Governments and Ministries in Turkey: 1923-2018

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 365 - 390, 25.01.2023

Özhan Demirkol

https://doi.org/10.25295/fsecon.1177537

Öz

Despite the prevalence of a significant number of works on the legal characteristics of Turkish government system, less has been studied on the empirical characteristics of the system. This descriptive study aims to provide empirical data on the basic characteristics of Turkish governments at governmental and ministerial levels between 1923 and 2018. Within this context, data on names, parties, duration in office and parliamentary membership of 1915 prime ministers and ministers were collected and were analyzed using descriptive statistics, including number, percentage, mean and minimum-maximum values. Besides, 8 ministries that prevailed in all 65 governments were analyzed. The findings showed that the type of government had a significant impact on the duration of governments and ministerial change per government. The findings of this study may be used to conduct comparative studies to explain the duration of governments and ministerial duration.

Anahtar Kelimeler

Government, Council of Ministers, Ministries, Turkish Republic

1923’ten 2018’e Türkiye’de Hükümet ve Bakanlıklar

Öz

Türkiye’de uygulanan hükümet sistemlerinin özelliklerine dair geniş bir literatür bulunsa da parlamenter ve yarı-başkanlık dönemlerinde kurulan Türk hükümetlerinin ampirik özelliklerine dair çalışma sayısı sınırlıdır. Betimsel olarak hazırlanan bu çalışmanın amacı 1923’den 2018’e dek faaliyet gösteren 65 hükümetin hükümet ve bakanlıklar düzeyinde temel özelliklerine dair veri sağlamaktır. Bu kapsamda 1923-2018 arasında görev alan bakanların isimleri, görev süreleri, mensup olduğu partiler ve meclis üyelik durumları Microsoft Excel programında hazırlanan bir veri tabanına girilmiş ve elde edilen bulgular sayı, yüzde, ortalama, minimum ve maksimum değerleri kullanılarak analiz edilmiştir. Ayrıca 65 hükümetin tamamında kurulmuş olan 8 bakanlık düzeyinde analizler gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda hükümet türlerinin hükümetlerin görev süreleri, hükümet başına düşen ortalama bakan değişimi gibi değişkenler üzerinde etkili olduğu bulunmuştur. Elde edilen veriler bakanlık değişimi ve hükümet süresi gibi faktörlerin açıklanmasında kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Hükümet, Bakanlar Kurulu, Bakanlık, Türkiye Cumhuriyeti

Kaynakça

• Ahmad, F. ve Ahmad, B. T. (1976). Türkiye’de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi 1945-1971. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Aldıkaçtı, O. (1970). Anayasa Hukukumuzun Gelişmesi ve 1961 Anayasası. İstanbul: Fakülteler Matbaası.
• Altan, C. (2008). Türkiye’de 1950-1960 Dönemi Milletvekillerin Sosyolojik Özellikleri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 23–36.
• Altunok, M., Altınok, H., Bakırcı, F., Gedikkaya, F. G. ve Aydın, A. (Ed.). (2019). Türkiye Cumhuriyeti Bakanlıklar Tarihi. Ankara: TİAV. Arsel, İ. (1965). Türk Anayasa Hukukunun Umumî Esasları. Ankara: Mars Matbaası.
• Arslan, D. A. (2005). Tek Partili Dönem ve Çok Partili Dönem Türk Siyasi Elitlerinin Toplumsal Profillerinin Karşılaştırmalı İncelemesi. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 7(1), 160–178.
• Arslan, D. A. (2007). 1995’ten Günümüze Türk Siyasi Elitlerinin Sosyolojik Analizi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 4(1), 1–17.
• Ayanoğlu, T. (2005). İdare Hukuku Çerçevesinde Devlet Bakanlığı Uygulaması. Amme İdaresi Dergisi, 38(4), 59–84.
• Aydın, A. ve Kahraman, Ö. F. (2015). Türkiye’ de Kadın Temsili Sorunsalına Kadın Bakanlar Bağlamında Bir Bakış. Yasama Dergisi, 31, 46–64.
• Başgil, A. F. (1960). Esas Teşkilat Hukuku. İstanbul: Baha Matbaası.
• Bayrak, M. O. (1984). Türkiye’yi Kimler Yönetti?. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Bildirici, Z. D. (2019). Türkiye’de Çok Partili Dönemde Bürokrasinin TBMM’de Temsili Ekseninde Siyasete Etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi/Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi, Ankara.
• Çay, A. M. (2009). Başlangıçtan Bugüne Türkiye Cumhuriyetleri Hükümetleri. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Kültür Portalı Projesi. 12 Ağustos 2022 tarihinde https://www.kulturportali.gov.tr/portal/baslangictan-bugune-turkiye-cumhuriyeti-hukumetleri adresinden erişildi.
• Çolak, Ç. (2021). Türkiye’de İçişleri Bakanlığının Tarihsel Gelişimi ve İçişleri Bakanlarının Profili (1920-2020). Türk İdare Dergisi, 492, 141-174.
• Demiral, C. (1973). Türkiye’nin 42 Hükümeti. Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• Demirkol, Ö. ve Demirdal, M. B. (2022). 1876’dan 2017’ye Devlet Başkanlarının Anayasal Güçleri. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XXVI(2), 441–478.
• Dorronsoro, G. ve Massicard, É. (2005). Being a Member of Parliament in Contemporary Turkey. European Journal of Turkish Studies, 3. https://journals.openedition.org/ejts/502 adresinden erişildi.
• Ertan, S. ve Aykaç, H. R. (2019). Elit Teori Çerçevesinde Türkiye’de Kadın Milletvekilleri Üzerine Bir İnceleme. Memleket Siyaset Yönetim, 14(32), 75–102.
• Frey, F. W. (1965). The Turkish Political Elite. Cambridge, MA: MIT Press.
• Gözler, K. (2000). Türk Anayasa Hukuku. Bursa: Ekin.
• Hansen, M. E., Klemmensen, R., Hobolt, S. B. ve Bäck, H. (2013). Portfolio Saliency and Ministerial Turnover: Dynamics in Scandinavian Postwar Cabinets. Scandinavian Political Studies, 36(3), 227–248.
• Jäckle, S. (2013). Ministerial Turnover in the German Länder (1991–2010). Zeitschrift fur Vergleichende Politikwissenschaft, 7(1), 27–48.
• Karaer, T. (1987). Cumhuriyet Türkiyesinde Bakanlıkların Kuruluş ve Örgütlenmesine İlişkin Gelişimin Yasal Süreci. Türk İdare Dergisi, 59(37), 37–58.
• Karaer, T. (1990). Türk Kamu Yönetiminde Devlet Bakanlığı Sorunu. Amme Idaresi Dergisi, 23(2), 47–74.
• Karataş, M. (2019). Türkiye’de Asker-Sivil İlişkileri Bağlamında 12 Mart Muhtırası ve Partiler Üstü Hükümet Modeli Üzerine Bir Değerlendirme. Anadolu ve Balkan Araştırmaları Dergisi, 2(3), 69–110.
• Lamba, M., Aktel, M., Altan, Y. ve Kerman, U. (2014). Türkiye’de Bakanlık Tipi Örgütlenme: Tarihsel ve Yasal Süreç. Yönetim ve Ekonomi, 21(1), 173–189.
• Mutlu-Eren, H. (2014). Turkey: Cabinet Dynamics and Ministerial Careers, 1950–2011. K. Dowding ve P. Dumont (Ed.), The Selection of Ministers around the World içinde (ss. 156–177). New York: Routledge.
• Neziroğlu, İ. ve Yılmaz, T. (2013). Hükümetler-Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri. Ankara: TBMM Basımevi.
• Neziroğlu, İ. ve Yılmaz, T. (2015). Koalisyon Hükümetleri, Hükümet Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri. Ankara: TBMM Basımevi.
• Ormankıran, Y., Bayram, A. T. ve Karaçar, E. (2014). Turizm Bakanları Üzerine Bir İnceleme. Turizm Akademik Dergisi, 2(2), 1–14.
• Özalp, Ş., Bir, A. A. ve Yeles, S. (1988). IX. Dönem (14 Mayıs 1950) ve XVIII. Dönem (29 Kasım 1987) Milletvekillerinin ve Bakanlar Kurulu Üyelerinin Karşılaştırmalı Özellikleri. Anadolu Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 441–458.
• Özbudun, E. (2011). Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin.
• Sayarı, S. ve Dikici-Bilgin, H. (2011). Paths to Power: The Making of Cabinet Ministers in Turkey. Parliamentary Affairs, 64(4), 737–762.
• Sayarı, S. ve Dikici-Bilgin, H. (2018). Technocratic Ministers and Political Leadership in European Democracies. A. C. Pinto, M. Cotta ve P. T. de Almeida (Ed.), Technocratic Ministers and Political Leadership in European Democracies içinde (ss. 235–265). Cham: Palgrave Macmillan.
• Sayarı, S. ve Hasanov, A. (2008). The 2007 Elections and Parliamentary Elites in Turkey: The Emergence of a New Political Class? Turkish Studies, 9(2), 345–361.
• Sencer, M. (1985a). Cumhuriyet Hükümetleri. Amme İdaresi Dergisi, 18(4), 13–25.
• Sencer, M. (1985b). Türkiye’de Genel Yönetimin Merkez Örgütü. Amme İdaresi Dergisi, 18(3), 3–32.
• Sonntag, L. (2022). Governments, Elections and Party Leaders. 22 Nisan 2022 tarihinde http://www.kolumbus.fi/taglarsson/dokumentit/tur.htm adresinden erişildi.
• Tachau, F. (1980). Parliamentary Elites: Turkey. J. M. Landau, E. Özbudun ve F. Tachau (Ed.), Electoral Politics in the Middle East; Issues, Voters, and Elites içinde (ss. 205–242). London: Croom Helm.
• Tachau, F. ve D.Good, M.-J. (1973). The Anatomy of Political and Social Change Turkish Parties, Parliaments and Elections. Comparative Politics, 5(4), 551–573.
• Tanör, B. (2007). Osmanlı Türk Anayasal Gelişmeleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• TBMM. (2022). TBMM Albümü Web Sitesi. 22 Nisan 2022 tarihinde https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar-milletvekilleri-albumu adresinden erişildi.
• Tekbaş, A. (2002). Türk Hukukunda Bakanlar Kurulu Kararları. Türk İdare Dergisi, 437, 39–80.
• Thompson, L. (2020). Ministerial Turnover and Why Reshuffles Matter for Parliament. Political Quarterly, 91(2), 457–460.
• Turan, İ. (1986). The Recruitment of Cabinet Ministers as a Political Process: Turkey, 1946-1979. International Journal of Middle East Studies, 18(4), 455–472.
• Woldendorp, J. J., Keman, H. ve Budge, I. (2000). Party Government in 48 Democracies (1945–1998): Composition — Duration — Personnel. Dordrecht: Springer.