, T. (1993). Türkiye’nin Kayıtdışı Ekonomisinin Tahmini. Türkiye İktisat TOBB Yayını, (13).
• Doğrusöz, B. (2004). Kayıt dışı Ekonomi ile Mücadele Açısından Vergi Hukuku Özel Hukuk ilişkilerine Bakış. Türkiye’de Vergi Kayıp ve Kaçakları, Önlenmesi Yolları, 19. Türkiye Maliye Sempozyumu (158-176), Antalya: Uludağ Üniversitesi.
• Early, B. & Peksen, D. (2019). Searching in the Shadows: The Impact of Economic Sanctions on Informal Economies. Political Research Quarterly, 72(4), 821-834.
• Elgin, C. & Oztunali, O. (2012). Shadow Economies around the World: Model Based Estimates. Working Papers, 2012/05. Bogazici University, Department of Economics.
• Erkuş, H. & Karagöz, K. (2008). Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonomi ve Vergi Kaybının Tahmini. Maliye Dergisi, 156, 126-140.
• Fugazza, M. & Jacques, J. F. (2004). Labor Market Institutions, Taxation and The Underground Economy. Journal of Public Economics, 88(1-2), 395-418.
• Güler, H. & Toparlak, E. (2018). Türkiye’de Kayıtdışı Ekonominin Ölçümü ve Avrupa Birliği Ülkeleriyle Karşılaştırılması. Ömer Halis Demir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 209-220.
• Harney, N. (2006). Rumour, Migrants, and the Informal Economies of Naples, Italy. International Journal of Sociology and Social Policy, 26(9/10), 374-384.
• Hoa, N. T. (2019). How Large is Vietnam's Informal Economy?. Economic Affairs, 39(1), 81-100.
• Horvath, J. (2018). Business Cycles, Informal Economy, and Interest Rates in Emerging Countries. Journal of Macroeconomics, 55, 96-116.
• Ilgın, Y. (1999). Kayıtdışı Ekonomi ve Türkiye’deki Boyutları. Uzmanlık Tezi. (Ankara: Dpt Yayın No.2492).
• Ilgın, Y. (2005). Kayıt Dışı Ekonomiyi Tahmin Yöntemleri ve Türkiye’de Durum. Plânlama Dergisi, (Özel Sayı), Devlet Plânlama Teşkilatı, Yayın No:2492, Ankara.
• Kalça, A. & Ekinci, A. (2008). Kayıt Dışı Ekonomi ve İktisadi Dalgalanmalar İlişkisi: Türkiye (1968-2005). ÇÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 211-228.
• Kasnakoğlu, Z. (1993), Monetary Approach to The Measurement of Unrecorded Economy in Turkey. METU Studies in Development, 20.
• Leonard, M. (2000). Coping Strategies in Developed and Developing Societies: The Workings of The Informal Economy. Journal of International Development: The Journal of the Development Studies Association, 12(8), 1069-1085.
• Lomnitz, L. A. & Sheinbaum, D. (2004). Trust, Social Networks and The Informal Economy: A Comparative Analysis. Review of Sociology, 10(1), 5-26.
• Medina, L. & Schneider, F. (2019). Shedding Light on The Shadow Economy: A Global Database and The in Teraction with The Official One. Cecifo Working Papers.
• Mirus, R. & Roger, S. S. (1997). Canada’s Underground Economy: Measurement and Implications. L. Owen & M. Walker (Eds.), The Underground Economy: Global Evidence of its Size and Impact. Vancouver: Fraser Institute.
• Narula, R. (2020). Policy Opportunities and Challenges from the COVID-19 Pandemic for Economies with Large Informal Sectors. Journal of International Business Policy, 3, 302-310.
• Naudé, W. (2010). Entrepreneurship, Developing Countries, and Development Economics: New Approaches and Insights. Small Business Economics, 34, 1-12.
• Nelson, M. K. (1999). Economic Restructuring, Gender, and Informal Work: A Case Study of a Rural County 1. Rural Sociology, 64(1), 18-43.
• Onwe, O. J. (2013). Role of the Informal Sector in Development of the Nigerian Economy: Output and Employment Approach. Journal of Economics and Development Studies, 1(1), 60-74.
• Öğünç, F. & Yılmaz, G. (2000). Estimating the Underground Economy in Turkey. The Central Bank of the Republic of Turkey. Discussion Paper, Ankara.
• Özsoylu, F. (1993). Gizli Ekonomi: Tanımı-Sebepleri-Türkiye’deki Boyutları. İktisat Dergisi, (33).
• Puffer, S. M., McCarthy, D. J. & Boisot, M. (2010). Entrepreneurship in Russia and China: The Impact of Formal Institutional Voids. Entrepreneurship Theory and Practice, 34(3), 441-467.
• Roberts, B. (1994). Informal Economy and Family Strategies. https://www.academia.edu/download/66969335/j.1468-2427.1994.tb00248.x20210504-6117-15mgea9.pdf, Erişim Tarihi: 23.05.2023
• Rogan, M. & Alfers, L. (2019). Gendered Inequalities in The South African Informal Economy. Agenda, 33(4), 91-102.
• Sanogo, N. & Sall, F. D. (2023). Gender, Management Style, and the Flexibility of Informal Sector Enterprises in The Period of Covid-19: The Case of Agri-Food Microenterprises in Mali. Journal of Comparative International Management, 26(1), 98-122.
• Savaşan, F. (2003), Modeling the Underground Economy in Turkey: Randomized Response and MIMIC Models. The Journal of Economics, 29(1), 47-76.
• Savaşan, F. (2011). Türkiye’de Kayıtdışı Ekonomi ve Kayıtdışılıkla Mücadelenin Serencamı. Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, (35).
• Simcox, D. E. (1997). Immigration and Informalization of the Economy: Enrichment or Atomization of Community. Population and Environment, 18(3), 255-281.
• Singh, M. (2000). Combining Work and Learning in The Informal Economy: Implications for Education, Training and Skills Development. International Review of Education, 46(6), 599-620.
• Slavnic, Z. (2010). Political Economy of Informalization. European Societies, 12(1), 3-23.
• Slemrod, J. & Weber, C. (2012). Evidence of the Invisible: Toward a Credibility Revolution in The Empirical Analysis of Tax Evasion and The Informal Economy. International Tax and Public Finance, 19, 25-53.
• Stănculescu, M. (2005). Working Conditions in the Informal Sector. SEER-South-East Europe Review for Labour and Social Affairs, (03), 79-93.
• Şapçı, O. (2006). Kayıtdışı Ekonomi ve Türkiye Ekonomisindeki Büyüklüğünün Tahmin Edilmesi (1980-2005 Dönemi Analizi). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Temel, A., Şimşek, A. & Yazıcı, K. (1994). Kayıtdışı Ekonomi Tanımı, Tespit Önlemleri ve Türk Ekonomisindeki Büyüklüğü. EAD Gen. Md. Yay.: Ankara
• Turvey, C. G. & Kong, R. (2009). Business and Financial Risks of Small Farm Households in China. China Agricultural Economic Review, 1(2), 155-172.
• Tütüncü, A. (2013). Kayıtdışı Ekonomi ve Türkiye’de Kayıtdışı Ekonomi Boyutunun Tahmini. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Us, V. (2004). Kayıt Dışı Ekonomi Tahmin Yöntemi Önerisi: Türkiye Örneği. Türkiye Ekonomi Kurumu, Tartışma Metni, 2004/17.
• Wallace, C. & Latcheva, R. (2006). Economic Transformation Outside the Law: Corruption, Trust in Public Institutions and The Informal Economy in Transition Countries of Central and Eastern Europe. Europe-Asia Studies, 58(1), 81-102.
• Wegren, S. K., Nikulin, A., Trotsuk, I. & Golovina, S. (2017). Gender Inequality in Russia’s Rural Informal Economy. Communist and Post-Communist Studies, 50(2), 87-98.
• Winn, J. K. (1994). Relational Practices and The Marginalization of Law: Informal Financial Practices of Small Businesses in Taiwan. Law & Soc'y Rev., 28, 193.
• Yamak, R. & Koçak, N. A. (2007), Kayıtdışı Ekonomi Varsayımı Altında Laffer Eğrisinin Tahmini. TÜİK İstatistik Araştırma Dergisi, 5(2), 30-43.