Three Stories on the Social Changing After the Republic: “Pastırma Yazı”, “Sır” and “Kuyu”

Yıl 2017, Sayı: 9 - Bahar, 333 - 353, 23.06.2017

Yunus Emre Özsaray

https://doi.org/10.16947/fsmia.323385

Öz

Examining the literary works by means of the technics of the literary-sociology has

caused the arguments on ignoring the value of its literary esthetic. When we failed to

notice these arguments and focused on the literary sociology, we faced to the problem of

technic. Robert Escarpit offers to examine the whole aspects of a work until it reaches to the readers. And Goldmann established a relation between the social consistence and

the work. We think that Goldmann’s technic is more suitable to examine multi works

and ages about social changing. We’re going to study the social changing from the age

of the modernization in Turkey to 1980s. In our work, we are going to study Selim İleri,

Mustafa Kutlu and Rasim Özdenören’s stories in the technics of Goldmann’s genetic

structuralism.

Anahtar Kelimeler

Selim İleri, Mustafa Kutlu, Rasim Özdenören, Lucien Goldmann, social changing.

Cumhuriyet Dönemi Toplumsal Değişime Dair Üç Öykü: Pastırma Yazı Sır ve Kuyu

Öz

Edebi eserlerin, edebiyat sosyolojisinin yöntemleriyle incelenmesi, edebi-estetik değerin

göz ardı edilmesine sebep olacağı yönünde tartışmaları ortaya çıkarmıştır. Toplumsal

bağlama uyumlu olmanın edebi değerle ilişkisi elbette ayrı bir tartışma konusudur. Bu

tartışmalar bir kenara bırakılıp edebiyat sosyolojisine odaklanıldığında da bu defa yöntem

sorunuyla karşılaşılır. Yöntem için Robert Escarpit, eseri basımından okura ulaşana

kadarki tüm yönleriyle incelemeyi teklif eder. Goldmann ise toplumsal bağlam ve eser

arasında bir ilişki kurmuştur. Goldmann’ın yönteminin toplumsal değişimle ilgili birden

çok eser ve dönem incelemesi için daha elverişli olduğunu düşünülmektedir. Eserlerin

incelemesine geçmeden önce Goldmann’ın asıl önemi atfettiği dünya görüşünün bağlamını

belirginleştirmek maksadıyla, Türkiye’deki modernleşme döneminden 1980’lere

kadar olan toplumsal değişim ele alınacaktır. Çalışmada Goldmann’ın oluşumsal yapısalcılık(

genetic structralism) yöntemi çerçevesinde Selim İleri’nin “Pastırma Yazı”,

Mustafa Kutlu’nun “Sır” ve Rasim Özdenören’in “Kuyu” hikâyeleri toplumsal değişim

bağlamında incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Selim İleri, Mustafa Kutlu, Rasim Özdenören, Lucien Goldmann, toplumsal değişme.

Kaynakça

• Ahmad, Feroz, Modern Türkiye’nin Oluşumu, İstanbul, Kaynak Yayınları, 2012.