An Aesthetic Analysis on the City Concept of Ottoman Civilization in Nâbî’s Dîwân

Yıl 2021, , 673 - 714, 24.06.2021

Ali Cançelik

https://doi.org/10.16947/fsmia.957140

Öz

Many studies on aesthetics have been done in classical Turkish poetry; however,
no aesthetic studies were found on the city. In the study, the Ottoman city and urban
dwellers, which are reflected in the Nâbî Dîwân, are examined within the framework of
aesthetic theories. The aim is to show the aesthetic understanding of the Ottoman city
imagination on dîwân poetry. The study is limited to the ode and date poems in the Nâbî
Dîwân. A conceptual analysis was made at the beginning; The concept of the universe,
aesthetics, beauty, and absolute beauty are emphasized. In addition, the source of beauty
and the manifestation of beauty on the world, city, and city-dwellers are explained, and
the basic differences between the understanding of modern art and the understanding of
Islamic art are mentioned. As a result, it was concluded that the dîwân poetry was the
source of the aesthetics of the city imagination, including the city and the city dweller.

Anahtar Kelimeler

Nâbî’s Dîwân, universe, city, art, aesthetics

Nâbî Dîvânı’nda Osmanlı Medeniyetinin Şehir Tasavvuru Üzerine Estetik Bir İnceleme

Öz

Klasik Türk şiirinde estetik konulu birçok çalışma yapılmıştır; ancak şehir üzerine
estetik çalışmalara rastlanmamıştır. Çalışmada, Nâbî Dîvânı’ndaki Osmanlı şehri ve şehirlisi
estetik kuramlar çerçevesinde incelenmiştir. Amaç, Osmanlı şehir tasavvurundaki
estetik anlayışı, dîvân şiiri üzerinde göstermektir. Çalışma, Nâbî Dîvânı’ndaki kaside ve
tarih manzumeleri ile sınırlandırılmıştır. Başlangıçta kavramsal bir analiz yapılmış; âlem
tasavvuru, estetik, güzellik, mutlak güzellik üzerinde durulmuştur. Ayrıca güzelliğin kaynağı,
güzelliğin âlem, şehir ve şehirli üzerindeki tezahürü izah edilmiş ve modern sanat
anlayışı ile İslamî sanat anlayışı arasında temel ayrımlara değinilmiştir. Sonuçta dîvân
şiirinin şehir ve şehirliyi kapsayacak şekilde şehir tasavvurunun estetiğine kaynaklık ettiği
sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nâbî Dîvânı, âlem, şehir, sanat, estetik

Kaynakça

• Açıl, Berat, “Klasik Türk Şiirinde Estetik Bir Unsur Olarak Çiçekler”, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, sayı 5, 2015.
• Akalın, Şükrü Haluk vd., Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü, 2. bs., Ankara, Türk Dil Kurumu, 2019.
• Aktaş, Hasan, Klasik Türk Şiirinde Edebi Sanatlar, Edirne, Yort Savul Yayınları, 2007.