Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Dayalı Elektrik Üretimine Verilen Fiyat Desteklerinin İncelenmesi: Karşılaştırmalı Bir Analiz

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 161 - 188, 25.01.2022

Halil Alpay Öznazik

https://doi.org/10.25295/fsecon.1039160

Cited By: 4

Öz

Enerji sektöründe ithalat bağımlılıklarının artmasını ve sera gazı salınımlarının neden olduğu küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi dünyanın geleceğini tehdit eden olumsuz gelişmeleri önleyebilmek için ülkeler yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretimini teşvik etmektedirler. Söz konusu teşvikler hükümetler tarafından yürürlüğe konan çeşitli politikalar aracılığıyla uygulanmaktadır. Karbon salınımlarının kısıtlanmasına yönelik politikalar, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı tesislere yönelik vergi indirimleri, elektrik üretiminin belirli oranlarda yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olarak yapılmasını zorunlu tutan politikalar, fiyat destekleri ve mezat yoluyla yenilenebilir enerji sektörünün desteklenmesi gibi politikalar dünyada en fazla uygulanan teşviklerdir. Türkiye’de ise fiyat destekleri ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmada yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretiminin artırılması amacıyla Türkiye’de uygulanan fiyat desteklerinin analizi yapılmıştır. Geçmişten bu yana değişen fiyat teşviki politikalarının karşılaştırmalı olarak ortaya konmasıyla yapılan bu analizde, 2021 yılının Temmuz ayından itibaren faaliyete geçen tesisler için fiyat desteklerinin oldukça yüksek oranlarda azaldığı görülmüştür. Azalışın temelinde, yapılan son düzenlemeyle yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretimine verilen fiyat desteklerinin Amerika Birleşik Devletleri Doları yerine Türk Lirası cinsinden ödenmeye başlaması yatmaktadır. Son yıllarda Dolar/Türk Lirası kurundaki hızlı yükseliş daha önce uygulanan ve 2021 yılının Temmuz ayından önce faaliyete geçmiş üretim tesisleri için halen uygulanmakta olan fiyat desteği karşısında yeni fiyat desteklerinin %80’lere varan oranlarda düşmesine neden olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yenilenebilir Enerji, Elektrik Üretimi, Fosil Yakıtlar, Politika, Enerji Sektörü, İthalat Bağımlılığı, Sera Gazı Salınımı, Küresel Isınma, İklim Değişikliği, Teşvik, Hükümet, Vergi İndirimi, Fiyat Desteği, Mezat

A Review of Price Supports for Electricity Generation Based on Renewable Energy Sources in Turkey: A Comparative Analysis

Öz

Countries are incentivising electricity generation based on renewable energy sources to prevent increases in import dependencies in energy sector and negative developments that threaten the future of the world, such as global warming and climate change caused by greenhouse gas emissions. These incentives are implemented through various policies enacted by governments. Policies such as policies to restrict carbon emissions, tax credits for facilities based on renewable energy sources, policies requiring electricity generation to be based on renewable energy sources at certain rates, price supports and supporting renewable energy sector through auctions are the most applied incentives in the world. In this study, the price supports applied in Turkey in order to increase electricity generation based on renewable energy sources are analyzed. In this analysis which is made by demonstrating changing policies of price incentive since the past comparatively, it is seen that price supports decreased at very high rates for facilities operating from July 2021. The basis of the decrease is that the price supports given to electricity generation based on renewable energy sources with the latest regulation begin to be paid in Turkish Lira instead of US dollars. In recent years, the rapid rise in the Dollar/Turkish Lira exchange rate has caused new price supports to fall by up to 80% in the face of the price support that is still being implemented for production facilities that have been operational before July 2021.

Anahtar Kelimeler

Renewable Energy, Electricity Generation, Fossil Fuels, Policy, Energy Sector, Import Dependence, Greenhouse Gas Emission, Global Warming, Climate Change, Incentive, Government, Tax Credit, Price Support, Auction

Kaynakça

• 5346 Sayılı Kanun (2005). Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/05/20050518-1.htm, 05.12.2021.
• 27809 Sayılı Resmi Gazete (2011). Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/01/20110108-3.htm, 10.12.2021..
• 31322 Sayılı Resmi Gazete (2020). Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/12/20201202.pdf, 10.12.2021.
• 31380 Sayılı Resmi Gazete (2021). 3453 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/01/20210130.pdf, 15.12.2021.
• BP (2021). Statistical Review of World Energy. https://www.bp.com/en/global/corporate/energy-economics/statistical-review-of-world-energy.html, 15.10.2021.
• Bush, M. J. (2020). Climate Change and Renewable Energy: How to End the Climate Crisis (1. Baskı). Cham: Palgrave Macmillan.
• Elshurafa, A. M. ve Matar, W. (2019). Economics of Solar Power in the GCC: Assessing Opportunities at Residential and Uyility Scales. H. M. Akhonbay (Ed.), The Economics of Renewable Energy in the Gulf, (1. Baskı). New York: Routledge, 41-56.
• EPDK (2010). Kurul Kararları. https://www.epdk.gov.tr/Detay/Icerik/3-1522/tetas, 10.12.2021.
• Eurostat (2021). Energy Dependence. https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/t2020_rd320/default/table?lang=en#:~:text=The%20indicator%20shows%20the%20extent,to%20meet%20its%20energy%20needs.&text=Energy%20dependence%20%3D%20Net%20imports%20%2F%20Gross,total%20imports%20minus%20total%20exports., 15.10.2021.
• Griffiths, S. ve Orkoubi, D. (2019). Energy and Climate Policies to Stimulate Renewables Deployment in GCC Countries. H. M. Akhonbay (Ed.), The Economics of Renewable Energy in the Gulf, (1. Baskı). New York: Routledge, 139-166.
• IEA (2007). Energy Security and Climate Policy: Assessing Interactions.
• IEA, NEA ve OECD (2015). Projected Costs of Generating Electricity: 2015 Edition. https://www.oecd-nea.org/jcms/pl_14756/projected-costs-of-generating-electricity-2015-edition?details=true, 15.12.2021.
• Institute for 21st Century Energy (2012). International Index of Energy Security Risk: Assessing Risk in a Global Energy Market.
• IRENA (2019). Renewable Energy Auctions: Status and Trends beyond Price. https://www.irena.org/publications/2019/Dec/Renewable-energy-auctions-Status-and-trends-beyond-price, 10.12.2021.
• IRENA (2020). Renewable Power Generation Costs in 2019. https://www.irena.org/publications/2020/Jun/Renewable-Power-Costs-in-2019, 15.12.2021.
• IRENA (2021). Renewable Power Generation Costs in 2020. https://www.irena.org/-/media/Files/IRENA/Agency/Publication/2021/Jun/IRENA_Power_Generation_Costs_2020.pdf, 20.10.2021.
• IRENA, IEA ve REN21 (2018). Renewable Energy Policies in a Time of Transition. https://www.irena.org/publications/2018/apr/renewable-energy-policies-in-a-time-of-transition, 10.12.2021.
• Kojima, S. ve Asakawa, K. (2021). Expectations for Carbon Pricing in Japan in the Global Climate Policy Context. T. H. Arimura, S. Matsumoto (Eds.), Carbon Pricing in Japan, Springer (e-Kitap), 1-21.
• Kurakawa, Y. (2021). Climate Policy in Power Sector: Feed-in Tariff and Carbon Pricing. T. H. Arimura, S. Matsumoto (Eds.), Carbon Pricing in Japan, Springer (e-Kitap), 79-95.
• Mori, K. (2016). Japan’s Post-Fukushima Energy Policy. D. Y. Goswami, F. Kreith (Eds.), Energy Efficiency and Renewable Energy Handbook. (İkinci Baskı). CRC Press (e-Kitap), 133-143.
• Namovicz, C. (2016). State and Federal Policies for Renewable Energy. D. Y. Goswami, F. Kreith (Eds.), Energy Efficiency and Renewable Energy Handbook. (İkinci Baskı). CRC Press (e-Kitap), 45-53.
• Nelson, V. (2011). Introduction to Renewable Energy. CRC Press (e-Kitap).
• Niederle, W. (2016). Strategies and Instruments for Renewable Energy and Energy Efficiency Internationally, in Europe, and in Germany. D. Y. Goswami, F. Kreith (Eds.), Energy Efficiency and Renewable Energy Handbook. (İkinci Baskı). CRC Press (e-Kitap), 55-70.
• OECD (2021). Emission Trading Systems. https://www.oecd.org/env/tools-evaluation/emissiontradingsystems.htm, 20.11.2021.
• O’Rourke, F., Boyle, F. Ve Reynolds, A. (2011). Tidal Energy Update 2009. B. Sorensen (Ed.), Renewable Energy: Renewable Energy Origins and Flows. (Birinci Baskı). New York: Routledge, 451-476.
• Paris Anlaşması (2015). The Paris Agreement. https://unfccc.int/sites/default/files/resource/parisagreement_publication.pdf, 15.10.2021.
• Raikar, S. ve Adamson, S. (2020). Renewable Energy Finance: Theory and Practice. Elsevier (e-Kitap).
• Reddy, A. K. N. (2011). A Generic Southern Perspective on Renewable Energy. B. Sorensen (Ed.), Renewable Energy: Renewable Energy Origins and Flows. (Birinci Baskı). New York: Routledge, 403-419.
• REN21 (2021). Renewables 2021: Global Status Report. https://www.ren21.net/reports/global-status-report/, 05.12.2021.
• Taha, R. A. ve Daim, T. U. (2015). Review of Policies Toward the Acceleration of the Adoption of Renewable Energy Trchnologies. T. U. Daim, J. Kim, I. Iskin, R. A. Taha, K. C. van Blommestein (Eds.), Policies and Programs for Sustainable Energy Innovations: Renewable Energy and Energy Efficiency. Springer (e-Kitap), 1-16.
• TCMB (2017). EVDS. https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket/#collapse_2, 10.12.2021.
• TEİAŞ (2021). Elektrik İstatistikleri: Türkiye Elektrik Üretim-İletim İstatistikleri. https://www.teias.gov.tr/tr-TR/turkiye-elektrik-uretim-iletim-istatistikleri, 10.12.2021.
• TÜİK (2021). İstatistik Veri Portalı: Enflasyon ve Fiyat. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Enflasyon-ve-Fiyat-106, 15.12.2021.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgi Sistemi (2020). Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5346&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5, 05.12.2021.
• UNDP, UNDESA ve WEC (2004). World Energy Assessment: Overview 2004 Update. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/2420World_Energy_Assessment_Overview_2004_Update.pdf, 15.10.2021.
• Usher, B. (2019). Renewable Energy: A Primer for the Twenty-First Century (1. Baskı). New York: Columbia University Press.
• Varadi, P. F., Wouters, F. Ve Hoffman, A. R. (2018). The Sun is Rising in Africa and the Middle East: On the Road to a Solar Energy Future. Pan Stanford Publishing (e-Kitap).
• Wang, H. K. H. (2020). Renewable Energy Management in Emerging Economies: Strategies for Growth (1. Baskı). New York: Routledge.
• WEC (2012). World Energy Trilemma: 2012 Energy Sustainability Index.
• WEC (2014). 2014 Energy Trilemma Index: Benchmarking the Sustainability of National Energy Systems.
• WEF (2013). The Global Energy Architecture Performance Index Report 2013.
• Yamamoto, Y. (2018). Feed-in Tariffs and the Economics of Renewable Energy. Springer (e-Kitap).