The Effects of Geopolitical Risk Index on the BIST Bank Index in Türkiye

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 4, 2155 - 2168, 27.11.2025

Esra Aksoy Erzurumlu , Özen Akçakanat

https://doi.org/10.25295/fsecon.1687064

Öz

Geopolitical risks that countries face can negatively affect economic stability by posing potential threats. These risks generally refer to situations that increase political and economic uncertainty for countries and lead to negative outcomes. In this context, geopolitical risks have direct and/or indirect effects on the economies of countries. The banking sector is extremely sensitive to macroeconomic conditions and stands out as one of the sectors most affected by geopolitical developments. The primary aim of this study is to examine the impact of the Geopolitical Risk Index on the BIST Banks Index. In this research, the BIST Banks Index, which reflects the performance of 12 banks, is utilized as the dependent variable, while Türkiye’s Geopolitical Risk Index data-sourced from the Economic Policy Uncertainty website-is used as the independent variable. The analysis is based on monthly data covering the period from February 1, 1997, to December 1, 2022. The Toda-Yamamoto causality test is employed to investigate the direction of the causal relationship between the BIST Banks Index and the Geopolitical Risk Index. The findings derived from the analysis reveal the existence of a unidirectional causality running from the Geopolitical Risk Index to the BIST Banks Index. The findings highlight the importance of policymakers developing strategies to reduce geopolitical risks and taking measures to reduce the fragility of the banking sector.

Anahtar Kelimeler

BIST Bank Index , Geopolitical Risk Index , Causality , Toda-Yamamoto , Banking Sector

Jeopolitik Risk Endeksinin Türkiye’de BIST Banka Endeksi Üzerine Etkisi

Öz

Ülkelerin karşı karşıya kaldığı jeopolitik riskler, potansiyel tehditler oluşturarak ekonomik istikrarı olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu riskler, genellikle ülkeler açısından siyasi ve ekonomik belirsizlikleri artıran ve olumsuz sonuçlar doğuran durumları ifade etmektedir. Bu bağlamda, jeopolitik risklerin ülkelerin ekonomileri üzerinde doğrudan ve/veya dolaylı etkileri söz konusudur. Bankacılık sektörü ise makroekonomik koşullara son derece duyarlı olup, jeopolitik gelişmelerden en fazla etkilenen sektörlerden biri olarak öne çıkmaktadır. Bu araştırmanın amacı, jeopolitik risk endeksinin BIST banka endeksi üzerindeki etkisini incelemektir. Çalışmada 12 bankanın performansının ölçüldüğü BİST banka endeksi bağımlı değişken, Economic Policy Uncertainty web sayfasından elde edilen Türkiye’nin jeopolitik risk endeks verileri bağımsız değişken olarak kullanılmıştır. Analiz için, 01.02.1997-01.12.2022 dönemi aylık verileri kullanılmıştır. Çalışmada Toda-Yamamoto nedensellik testi kullanılmış ve BİST banka endeksi ile jeopolitik risk endeksi arasındaki nedensellik ilişkisinin yönü incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgulara bakıldığında, jeopolitik risk endeksinden BİST banka endeksine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, politika yapıcıların jeopolitik riskleri azaltmaya yönelik stratejiler geliştirmeleri ve bankacılık sektörünün kırılganlığını azaltacak önlemler almalarının önemini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

BİST Banka Endeksi , Jeopolitik Risk Endeksi , Nedensellik , Toda-Yamamoto , Bankacılık Sektörü

Kaynakça

• Aksoy, M. (2014). The effects of terrorism on Turkish stock market. Ege Akademik Bakış, 14(1), 31-41.
• Alptürk, Y., Sezal, L., & Gürsoy, S. (2021). Türkiye’de jeopolitik risk ile CDS primleri arasındaki ilişki: Asimetrik nedensellik analizi. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 107-126. https://doi.org/10.51945/cuiibfd.900224.
• Alsagr, N., & Almazor, S. F. V. H. (2020). Oil rent, geopolitical risk and banking sector performance. International Journal of Energy Economics and Policy, 10(5), 305-314. https://doi.org/10.32479/ijeep.9668.
• Andreeva, A. V. (2014). Economic confidence as a factor of management of Russian banks' financial stability under the condition of geopolitical risks. Asian Social Science, 10(23), 102-112. http://dx.doi.org/10.5539/ass.v10n23p102.
• Ata, A. Y., & Yücel, F. (2003). Eş-bütünleşme ve nedensellik testleri altında ikiz açıklar hipotezi: Türkiye uygulaması. Çukurova Üniversitesi SBE Dergisi, 12(12), 97 110.
• Caldara, D., & Iacoviello, M. (2018). Measuring geopolitical risk. International Finance Discussion Papers, 1222. http://dx.doi.org/10.17016/IFDP.2018.1222r1.
• Demir, E., & Danisman, G. O. (2021). The impact of economic uncertainty and geopolitical risks on bank credit. The North American Journal of Economics and Finance, 57, 101444. https://doi.org/10.1016/j.najef.2021.101444.
• Doğan, E., & Afşar, A. (2021). Politik ve jeopolitik riskler hisse senedi piyasalarını nasıl etkiler: Yükselen piyasa ekonomilerinden ampirik kanıtlar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(3), 688- 704. https://doi.org/10.17153/oguiibf.952112.
• Doğan, E., & Doğan, B. Ö. (2021). Jeopolitik riskin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Kırılgan Beşli ülkelerinden ampirik kanıtlar. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 978-990. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.804425.
• Economic Policy Uncertainty. (2023). Geopolitical risk index. https://www.policyuncertainty.com/gpr.html.
• Graham, M. A., & Ramiah, V. B. (2012). Global terrorism and adaptive expectations in financial markets: Evidence from japanese equity market. Research in International Business and Finance, 26(1), 97-119. https://doi.org/10.1016/j.ribaf.2011.07.002.
• Investing.com. (n. d.). BİST banka endeksi bileşenleri. https://tr.investing.com/.
• Kamuoyu Aydınlatma Platformu. (2023). https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler.
• Köstekçi, A. (2024). Jeopolitik risklerin kamu maliyesindeki yansımaları: Türkiye üzerine Fourier Toda-Yamamoto nedensellik analizi. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 9(2), 400-411.
• Lee, C. C., & Wang, C. W. (2021). Firms' cash reserve, financial constraint, and geopolitical risk. Pacific-Basin Finance Journal, 65, 101480. https://doi.org/10.1016/j.pacfin.2020.101480.
• Meçi̇k, O., & Koyuncu, T. (2020). Türkiye’de göç ve ekonomik büyüme ilişkisi: Toda-Yamamoto nedensellik testi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(3), 2618-2635. https://doi.org/10.15869/itobiad.748770.
• Nguyen, T. C., & Thuy, T. H. (2023). Geopolitical risk and the cost of bank loans. Finance Research Letters, 54, 103812. https://doi.org/10.1016/j.frl.2023.103812.
• Özkan, N. (2024). İklim politikasi belirsizliğinin ve jeopolitik belirsizliğin BIST gıda ve içecek endeksi üzerine etkisi. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 9(2), 198-209.
• Phan, D. H. B., Tran, V. T., & Iyke, B. N. (2022). Geopolitical risk and bank stability. Finance Research Letters, 46, 102453. https://doi.org/10.1016/j.frl.2021.102453.
• Ramiah, V., Cam, M. A., Calabro, M., Maher, D., & Ghafouri, S. (2010). Changes in equity returns and volatility across different Australian industries following the recent terrorist attacks. Pacific Basin Finance Journal, 18(1), 64–76. https://doi.org/10.1016/j.pacfin.2009.07.001.
• Sekmen, T. (2020). Gelişmekte olan ülkelerde jeopolitik riskler ve borsa davranışları: Zamanla değişen nedensellik yaklaşımı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 359-381. https://doi.org/10.17494/ogusbd.
• Shabir, M., Jiang, P., Shahab, Y., & Wang, P. (2023). Geopolitical, economic uncertainty and bank risk: Do CEO power and board strength matter?. International Review of Financial Analysis, 87, 102603. https://doi.org/10.1016/j.irfa.2023.102603.
• Soğuksu, A. (2007). Soğuk savaş sonrası jeopolitik yapılanmanın Türkiye'nin ulusal güvenlik sorunlarına ve politikalarına etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of Econometrics, 66(1–2), 225–250. https://doi.org/10.1016/0304-4076(94)01616-8.
• Zhou, L., Gozgor, G., Huang, M., & Lau, M. C .K. (2020). The impact of geopolitical risks on financial development: Evidence from emerging markets. Journal of Competitiveness, 12(1), 93–107. https://doi.org/10.7441/joc.2020.01.06.