Development Agencies and the Concept of Public Legal Personality

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 3, 722 - 735, 20.09.2020

Veli Sadıç İlyas İlker İşler

https://doi.org/10.25295/fsecon.783925

Cited By: 1

Öz

In our legal system, persons are divided into two as natural persons and legal persons. Legal entities are divided into two as private law legal entity and public legal entity. Having the quality of public legal personality, which is one of the main titles of the study, bring along some public power privileges. Forthis reason this topic has become one of the discussion areas that keeps up to date in every period. The Development Agencies, which constitute another main topic of the study, have been formed differently from the general structuring understanding in the administrative organization structure with the law No. 5449 enacted in 2006. Development Agencies emerged in the early 2000s with the EU harmonization process in order to eliminate the development process between the regions. The working principle of Development Agencies is in the framework of private and public cooperation. While the density of public characteristics that Development Agencies have within create a perception that they are public legal entities, the fact that they are based on the contributions of private sector organizations within a certain geography reveals a contrary to this perception. In the study of Development Agencies, which are controversial to be examined as decentralization institutions, the issue of whether their organization has a public legal personality is discussed.

Anahtar Kelimeler

Legal Entity, Public Legal Entity, Development Agencies, Development Differences

Kalkınma Ajansları ve Kamu Tüzel Kişiliği Kavramı

Öz

Hukuk sistemimizde kişiler gerçek kişiler ve tüzel kişiler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Tüzel kişiler de özel hukuk tüzel kişiliği ve kamu tüzel kişiliği olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Çalışmanın ana başlıklarından birini oluşturan kamu tüzel kişiliği niteliğine sahip olmak, beraberinde birtakım kamu gücü ayrıcalıklarına da sahip olmayı getirmektedir. Bu nedenle bu konu her dönem güncelliğini koruyan tartışma alanlarından birisi olmuştur. Çalışmanın başlığını oluşturan Kalkınma Ajansları 2006 yılında çıkarılan 5449 sayılı Kanun ile idare teşkilatlanma yapısındaki genel yapılanma anlayışından farklı olarak teşkil edilmiştir. Kalkınma Ajansları bölgeler arasındaki gelişmişlik farklarını ortadan kaldırmak amacıyla 2000’li yılların başında AB uyum süreci ile ortaya çıkmıştır. Kalkınma Ajanslarının çalışma prensibi özel ve kamu iş birliği çerçevesindedir. Kalkınma Ajanslarının içerisinde barındırdığı kamusal özelliklerin yoğunluğu onların kamu tüzel kişiliği olduğuna dair bir algı yaratırken, belirli bir coğrafya içerisinde özel sektör kuruluşlarının katkılarına dayalı olması ise bu algının tersi bir durum ortaya koymaktadır.
Yapılan bu çalışmada ‘‘Kalkınma Ajansları kamu tüzel kişiliği niteliğine sahip midir?’’ sorusundan yola çıkılarak nitel araştırma yöntemi ile literatür taraması ve belge incelemesi yapılarak tümevarım mantığıyla ilk önce kamu tüzel kişiliği kavramı ele alınarak tanımlaması yapılmış ve kamu tüzel kişiliği için gerekli şartlar belirtilmiş sonrasında ise Kalkınma Ajansları ele alınarak bunların yapı ve organları incelenmiş ve sonuç kısmında da bu ajansların kamu tüzel kişiliğine sahip olup olmadıkları, sahip olup olmamasının olumlu ve olumsuz taraflarının neler olduğu tartışılmıştır. Çalışmada yer alan veriler konuyla ilgili daha önce yazılmış makale ve kitaplardan alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tüzel Kişilk, Kamu Tüzel Kişiliği, Gelişmişlik Farkları, Bölgesel Kalkınma Ajansları

Kaynakça

• 26796 sayılı Resmi Gazete, Esas No.2006/61, Karar No:2007/91 (Anayasa Mahkemesi Şubat 23, 2008).
• Akbulut, M. U., & Göküş, M. (2017). Küresellşme ve Yerelleşme Sürecinde Bölgesel Kalkınnma Ajansları . Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekoukulu Dergisi , 79-88.
• Anayasa Değişikliği Teklifinin Karşılaştırmalı ve Açıklamalı Metni. (2017, Mart 4). Ocak 3, 2020 tarihinde barobirlik.org.tr: http://anayasadegisikligi.barobirlik.org.tr/Anayasa_Degisikligi.aspx adresinden alındı.
• Çağlayan, R. (2016). Hukukumuzda Kamu Tüzel Kişiliği Kavramı ve Kıstaslaro. Ankara: TC Uyuşmazlık Mahkemsi Başkanlığı.
• Çelik, F. (2017). Bölgesel Kalkınma Ajansı (BKA) Deneyimlerinin Karşılaştırmalı Analizi. Afyon Kocatepe Üniverstesi Sosyal Bilimler Dergisi/Cilt:19/Sayı:2 , 145-171.
• Eren, H., & Cidecigiller, A. (2011). Bölgesel Kalkınma Ajansları. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası C.XIX S.1-2 , 391-410.
• Ergün, Ö. (2017). Kişi Kavramı ve Çeşitleri. Dicle Üniversitesi Adalet Meslek Yüksekokuu Dicle Adalet Dergisi , 1-14.
• Eroğlu, M., & Kum, M. (2010). Türkiye'de Kalkınma Ajanslarının İdari Teşkilat İçindeki Yeri. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:35 , 175-198.
• Gözler, K. (2018). Anayasa Hukukunun Genel Esasları. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Gözler, K. (2018, Haziran 4). Kamu Tüzel Kişiliği Kavramı Neye Yarar? K.Begüm İşbir'in Kamu Tüzel Kişiliği İsimli Doktora Tezinin Düşündürdükleri. Ocak 3, 2020 tarihinde www.idare.gen.tr: http://www.idare.gen.tr adresinden alındı.
• Gözler, K. (2018). Mahalli İdareler Hukuku. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Gözler, K., & Kaplan, G. (2019). İdare Hukuku Dersleri. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Hasanoğlu, M., & Aliyev, Z. (2006). Avrupa Birliği İle Bütünleşme Sürecinde Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Ajansları. Sayıştay Dergisi , 81-103.
• Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun. (2006, Ocak 25). Ocak 3, 2020 tarihinde resmigazete.gov.tr: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/02/20060208-1.htm adresinden alındı.
• Karakoç, R. (2011). Ulusal Kalkınmanın Yerel Aktörleri:Bölgesel Kalkınma Ajansları. Yerel Yönetimler , 21-42.
• Kılıç, B. (2014, Eylül 15). Yüksek Lisans Tezi. Bölgesel Kalkınmada Aracı Kurumlar Olan Kalkınma Ajanslarının Türk İdari Teşkilatı İçerisindeki Konumu . Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü .
• Koçak, B., (2019). Yerel Hizmetlerin Sunumunda Alternatif Bir Kurum: Yerel Yönetim Birlikleri ve Hukuki Dayanakları. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , vol.5, 161-183. Koray Karasu, “Yerelleşme Söylemi ve Bölge Kalkınma Ajansları”, Memleket Siyaset Yönetim, Cilt 4, Sayı 11, 2009, ss. 1-2.
• Önen, S., & Kanayran, H. G. (2014). Kalkınma AjanslarınınYönetsel Denetimi:Kurumsal ve Hukuki Statüleri Üzerinden Bir Değerlendirme. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi , 109-130.
• Tanyel Özelçi Eceral, “Bölgesel/Yerel Ekonomik Kalkınma Kuramlarının Tarihsel Süreç İçerisindeki Gelişimleri”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt 16, Sayı 55, 2005, ss. 91-92.
• T.C. Anayasası. (1982, 10 18). Ocak 3, 2020 tarihinde mevzuat.gov.tr: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf adresinden alındı.
• Türk Medeni Kanunu. (2001, Kasım 22). Ocak 3, 2020 tarihinde www.mevzuat.gov.tr: http://www.mevzuat.gov.tr adresinden alındı.
• Uçar, İ. (2016). İdare Hukukunda Kamu Gücü Ayrıcalığı Kavramı ve Bir Kau Gücü Ayrıcalığı Olarak Hukuka Uygunluk Karinesi. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , 320-345.
• Zeytin, Z., & Ergün, Ö. (2018). Türk Medeni Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.