Sanayi Devrimi Başlangıcında İstanbul’da Boyacı Esnafı Örneğinde Tekstil Sanayisinin Durumu

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 3, 181 - 197, 30.09.2019

Tahir Öğüt

https://doi.org/10.25295/fsecon.2019.03.012

Öz

Osmanlı devletinde 18.yüzyıl ilk yarısı ekonomik gelişimin ve mali birikimin gerçekleştirildiği bir dönemdir. Avrupa’da ise küresel sonuçlar doğuracak olan sanayi devrimi gerçekleştirilmektedir. Sanayi devriminde sürükleyici bir sektör olarak tekstil sektörü öne çıkmaktadır. Osmanlı ekonomisinde tekstil sektöründeki gelişimi belirleyebilmek bakımından yer olarak İstanbul, faaliyet konusu olarak da diğer tekstil sektörleriyle doğrudan ilişkisi bakımından boyacılık sektöründeki gelişimlerin belirlenmesi açıklayıcı bir özellik arz etmektedir. İstanbul’da 18.yüzyılda Sultan Ahmet Vakfı Kütüphanesi ve Laleli Çeşmesi gibi sultan vakıflarının akarı olarak kurulan vakıfların boyahaneler tesis etmeleri bu dönemde İstanbul tekstil sektöründeki gelişimin sonucu olarak gerçekleşmiş kamusal yatırımlardır.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Painting, Foundations, Financial Accumulation

Kaynakça

• Ahmet Tabakoğlu, Türk İktisat Tarihi, Dergah Yayınları, İstanbul, İkinci Baskı, 1994.
• Donald Ouataert, Sanayi Devrim Çağında Osmanlı İmalat Sektörü, Çev; Tansel Güney, İletişim, 4. Baskı İstanbul, 2013.
• Suraiya Faroqhi, Osmanlı’da Kentler ve Kentliler, Çev; Neyyir Kalaycıoğlu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 3. Baskı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2000, s.155.
• Şevket Pamuk, Osmanlı-Türkiye İktisadî Tarihi, İletişim, İstanbul, 2017.
• Phyllis Deane, İlk Sanayi İnkılabı, Çev; Tevfik Güran, TTK, Ankara, 1994.
• Mehmet Genç, Devlet ve Ekonomi, Ötüken, 10. Baskı, 2000.
• Tahir Öğüt, 18-19. Yüzyılda Urfa Şehrinin İktisadi ve Sosyal Yapılanmasında Rızvaniye Vakfının Yeri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 1999.
• Mehmet Genç, Devlet ve Ekonomi, Ötüken, 10. Baskı, 2000, s. 132.
• İstanbul Ahkâm Defterleri, Esnaf Tarihi, Cilt I., Yayına Hazırlayan, Ahmet Kal’a, İstanbul Büyük Şehir Belediyesi Kültür AŞ Yayınları, 1997.
• İstanbul Ahkâm Defterleri, Esnaf Tarihi, Cilt II., Yayına Hazırlayan, Ahmet Kal’a, İstanbul Büyük Şehir Belediyesi Kültür AŞ Yayınları, 1997.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Yayınları, Yayın No; 42, s. 464, İstanbul, 2000.
• Alfred Wood, Levant Kumpanyası Tarihi, çev; Çiğdem Erkal İpek, Doğubatı, Ankara, s. 205.
• Erol Özvar, Osmanlı Maliyesinde Mâlikane Uygulaması, Kitabevi, 2003, İstanbul.
• Doğan Avcıoğlu, Türkiye’nin Düzeni, Kırmızı Kedi Yayınları, İstanbul, 2013.
• Paul Kennedy, Büyük Güçlerin Yükseliş ve Çöküşleri, Çeviren; Birtane Karanakçı, İş Bankası Kültür Yayınları, 14. Baskı, İstanbul, 2008.
• Hüseyin Çınar, Hüsrev Paşa Vakfı’nın Ayıntab’daki Vakıf Boyahaneleri, Vakıflar Dergisi, Sayı 40, Aralık 2013.
• İlhan Tekeli- Selim İlkin, “Osmanlı İmparatorluğu’nda 19.yy’ın İkinci Yarısında Nafia Programları ve Teknoloji Gelişim Üzerine”, Cumhuriyet’in Harcı, Cilt 3, ss.123-175, İstanbul.
• Tahir Öğüt, (2018) “ 18TH Century Provincial Administration of Ottoman Empire in War Economy; Raqqa Province(1730- 1745”, Economic Issues in Retrospect And Porspect, Aleksandra Gorecka- Altuğ M.Köktaş, Agnieszka Parlinska, Vol.II, IJOPECT, London: 265-290.
• Tahir Öğüt, İktisadi Yönüyle Osmanlı Vakıflarında Su Kaynaklarının Yönetimi- 18.ve 19.Yüzyıllarda Urfa Vakıfları Örneği, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, 2019, ss357-376.
• Winifred Bamforth, British Interests In The Tigris- Euphrates Valley; 1856- 1888, M.A., 1948.
• Edward Mead Earle- Bağdat Demir ve Petrol Yolu Savaşı(1903-1923), Örgün Yayınevi, İstanbul.
• Şevket Pamuk, Osmanlı-Türkiye İktisadî Tarihi, İletişim, İstanbul, 201.
• AE. SAMD. II, 20/ 2186.
• C.İKTS, 26- 02-1133, h.29.2.1133.
• C.İKT, 38/ 1863, H.23-12-1178.
• AE. SMHD…I, 23-1223
• C.İKS, 26- 1269, H.12-07-1180
• C.İKTS.36/ 1752, h.25-10- 1206
• C.İKTS. 4-177, 28.08.1176.
• A.DVN.MHM. 10/237,h. 17.10.979.