Research on the Effect of Artificial Intelligence Anxiety in Accounting Profession Candidates on Career Decidedness

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 568 - 582, 25.02.2025

Eda Köse

https://doi.org/10.25295/fsecon.1556196

Öz

Technological advancements have significantly impacted human life, often facilitating ease in various aspects. In this context, advanced technological infrastructures such as artificial intelligence (AI) have begun to replace human-performed tasks. While this can simplify certain aspects of life, it can also provoke anxiety among individuals. Notably, the advent of AI in the field of accounting has the potential to impede the practice of accounting professionals, necessitating changes in career planning. The possibility that AI developments, which have the potential to affect various professions, might also impact the career planning of accounting professionals forms the central question of this study. The primary objective of this study is to investigate whether AI developments influence the career decidedness decisions of prospective accounting professionals who have the potential to practice in the field of accounting. The secondary objective is to determine whether the sub-dimensions of AI anxiety—namely, the learning dimension, job transition dimension, socio-technical blindness dimension, and AI configuration dimension—affect career planning. To achieve this objective, a survey was conducted among students at Mehmet Akif Ersoy University, predominantly those receiving education oriented towards the accounting profession. The collected data were analyzed, and the main hypothesis formulated in line with the research objective was accepted. Of the sub-hypotheses, three were accepted, while three were rejected. Consequently, the study found a low-level relationship between AI anxiety and the career decidedness of prospective accounting professionals.

Anahtar Kelimeler

Accounting, Artificial İntelligence, Career decidedness, Mehmet Akif Ersoy University

Muhasebe Meslek Adaylarında Yapay Zekâ Kaygısınin Kariyer Kararlılığına Etkisine Yönelik Bir Araştırma

Öz

Teknolojik ilerlemeler, insan yaşamını radikal bir şekilde etkileyerek çoğu zaman hayatı kolaylaştıran etkiye sahip olmaktadır. Bu bağlamda yapay zekâ gibi gelişmiş teknolojik altyapılar, insanların yaptığı işlerin yerini almaktadır. Bu durum bazen insanların yaşamını kolaylaştırırken, bazen de insanları kaygılandırabilmektedir. Özellikle muhasebe meslek mensuplarının yerini alan yapay zekâ gelişmeleri insanların mesleklerini yapmalarını engelleyecek olması, kişilerin kariyer planlamalarında değişikliğe gitmelerine neden olabilecektir. Yapay zekâ uygulamasının birçok meslekte olduğu gibi muhasebecilik mesleğini de etkilemesi muhtemeldir. Birçok mesleği etkileme potansiyeli olan yapay zekâ gelişmeleri acaba muhasebe meslek mensuplarının gelecekleri ile ilgili kariyer planlamalarını etkileyecek midir? sorusu bu çalışmanın problematiğini oluşturmuştur. Bu çalışmanın temel amacı, muhasebe mesleğini icra etme potansiyeli olan muhasebe meslek mensubu adaylarının meslekleri ile ilgili kariyer kararlılıkları üzerinde yapay zekâ gelişmelerinin etkili olup olmadığını araştırmaktır. Çalışmanın tali amacı ise yapay zekâ kaygısı değişkeni alt boyutları olan öğrenme boyutu, iş değiştirme boyutu, sosyo-teknik körlük boyutu ve yapay zekâ yapılandırması boyutunun kariyer planlamasına etkisinin olup olmadığını ortaya çıkarmaktır. Çalışma amacı doğrultusunda Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nde ağırlıklı olarak muhasebe mesleğine yönelik eğitim alan öğrencilere anket uygulanmıştır. Elde edilen veriler analiz edilerek araştırma amacı doğrultusunda oluşturulan hipotezlerden ana hipotez kabul edilmiş, alt hipotezlerin ise üçü kabul, üçü ise reddedilmiştir. Dolayısı ile araştırma sonucunda muhasebe meslek adaylarının kariyer kararlılıkları ile yapay zekâ kaygıları arasında düşük düzeyde ilişki bulunduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe, Yapay zekâ, Kariyer kararlılığı, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

Kaynakça

• Akçakanat, T. & Uzunbacak, H. H. (2019). Kariyer kararlılığı ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 4(9), 159-170. https://doi.org/10.25204/iktisad.576572
• Alfares, S. & Şavlı, T. (2023). Effects of using artificial intelligence on the accounting profession: evidence from Istanbul certified public accountants. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ekim(100), 173-191. https://doi.org/10.25095/mufad.1328069
• Bozdemir, E. & Cabar, H. (2021, Eylül 15-19). Dijital devrim sürecinde muhasebe alanında yapay zekâ uygulamalarına bakış. 42. Yılında XXXIX. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu, Burdur, Turkey.
• Buyukarıkan, U. (2021). Teknolojik gelişmelerin muhasebe mesleği üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (52), 269-288. https://dergipark.org.tr/en/pub/yyusbed/issue/63566/962277
• Çöp, S. (2021). Kariyer stresinin kariyer kararlılığı üzerindeki etkisinde sosyal ağ desteğinin aracılık rolü: Gastronomi öğrencileri üzerine bir araştırma. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 3(10), 835–856. https://doi.org/10.26677/TR1010.2020.553
• Dastan, A. (2011). Muhasebe meslek mensuplarının vergi kayıt ve kaçaklarının önlenmesinde rolü: Doğu Karadeniz Bölgesine yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(2), 181-206. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/2702/35649
• Daud, N., Ishak, M. M. H., Zilkarnain, M. A. A. & Rumazi, R. A. (2024). The impact of artificial intelligence (AI) in accounting profession: A concept paper. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 14(9), 1980-1990. http://dx.doi.org/10.6007/IJARBSS/v14-i9/23019
• Emetaram, E. & Uchime, H. N. (2021). Impact of artificial intelligence (AI) on accountancy profession. Journal of Accounting and Financial Management, 7(2), 15-25.
• Filiz, E., Güzel, Ş. & Şengül, A. (2022). Sağlık profesyonellerinin yapay zekâ kaygı durumlarının incelenmesi. Journal of Academic Value Studies, 8(1). 47-55. http://dx.doi.org/10.29228/javs.57808
• Gacar, A. (2019). Yapay zekâ ve yapay zekânın muhasebe mesleğine olan etkileri: Türkiye’ye yönelik fırsat ve tehditler. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 389-394. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/905187
• Gümüştekin, G. E. & Gültekin, F. (2009). Stres kaynaklarının kariyer yönetimine etkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 147-158. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/55511
• Lounsbury, J. W., Tatum, H. E., Chambers, W., Owens, K. & Gibson, L. W. (1999). An investigation of career decidedness in relation to “big five” personality constructs and life satisfaction. College Student Journal, 33(4), 646-652. http://dx.doi.org/10.1177/1069072704270272
• Moron, C. & Diokno, C. (2023) Level of readiness and adoption on the use of artificial intelligence technologies in the accounting profession. Open Journal of Accounting, 12, 37-54. http://dx.doi.org/10.4236/ojacct.2023.123004
• Pirim, H. (2006). Yapay zekâ. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 1(1), 81-93. https://doi.org/10.19168/jyu.72783
• Polat, F. B. (2022). Kariyer stresinin ve kariyer kararlılığının psikolojik iyi oluşum üzerindeki etkisi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2), 62-80. https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1112084
• Sarıçiçek, R. (2019). Muhasebe alanındaki dönüşüm ve yapay zekâ. II. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Kongresi, Bandırma/Balıkesir, Turkey.
• Terzi, R. (2020). An adaptation of artificial intelligence anxiety scale into Turkish: Reliability and validity study. International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 7(4), 1501-1515. http://iojet.org/index.php/IOJET/article/view/1031
• Ucoglu, D. (2020). Yapay zekâ teknolojisinin muhasebe mesleğine ve eğitimine etkileri. PressAcademia Procedia, 11(1), 16-21. https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2020.1232
• Uras, M. (2000). Lise öğretmenlerinin örgüt sağlığının moral, yenilikçilik, özerklik, uyum ve problem çözme yeterliği boyutlarına ilişkin algıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(Özel Sayı), 1-8. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pauefd/issue/11136/133212
• Wang, Y. Y. & Wang, Y. S. (2019). Development and validation of an artificial intelligence anxiety scale: an initial application in predicting motivated learning behavior. Interactive Learning Environments, 1-16. https://doi.org/10.1080/10494820.2019.1674887
• Yıldız, D. & Uzunsakal, E. (2018). Alan araştırmalarında güvenilirlik testlerinin karşılaştırılması ve tarımsal veriler üzerine bir uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 30(4), 619-634.
• Yucel, G. & Adiloglu, B. (2019). Dijitalleşme-yapay zekâ ve muhasebe beklentiler. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (17), 47-60. http://dergipark.gov.tr/muftad