Yahya Kemal’s Membership of the Comission to Define Turkey-Syria Border in 1925 and His Reports Sent to Ankara Related to This Duty

Yıl 2019, Sayı: 14, 81 - 100, 27.12.2019

Mehmet Samsakçı

https://doi.org/10.16947/fsmia.666272

Cited By: 1

Öz

Yahya Kemal, who came to Istanbul from his hometown of Skopje in 1902 but failed
to enroll in any school due to various reasons, went to Paris a year later. In Paris, he studied
at the Collége de Meaux (where he studied for a year and developed his French) and
Ecole Libre des Sciences Politiques “Foreign Policy”. He was not able to graduate from
either of these two schools, and he was more interested in literature, especially in Paris.
But it is certain that Yahya Kemal acquired a solid perspective on history, philosophy,
culture and civilization through some of the lectures he attended, some great scholars to
whom he had conversations and listened to, and above all his deep and careful research.
In 1912 he returned to Turkey and lessons, with chat and text has shared this knowledge
and experience with the public. During the Armistice period, the articles he published
in favor of the National Forces, albeit under the difficult conditions of the occupation
of Istanbul, show that Yahya Kemal not only has a solid knowledge of history, but also
a strong diplomacy. These articles of Yahya Kemal were read by the Anatolian front,
especially Mustafa Kemal Pasha during the National Struggle. Yahya Kemal becomes a
deputy of Urfa after the proclamation of the Republic with the influence of these writings.
Yahya Kemal, Determination of the Turkey-Syria border in this period before a member
of the Commission then appointed as chairman. In this study, the reports - which are unpublished
in any study - sent by Yahya Kemal to the Ministry of Foreign Affairs on where
to draw the border and when it should be drawn will be examined and published.

Anahtar Kelimeler

Yahya Kemal, Urfa deputy, Determination of the Turkey-Syria Border Commission

Yahya Kemal’in 1925 Türkiye-Suriye Tahdid-i Hudut Komisyonu Üyeliği ve Bu Vazife Dolayısıyla Ankara’ya Gönderdiği Raporlar

Öz

1902’de memleketi olan Üsküp’ten tahsil maksadıyla İstanbul’a gelen fakat çeşitli
sebepler yüzünden herhangi bir okula kaydolamayan Yahya Kemal hemen bir yıl sonra
Paris’e gider. Burada bir sene devam ettiği ve Fransızcasını geliştirdiği Collége de Meaux
ve Ecole Libre des Sciences Politiques’in “Dış Siyaset” bölümlerinde okur. Bu iki okuldan
da mezun olamamasına, özellikle Paris’teki son yıllarda daha çok edebiyatla ilgilenmesine
rağmen aldığı bazı dersler, sohbetlerinde bulunduğu, konferanslarına gittiği bazı
büyük âlimler, hepsinden önemlisi derin ve dikkatli okumaları sayesinde Yahya Kemal
sağlam bir tarih, felsefe, kültür ve medeniyet perspektifi edinmiştir. 1912’de Türkiye’ye
döndükten çok kısa bir süre sonra da dersleri, sohbetleri ve yazılarıyla bu donamımı açığa
vurur. Mütareke döneminde, işgal İstanbul’unun zor şartları altında da olsa Kuva-yı
Milliye lehinde neşrettiği yazılar ise Yahya Kemal’in sadece tarih değil, sağlam bir diplomasi
bilgisine de sahip olduğunu gösterir. Mustafa Kemal Paşa başta olmak üzere, Millî
Mücadele döneminde Anadolu cephesi tarafından okunan bu yazıların da tesiriyle Yahya
Kemal Cumhuriyet’in ilânından sonra Urfa Mebusluğuna getirilir ve bu ilk mebusluğu
zamanında Türkiye-Suriye Tahdid-i Hudut Komisyonu’na önce âzâ, sonra başkan olur.
Bu çalışmada, Yahya Kemal’in bu komisyon üyeliği zamanında, sınırın nereden çizileceği,
çizilmesi gerektiği konularında Hariciye Vekâleti’ne gönderdiği ve daha önce herhangi
bir çalışmada yayımlanmayan raporlar incelenecek ve yayımlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yahya Kemal, Urfa mebusluğu, Türkiye-Suriye Tahdid-i Hudud Komisyonu

Kaynakça

• Artokça, İzzettin, Ortadoğu’da Dürzîler, stratejik rapor 54, Türk-Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (Tasam), t.y. “Yahya Kemal’in Hayatı”, Yahya Kemal Enstitüsü Mecmuası, 1, haz. Nihad Sami Banarlı, İstanbul, İstanbul Fetih Cemiyeti Yahya Kemal Enstitüsü Yayınları, 1959. Banarlı, Nihad Sami, Yahya Kemal’in Hatıraları, İstanbul, İstanbul Fetih Cemiyeti Yahya Kemal Enstitüsü Yayınları, 1959. Beyatlı, Yahya Kemal, “Konferans ve Hitabeler”, Mektuplar-Makaleler, İstanbul, İstanbul Fetih Cemiyeti Yahya Kemal Enstitüsü Yayınları, 1990. Girgin, Kemal, Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemleri Hariciye Tarihimiz (Teşkilât ve Protokol), Ankara, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1994. Lutskiy, Borisoviç, Arap Ülkelerinin Yakın Tarihi (16. Yüzyıldan 20. Yüzyıla), çeviren Turan Keskin, İstanbul, Yordam Kitap, 2011. Okur, Mehmet Âkif, “Emperyalizmin Ortadoğu Tecrübesinden Bir Kesit: Suriye’de Fransız Mandası”, Bilig - Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, nr. 48, Kış 2009. Tanenbaum, Jan Karl “General Maurice Sarrail, 1856-1929 The French Army and Left-Wing Politics, Unc Press Enduring Editions, 2011. Türk-Fransız İtilâfnamesi (Ankara’da 20 Teşrinievvel 1337 / 1921 Tarihinde İmza Edilmiştir) Yamaç, Müzehher, “Fransız Diplomatik Belgelerinde Türkiye-Suriye Sınır Sorunu (1918 -1940), Belleten, cilt LXXXII, nr. 295, Aralık 2018. Yetiş, Kâzım, Yahya Kemal I Hayatı, İstanbul, İstanbul Fetih Cemiyeti Yahya Kemal Enstitüsü Yayınları, 1998. https://www.britannica.com/biography/albert-sarraut