Türkiye’de İç Göçün Kalkınmaya Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: Özel Sayı, 431 - 452, 29.10.2023

Zekeriya Eray Eser

https://doi.org/10.25295/fsecon.1316610

Öz

Türkiye Cumhuriyeti geç uluslaşan ve buna paralel olarak geç kapitalistleşen bir ülkedir. Kuruluşundan itibaren üç ana iç göç dalgası yaşamış ve yaşamaya devam etmektedir. Bu iç göç dalgası toplumsal sınıf yapısını, kentleşmeyi, sanayi ve tarım üretimini olumsuz yönde etkilemektedir. Dengesiz bir nüfus dağılımı nedeniyle Türkiye kalkınma sürecinde önemli sorunlar yaşamıştır. Bu değişim sürecinde ülkenin kalkınmasına nüfus ve iç göç etkisinin ne olduğu bu çalışmanın temel sorusudur. Çalışmada yöntem olarak ülkedeki nüfus kayıtları ve literatürdeki çalışmalar esas alınmıştır. Çalışmanın sonucunda elde edilen bulgular önceki çalışmaları doğrular niteliktedir. Önceki çalışmalara ek olarak mevcut sınıfsal yapının sosyolojik etkilerinin ötesinde kalkınmaya etkisi ortaya konulmuştur. İç göç nedeniyle köylü sınıf yok olmanın eşiğine gelmiş ve kentli sınıf da çok azalmıştır. Kentin çeperlerinde oluşan çarpık kentleşmeye bağlı olarak kaçak yapılaşmayla oluşan varoş mahalleler kentlerin büyük kısmını meydana getirir olmuştur. Bununla birlikte politik değişimlere de bağlı olarak değişken ekonomi politikaları nedeniyle burjuva sınıfında da değişimler meydana gelmiştir. Oluşan sağlıksız sınıfsal yapı nedeniyle üretken nüfus verimsizleşmiştir. Sonuç olarak kalkınma sürecinde iç göç olumsuz bir etkiye neden olmuştur.

Anahtar Kelimeler

İç Göç, Kalkınma, Bölgesel Kalkınma, Burjuva Sınıfı, İşçi Sınıfı, Esnaf Burjuvazisi

Effect of Internal Migration on Development in Turkey

Öz

The Republic of Turkey is a country that has become a late nation, and in parallel with this, it is a late capitalist country. Since its establishment, it has experienced and continues to experience three main waves of internal migration. This internal migration wave negatively affects the social class structure, urbanization, and industrial and agricultural production. Due to an unbalanced population distribution, Türkiye has experienced significant problems in the development process. The main question of this study is what the effect of population and internal migration on the development of the country in this process of change is. As a method in the study, population records in the country and studies in the literature were taken as basis. The findings obtained as a result of the study confirm the previous studies. In addition to previous studies, the effect of the current class structure on development beyond its sociological effects has been revealed. Due to internal migration, the peasant class has come to the brink of extinction and the urban class has also decreased a lot. Due to the unplanned urbanization on the periphery of the city, the suburban neighborhoods formed by illegal construction have become the majority of the cities. However, changes have also occurred in the bourgeois class due to variable economic policies depending on political changes. The productive population has become inefficient due to the unhealthy class structure that has formed. As a result, internal migration has had a negative impact on the development process.

Anahtar Kelimeler

Internal Migration, Development, Regional Development, Bourgeois Class, Working Class, Tradesman Bourgeoisie

Kaynakça

• Almanya Şehir Nüfusları. (10.02.2023). https://www.citypopulation.de/en/germany/cities/
• Aron, R. (1973). Sınıf Mücadelesi. E. Güngör (Çev.). İstanbul: MEB Basımevi.
• Aslan, S. & Alkış, M. (2015). Osmanlı’dan Cumhuriyete geçişte Türkiye’nin Modernleşme Süreci: Laikleşme ve Ulusal Kimlik İnşası. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 6(1), 18-33.
• Bakırezer, G. (2008). Antik Yunan Düşüncesinde Kölelik. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(01), 17-54.
• Başaran, A. (2017). Adam Smith ve Karl Marx’ın Düşüncelerinde Sınıf Kavramının Yeri. Politik Ekonomik Kuram, 1(1), 214-237.
• Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü. (1936). Nüfus Meselesi ve Nüfus Sayımı Hakkında Fikirler. Ankara Köyhocası Basımevi.
• Bayat A. (2008). Sokak Siyaseti. Soner Torlak (Çev.). Phoenix Yayınevi, İstanbul.
• Bayraktar, Y. & Özyılmaz, A. (2019). Türkiye’de İç Göç ve Ekonomik Büyüme. İş ve Hayat, 5(9), 100-111.
• Baytal, Y. (2007). Demokrat Parti Dönemi Ekonomi Politikaları (1950-1957). Atatürk Yolu Dergisi, 10(40), 545-567.
• Bell, M., Charles‐Edwards, E., Ueffing, P., Stillwell, J., Kupiszewski, M. &Kupiszewska, D. (2015). Internal Migration and Development: Comparing Migration Intensities Around the World. Population and Development Review, 41(1), 33-58.
• Borozan, D. (2017). Internal Migration, Regional Economic Convergence, and Growth in Croatia. International Regional Science Review, 40(2), 141-163.
• Bozan, İ. (2014). Türkiye’de İç Göç Hareketleri ve Göçün Eğitim Üzerindeki Etkisi: Bir Durum Çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Cox, O. C. (1950). Max Weber on Social Stratification: A Critique. American Sociological Review, 15(2), 223-227.
• Durugönül, E. (1997). Sosyal Değişme, Göç ve Sosyal Hareketler İçinde Toplum ve Göç. II. Ulusal Sosyoloji Kongresi, Ankara.
• Eaton B. C. & Lipsey R. G. (1982). An Economic Theory of Central Places. The Economic Journal, 92(365), 56-72.
• Eğilmez, M. (2018). Değişim Sürecinde Türkiye. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Karatepe, İ. D. (2015). Türkiye’de Devlet, Burjuvazi ve Yatırım Teşvikleri. Finansallaşma, Devlet ve Politik İktisat. Ankara: NotaBene Yayınları.
• Kaştan, Y. (2016). Türkiye'de Cumhuriyet Dönemi İç Göç Hareketleri. Journal of International Social Research, 9(42), 692-700.
• Marx, K. (1986). Kapital. Alaattin Bilgi (Çev.). Sol Yayınları-Eriş Yayınları E-Kitap.
• O’Hara, S. U. (1999). Community Based Urban Development: A Strategy for Improving Social Sustainability. International Journal of Social Economics, 26(10/11), 1327-1343.
• OECD. Regional Government Finance and Investment in OECD Countries.
• O'Kelly, M. & Bryan, D. (1996). Agricultural Location Theory: Von Thunen's Contribution to Economic Geography. Progress in Human Geography, 20(4), 457-475.
• Özatalay, C. (2016). Neoliberalleşen Türkiye’de İşçi Sınıfının Parçalanması. L. Sunar (Ed.), Türkiye’de Toplumsal Tabakalaşma ve Eşitsizlik (139-161) Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özdemir, G. (2020). Türkiye’de Değişen Madun Siyaseti ve Ak Parti’nin İktidar Oluşuna İlişkin Bir Değerlendirme. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 12(23), 474-492.
• Özdemir, H. (2012). Türkiye’de İç Göçler Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Akademik Bakış Dergisi, 30(11), 1-18.
• Özdoğan, M. (2015). Türkiye’de Ulus İnşası ve Dil Devrimi (1839-1936)/ Nation-Building and Language Revolution in Turkey (1839-1936). Akademik Hassasiyetler, 2(3), 227-262.
• Öztürk, L. (2007). Sürdürülebilir Kalkınma. İmaj Yayınevi, Ankara.
• Rees, P., Bell, M., Kupiszewski, M., Kupiszewska, D., Ueffing, P., Bernard, A., Charles-Edwards, E. & Stillwell, J. (2017). The Impact of Internal Migration on Population Redistribution: An International Comparison. Population, Space and Place, 23(6), e2036.
• Sahota, G. S. (1968). An Economic Analysis of Internal Migration in Brazil. Journal of political Economy, 76(2), 218-245.
• Sakarya, A. (2014). Türkiye de Ekonomi Politikaları ve Ülke Mekânında Değişim 1980 2012. MEGARON/Yıldız Technical University, Faculty of Architecture E-Journal, 9(4), 243-254.
• Şensoy, S. E. (2005). Kent ve Göç Van İline Çevre İl ve İlçelerden Göç Edenlerin Sorunlarına Sosyolojik Bir Yaklaşım. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Takım, A. (2012). Demokrat Parti Döneminde Uygulanan Ekonomi Politikaları ve Sonuçları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 67(02), 157-187.
• Taşkesen, M. Ö. (2017). Küreselleşme Sürecinde Türkiye'de İç Göç ve Çalışma Hayatı. Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 20-35.
• Timur, T. (2014). Marx-Engels ve Osmanlı Toplumu (Vol. 167). Yordam Kitap, İstanbul.
• Todaro, M. (1980). Internal Migration in Developing Countries: A Survey. Population and Economic Change in Developing Countries (361-402). University of Chicago Press.
• Tümtaş, M. S. (2007). Türkiye’de İç Göçün Kentsel Gerilime Etkisi: Mersin Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK]. (2023). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210
• Ulutaş, Ç. Ü. & Kamber, A. G. A. (2016). İç Göç ve Mekânsal Dışlanma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 1-14.
• Uyanık, M. (1999). Türkiye'nin Uluslaşma ve Yeni Kimliğini Oluşturma Sürecinde Osmanlı Kültürünün Yeri. Dini Araştırmalar, 2(5), 91-130.
• White, M. J., &Lindstrom, D. P. (2005). Internal Migration. Handbook of Population (311-346). Boston, MA: Springer US.
• Wood, E. M. (2021). Kapitalizmin Kökeni: Geniş Bir Bakış. Yordam Kitap, İstanbul.
• Yıldırım, Y. (2008). Osmanlı Modernleşmesinde Cemaat-Toplum Yapılaşması: Yeni Osmanlı Düşüncesi Örneği. Sosyal Bilimler Dergisi, X(3), 1-21.
• Zabunoğlu, H. G. (2018). Günümüzde Ulus-Devlet. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 13(1), 535-559.