An Incomplete Rhetoric: Social Rights in Times of Crisis

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 3, 1140 - 1158, 18.09.2021

Hürol Çankaya

https://doi.org/10.25295/fsecon.983508

Öz

Economic crises that make the scars of inequality deepen the violations of human rights. The fact that economy policies are not based on human rights makes it harder to implement social rights in particular. Social rights that are ineffective are only seen as a guideline in constitutions and international conventions. When adequacy of financial resources of governments criterion comes into play, the role of judiciary in the protection of social rights remains limited. In times of crisis, the view of human rights and social justice in a country becomes clearer. The economic crisis is seen by states as an opportunity to get rid of some of their responsibilities, and the content of rights, which are normally narrowly interpreted, is further narrowed. Additionally, if social rights are excluded due to economic reasons, the ground for human rights violations become even wider.
The opinion that social rights are mainly affected by economic crises reflects a widespread view. Civil and political rights are not reflected in the statement of crises. Obviously, it is not easy to detect the legal damage of civil and political rights in times of crisis. However, it is wrong to ignore the impacts of crises on civil and political rights. Within the framework of the integrity of human rights, it is necessary to look at the human rights view from a wide perspective in times of crisis. Although the human rights dimension of crises is known, social rights cannot find a place for them in any national or international diagnosis or treatment. Social rights, which are invisible, contain most of the measures taken in times of crisis and against human rights. The crisis, especially when combined with the state of exception, takes on a more aggressive role in the field of rights that have been thrown into the background. It is once again revealed that all economic crises are actually a crisis of rights.

Anahtar Kelimeler

Economic crisis, Social rights, State of exception

Eksik Bir Retorik: Kriz Zamanlarında Sosyal Haklar

Öz

Eşitsizliğin izlerini daha belirgin hale getiren ekonomik krizler, insan hakları ihlallerini derinleştirmektedir. Ekonomi politikalarının insan hakları temelli oluşturulmaması, özellikle sosyal hakların hayata geçirilmesini zorlaştırmaktadır. Etkisiz kalan sosyal haklar, anayasalarda ve uluslararası sözleşmelerde sadece kılavuz olarak görülmektedir. Devletlerin mali kaynaklarının yeterliliği ölçütü de devreye girince sosyal hakların korunmasında yargının rolü sınırlı kalmaktadır. Kriz zamanlarında ise bir ülkedeki insan hakları ve sosyal adalet manzarası daha net ortaya çıkmaktadır. Ekonomik kriz, devletler tarafından sorumluluklarının bir kısmından kurtulmanın imkânı olarak görülmekte ve normalde dar biçimde yorumlanan hakların içerikleri daha da daraltılmaktadır. Ayrıca sosyal haklar ekonomik gerekçelerle istisna hali kıskacına alındığında, insan haklarının ihlal zemini daha da genişlemektedir.
Ekonomik krizlerden ağırlıklı olarak sosyal hakların etkilendiği yönündeki görüş yaygın bir bakış açısını yansıtmaktadır. Kişisel ve siyasi haklar ise krizlerin bilançosuna yansıtılmamaktadır. Elbette klasik hakların kriz zamanlarındaki hukuki hasarını tespit etmek kolay değildir. Ancak krizlerin klasik hakların üzerindeki etkilerini görmemek de hatalı yaklaşım olacaktır. İnsan haklarının bütünlüğü ilkesi çerçevesinde, kriz zamanlarında insan hakları manzarasına geniş bir perspektiften bakılması gerekmektedir. Krizlerin insan hakları boyutu bilinmesine rağmen ulusal ya da uluslararası hiçbir teşhiste ya da tedavide sosyal haklar kendilerine yer bulamamaktadırlar. Görünmezliğe bürünen sosyal haklar, kriz dönemlerinde alınan ve insan haklarının aleyhine olan önlemlerin büyük kısmını içlerinde barındırmaktadırlar. Kriz, özellikle istisna hali ile birleştiğinde ise arka plana atılan haklar hususunda hukuk daha agresif bir role bürünmektedir. Tüm ekonomik krizlerin aslında hakların krizi olduğu hususu bir kez daha ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik kriz, Sosyal haklar, İstisna hali

Kaynakça

• Akçay, Ü. ve Güngen, A. R. (2019). Finansallaşma, Borç Krizi ve Çöküş. İstanbul: NotaBene Yayınları.
• Bauman, Z. ve Bordoni, C. (2018). Kriz Hali ve Devlet. (Çev. Y. Alogan). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Bauman, Z. (2018). Retrotopya. (Çev. A. Karatay). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Bilchitz, D. (2014). Socio-economic rights, economic crisis, and legal doctrine. International Journal of Constitutional Law, 12 (3), 710–739.
• Bonanno, A. (2017). The Legitimation Crisis of Neoliberalism. New York: Palgrave Macmillan.
• Borraz, O. ve Cabane, L. (2017). States of Crisis. D. King ve P. Le Gales (Ed.). Reconfiguring European States in Crisis içinde (ss. 394-412). Oxford: Oxford University Press.
• Butler, J. ve Athanasiou, A. (2017). Mülksüzleşme. (Çev. B. Ertür). İstanbul: Metis Yayınları.
• Cernic, J.L. (2016). The European Court of Human Rights, Rule of Law and Socio-Economic Rights in Times of Crises. Hague Journal on the Rule of Law, 8(2), 227-247.
• Chandler, D. (2019). Crises are the new normal. B. Jessop ve K. Knio (Ed.) The Pedagogy of Economic, Political and Social Crises içinde (ss. 88-101). Oxon: Routledge.
• Contiades, X. ve Fotiadou, A. (2012). Social rights in the age of proportionality: Global economic crisis and constitutional litigation. International Journal of Constitutional Law, 10 (3), 660–686.
• Crouch, C. (2011). The Strange Non-Death of Neoliberalism. Cambridge: Polity Press.
• Crouch, C. (2016). Post-Demokrasi. (Çev. A. E. Zeybekoğlu). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Della Porta, D. (2017). Late Neoliberalism and Its discontents: An Introduction. D. Della Porta, M. Andretta, T. Fernandes, F. O’Connor, E. Romanos ve M. Vogiatzoglou (Ed.), Late Neoliberalism and Its discontents In the Economic Crisis içinde (ss. 1-38). Cham: Palgrave Macmillan.
• Gautam, R.S. (2019). Human Rights Practices during Financial Crises. Cham: Palgrave Macmillan.
• Douzinas, C. (2015). Krizde Felsefe ve Direniş. (Çev. T. B. Işık). İstanbul: Metis Yayınları.
• Gözler, K. (2017). İnsan Hakları Hukuku. Bursa: Ekin Yayınları.
• Greene, A. (2015). Questioning executive supremacy in an economic state of emergency. Legal Studies, 35(4), 594-620.
• Greene, A. (2018). Permanent States of Emergency and the Rule of Law. Oxford: Hart Publishing.
• Habermas, J. (1992). Legitimation Crisis. (Çev. T. McCarthy). Cambridge: Polity Press.
• Joseph, S. (2018). Sovereign Debt and Civil / Political Rights. I. Bantekas ve C. Lumina (Ed.). Sovereign Debt and Human Rights içinde (ss. 303-316). Oxford: Oxford University Press.
• Koch, I. E. (2009). Human Rights as Indivisible Rights. Leiden: Martinus Nishoff Publishers.
• Koselleck, R. (2009). Kavramlar Tarihi. (Çev. A. Dirim). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Landau, D. (2012). The Reality of Social Rights Enforcement. Harvard International Law Journal, 53(1), 189–247.
• Landau, D. (2014). The promise of a minimum core approach: the Colombian model for judicial review of austerity measures. A. Nolan (Ed.). Economic and Social rights after the Global Financial Crisis içinde (ss. 267-298). Cambridge: Cambridge University Press.
• Nolan, A., Lusiani, N.J. ve Courtis, C. (2014). Two steps forward, no steps back? Evolving criteria on the prohibition of retrogression in economic and social rights. A. Nolan (Ed.). Economic and Social rights after the Global Financial Crisis içinde (ss. 121-145). Cambridge: Cambridge University Press.
• O’Cinneide, C. (2014). Austerity and the faded dream of a ‘social Europe’. A. Nolan (Ed.). Economic and Social rights after the Global Financial Crisis içinde (ss. 169-201). Cambridge: Cambridge University Press.
• O’Connell, P. (2013). Let Them Eat Cake: Socio-Economic Rights in an Age of Austerity. A. Nolan, R. O’Connell ve C. Harvey (Ed.). Human Rights and Public Finance içinde (ss. 59-76). Oxford: Hart Publishing.
• Özdek, Y. (2011). Şirket Egemenliği Çağı. Ankara: NotaBene Yayınları.
• Saiz, I. (2009). Rights in Recession? Challenges for Economic and Social Rights Enforcement in Times of Crisis. Journal of Human Rights Practice, 1(2), 277-293.
• Scheuerman, W.E. (2000). The Economic State of Emergency. Cardozo Law Review, 21(5-6), 1869-1894.
• Sepulveda Carmona, M. (2014). Alternatives to austerity: a human rights framework for economic recovery. A. Nolan (Ed.). Economic and Social rights after the Global Financial Crisis içinde (ss. 23-56). Cambridge: Cambridge University Press.
• Streeck, W. (2016). Satın Alınan Zaman, (Çev. K. Kabadayı). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Streeck, W. (2017). A New Regime – The Consolidation State. D. King ve P. Le Gales (Ed.). Reconfiguring European States in Crisis içinde (ss. 139-157). Oxford: Oxford University Press.
• Stubbs, T. ve Kentikelenis, A. (2018). Conditionality and Sovereign Debt. I. Bantekas ve C. Lumina (Ed.) Sovereign Debt and Human Rights içinde (ss. 359-380). Oxford: Oxford University Press.
• Thompson, J.B. (2017). Bir Krizin Dönüşümü. M. Castells, J. Caraça ve G. Cardoso (Ed.). Sonrası- Ekonomik Kriz Kültürleri içinde (ss. 63-86). (Çev. E. Kılıç). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Tilly, C. (2007). Democracy. Cambridge: Cambridge University Press.
• United Nations Committee on Economic, Social and Cultural Rights (CESCR). (1990). General Comment No. 3: The Nature of State Parties’ Obligations. (E/1991/23).
• United Nations Committee on Economic, Social and Cultural Rights (CESCR). (1998). General Comment No. 9: The domestic application of the Covenant. (E/C.12/1998/24).
• Warwick, B. (2016). Socıo-Economıc Rights During Economic Crıses: A Changed Approach to Non-Retrogressıon. International and Comparative Law Quarterly, 65(1), 249-265.
• Williams, R. (2017). Güncel Tarihin Yaklaşan Mahşeri. M. Castells, J. Caraça ve G. Cardoso (Ed.). Sonrası- Ekonomik Kriz Kültürleri içinde (ss. 19-46). (Çev. E. Kılıç). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.