Women in Eastern Black Sea Agriculture: What do Household Surveys (not) Tell Us?

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 726 - 742, 28.05.2022

Nihan Ciğerci Ulukan , Umut Ulukan

https://doi.org/10.25295/fsecon.1102482

Cited By: 2

Öz

Liberalization in Turkish agriculture has been extended and accelerated in the last two decades. Neoliberal transformation in agriculture is reflected in rural households as poverty, and in the fight against poverty, households produce strategies for generating new income. This process resulted in more frequent observation of the phenomenon defined as feminization in agriculture. Although the existing contribution of women in agricultural production has increased with the feminization process in agriculture, it is almost impossible to see women in official statistics and surveys. Gender preconceived notions cause many of the data collected to be gender-blind. In this study, it was discussed whether there is feminization in agriculture through the Eastern Black Sea (TR 90) region, where there is a strong participation in the agricultural production of women. In TR 90 region, it has been determined that women are concentrated in non-agricultural jobs besides feminization in agriculture. However, in Turkey, inadequate representation of women in statistics and surveys hides existing gender inequalities. The production of sex-disaggregated data at the regional, household and individual levels is very important.

Anahtar Kelimeler

feminization of agriculture, agrarian change, female labour

Doğu Karadeniz Tarımında Kadın: Hanehalkı Anketlerinin Söyle(me)dikleri

Öz

Türkiye’de 1980’li yıllardan beri devam eden ancak 2000’li yıllardan bu yana hızlanan tarımda neoliberal yeniden yapılanma süreci kırsal yapıda önemli dönüşümlere yol açmaktadır. Tarımda neoliberal dönüşüm kırsal hanelere yoksulluk olarak yansımakta ve yoksullukla mücadelede haneler yeni gelir yaratma stratejileri üretmektedir. Bu süreç tarımda feminizasyon olarak tanımlanan olgunun daha sık gözlemlenmesiyle sonuçlanmıştır. Tarımda feminizasyon süreciyle kadının tarımsal üretimde varolan katkısı daha da artmasına rağmen resmi istatistik ve anketlerde kadını görmek neredeyse imkansızdır. Toplumsal cinsiyete ait ön kabüller toplanan birçok verinin cinsiyet körü olmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada da kadının tarımsal üretimine yoğun katılımın olduğu Doğu Karadeniz (TR 90) bölgesi üzerinden tarımda feminizasyonun olup olmadığı tartışmaya açılmıştır. TR 90 bölgesinde tarımda feminizasyonunun dışında kadınların tarım dışı işlerde yoğunlaştığı saptanmıştır. Ancak Türkiye’de de istatistik ve anketlerde kadının yetersiz ve eksik temsili varolan cinsiyet eşitsizliklerinin üstünü ötmektedir. Cinsiyete göre ayrıştırılmış bölgesel, hane ve bireysel düzeyde verilerin üretimi oldukça önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

tarımda feminizasyon, kırsal dönüşüm, kadın emeği

Kaynakça

• Aykaç, A. (2009). Yeni İşler, Yeni İşçiler: Turizm Sektöründe Emek. İstanbul: İletişim Yayınları
• Baş, L. (2019). Fındık üretiminde kadın emeği: Fatsa örneği, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bieri,S. (2014). New ruralities – old gender dynamics? A reflection on high-value crop agriculture in the light of the feminisation debates, Geogr. Helv., 69, 281–290.
• Bryceson, D.F., (2002). The scramble in Africa: reorienting rural livelihoods. World development, 30(5),725-739.
• Bernstein, H. (2009) Tarımsal Değişimin Sınıfsal Dinamikleri, (çev: Oya Köymen) İstanbul: Yordam Candan, E. & Özalp Günal, S. (2013) Türkiye’de tarımda kadın emeği, Türktob, 16, ss.10-12.
• Ciğerci Ulukan, N. (2019). Kırsal Dönüşüm, Tarım Dışı İstihdam ve Kadın Emeği: Fındık Fabrikalarında Çalışan Kadınlar, Emek Araştırma Dergisi (GEAD), Cilt 10, Sayı 16, Aralık 123-140
• Çelik, C. ve Erkus-Öztürk, H. (2016). Role of precariousness and space on class formation process: The case of Antalya’s tourism workers. Capital and Class, 40(3), 419-445.
• Çelik, C. (2017) Kırsal Dönüşüm ve Metalaşan Yaşamlar: Soma Havzası’nda İşçileşme Süreçleri ve Sınıf İlişkileri. Praksis 43, 785–810
• Deere, C. (2005). The Feminization of Agriculture? Economic Restructuring in Rural Latin America. Occasional Paper 1. United Nations Research Institute for Social Development (UNRISD), Geneva.
• Deere, C. D. (2005). The feminization of agriculture? Economic restructuring in rural Latin America (No. 1). UNRISD Occasional Paper.
• Değirmenci, E. ve Karaçimen, E. (2019). Doğu Karadeniz’de çay tarımının çelişkili sürekliliği, Toplum ve Bilim, 150, ss. 63-93.
• Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı. (2015). (2014-2023) TR90 Doğu Karadeniz Bölge Planı.
• FAO, (2016), National Gender Profile of Agricultural and Rural Livelihoods – Turkey,
• FAO, (2020). Policy on Gender Equality 2020-2030, Rome.
• Doss, C. (2014). Data Needs for Gender Analysis in Agriculture, içinde Agnes R. Quisumbing ve diğerleri (eds). Gender in Agriculture Closing the Knowledge Gap, Dordrecht : FAO ve springer ss. 55-68.
• Karaçimen, E. ve Değirmenci, E. (2020) Kuşaktan Kuşağa Çay Tarımında Kadın Emeği, Özlem Şendeniz (der.) Aramızda kalmasın: Kır, kent ve ötesinde toplumsal cinsiyet içinde. Aramızda Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Derneği Yayınları. Ss.69-84.
• Katz, E. (2003). The Changing Role of Women in the Rural Economies of Latin America in CUREMIS (Current and Emerging Issues for Economic Analysis and Policy Research) II: Volume 1 – Latin America and the Caribbean. Rome: FAO.
• Kay, C. (2008). Reflections on Latin American rural studies in the neoliberal globalisation period: a new rurality. Development and Change, 39,(6), 915–943.
• Keyder, Ç. & Yenal, Z., (2013). Bildiğimiz Tarımının Sonu: Küresel İktidar ve Köylülük. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Lastarria-Cornhiel, S., (2006). Feminization of Agriculture: Trends and Driving Forces. Background paper for the World Development Report 2008.
• Özuğurlu, M. (2011). Küçük Köylülüğe Sermaye Kapanı. Türkiye’de Tarım Çalışmaları ve Köylülük Üzerine Gözlemler. Nota Bene Yayınları. Ankara
• Patnaik, I. et al. ( 2018). The feminization of agriculture or the feminization of agrarian distress? Tracking the trajectory of women in agriculture in India, Journal of the Asia Pacific Economy, 23 (1), 138–155.
• Sachs, C.,& Alston, M. (2010). ‘Global shifts, sedimentations, and imaginaries: an introduction to the special issue on women and agriculture’. Signs, 35 (2): 277–87.
• Saka, B., (2014). Petty commodity production in the neoliberal phase of global capitalism: The case of grape production in Çanakkale. In Labor Relations in Globalized Food (pp. 93-113). Emerald Group Publishing Limited.
• Whatmore, S. (1991). Farming women: gender, work and family enterprise, London: Macmilan Academic Press.
• World Bank. (2016). Feminization of agriculture in the context of rural transformations: what is the evidence? . Washington, D.C. : World Bank Group.
• Yılmaz Uzun, A. (2019). Çay tarımında kadın emeği: Hopa örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.