Maritime Activities of Sicilian Normans in Eastern Mediterranean 549-584 (1154-1189)

Yıl 2019, Sayı: 14, 195 - 228, 27.12.2019

Murat Öztürk

https://doi.org/10.16947/fsmia.667289

Cited By: 1

Öz

Beginning in the early 11th century, the Normans began military activities in southern
Italy and invaded Sicily in the middle of this century. Prior to that, the Normans were
Scandinavian soldiers who served as mercenaries to political forces in the region, including
the Byzantine Empire. Roger I (1071-1101), a member of the Hauteville Family,
which became an independent power with the successful rebellions in Southern Italy,
started the invasion of Sicily dominated by Muslims and the island came under the rule
of the Normans in 1091. The Normans in Sicily, which became the kingdom in the period
of Roger II (1130-1154) and became the dominant power in the Central Mediterranean,
managed to establish sovereignty in Ifrīḳıya by clashing with the Zīrids (361-543/972-
1148) and Muslim local powers during the Roger I period. In this research, after the
succession of Roger II the activities of the Sicilian Normans in the Eastern Mediterranean
during the William I (1154-1166) and William II (1166-1189) periods, the landing they
made on Egypt, Cyprus and Bilād al-Shām, their naval organization, naval activities, the
weapons they used and their ships will be evaluated in the light of Islamic and Western
sources.

Anahtar Kelimeler

Eastern Mediterranean, The Normans in Sicily, Egypt, Cyprus, The Third Crusade

Sicilya Normanlarının Doğu Akdeniz’deki Bahrî Faaliyetleri 549-584 (1154-1189)

Öz

XI. yüzyılın başlarında Güney İtalya’da askerî faaliyetlere girişen Normanlar bu yüzyılın
ortalarından itibaren Sicilya’yı işgale giriştiler. Bunun öncesinde Normanlar, bölgede
Bizans İmparatorluğu’nun da içinde bulunduğu siyasî güçlere paralı asker olarak
hizmet veren İskandinav asıllı askerlerdi. Güney İtalya’da başarıya ulaşan isyanın neticesinde
müstakil bir güç hâline gelen Hauteville Ailesi’nin üyesi Roger (1071-1101) zamanında
da Müslümanların hâkim olduğu Sicilya’nın işgâline devam edilmiş ve ada 1091
yılında Normanların hükmü altına girmişti. II. Roger (1130-1154) ile birlikte krallığa
dönüşen ve Orta Akdeniz’de başat güç konumunu alan Sicilya Normanları, mezkûr kral
döneminde Zîrîler (361-543/972-1148) ve Müslüman yerel güçlerle çatışarak egemenlik
sahalarını İfrîkıye’ye kadar genişletmeyi başardılar. Araştırmada, II. Roger’den sonra
sırasıyla tahta çıkan I. William (1154-1166) ve II. William (1166-1189) dönemlerinde
Sicilya Normanlarının Doğu Akdeniz’deki Mısır sahil şehirleri, Kıbrıs Adası ve III. Haçlı Seferi öncesinde Bilâdü’ş-Şâm kıyı kentlerinde yaptığı çıkarmalar, denizcilik faaliyetleri,
donanma teşkilâtı, kullandıkları silâhlar ve gemiler hakkındaki bilgiler İslâm ve Batı kaynakları
ışığında değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Doğu Akdeniz, Sicilya Normanları, Mısır, Kıbrıs Adası, III. Haçlı Seferi

Kaynakça

• Abulafia, D., The Two Italies, Economic relations between the Norman Kingdom of Sicily and the Northern Communes, Cambridge University Press, 1977. _________, “The Norman Kingdom of Africa and the Norman Expeditions to Majorca and the Muslim Mediterranean”, Italy, Sicily and the Mediterranean 1100-1400, Article 12, Ashgate Variorum, 1987. Ahmad, A., A History of Islamic Sicily, Edinburg University Press, 1975. Allmendinger, K. H., Die Beziehungen Zwischen der Komnune Pisa und Ägypten Im Hohen Mittelalter, Wiesbaden, 1967. Altan, E., “Kıbrıs Haçlı Krallığı”, Türkler Ansiklopedisi, VI, Ankara, 2002. _________, “Haçlılar’a Karşı Mücadelenin Önde Gelen Liderlerinden Nûreddin Mahmûd b. Zengî (1146-1174)”, Geçmişin İzi Sürülürken Tarih Bilincine Adanan Bir Ömür Prof. Dr. Abdülkadir Donuk Armağanı, Geçmişten Günümüze Türkistan Tarihinin Bilinmeyenleri, ed. Muallâ Uydu Yücel-F. Aysel Dıngıl Ilgın, İstanbul, 2017. Amari, M., Storia dei Musulmani di Sicilia, , I-II-III, Firenze ,1854, 1858, 1868. _________, I Diplami Arabi del Real Archivio Fiorentino, Firenze, 1863. Armesto, F. F, “Naval Warfare after the Viking Age”, Medieval Warfare-A History, ed. Maurice Keen, Oxford, 1999. Bündârî, el-Berku’ş-Şâmî, 1. kısım, nşr. Ramazan Şeşen, Beyrut, 1971. Cahen, C., Haçlı Seferleri Zamanında Doğu ve Batı, Türkçe trc. Mustafa Daş, İstanbul 2013. Canard, M., “Une Lettre du Calife Fâṭimite al-Ḥâfiẓ (524-544/1130-1149) à Roger II”, Miscellanea Orieentalia, London, 1973. Chalandon, F., Historire de la Domination Normande en Italie et en Sicile, I-II, Paris, 1907. Christides, V., “Arab-Byzantine Struggle in the Sea: Naval Tactics (7th-11th Centuries A. D.): Theory and Practice”, Aspects of Arab Seafaring: An Attempt to Fill in the Gaps of Maritime History, t.y. Curtis, E., Roger of Sicily and the Normans in Lower Italy, 1016-1154, New York, 1912. el-Cündî, C. M. M., “Alakat Nurman Sıkılliye bi’l-Kuvvetü’l-İslâmiyye fî Şimal Ifrıkiye hilalü’l-Karni’s-Sadis el-Hicri/el Sani Aşar el Miladi”, Havliyatü’l- Adab ve’l-Ulumü’l-İçtimaiyye, sayı 23, Kahire, 2002. Demirkent, I., Haçlı Seferleri, İstanbul, 1997. _________, “Haçlı Seferleri Döneminde Doğu Akdeniz’de Deniz Hâkimiyeti”, Tarih Boyunca Dünyada ve Türklerde Denizcilik Semineri 17-18 Mayıs 2004, İstanbul Üniversitesi Tarih Araştırma Merkezi, İstanbul, 2005. Ebü’l-Ferec, Abu’l-Farac Tarihi, İngilizceden trc. Ömer Rıza Doğrul, I-II, Ankara, 1999. Ebü’l Fidâ, el-Muhtasar fî târihî’l-beşer, nşr. Muhammed Zeynuhum Azab-Yahya Seyyid Hüseyin, III, Kahire, t.y. Ebû Şâme el-Makdisî, Kitâbü’r-Ravzateyn fî ahbâri’d-devleteyn, nşr. İbrahim Şemseddin, I, IV, Beyrut, 2002. Ehrenkreutz, A. S., Saladin, State University of New York Press Albany, 1972. _________, “The Place of Saladin in the Naval History of the Mediterranean Sea in the Middle Ages”, Journal of the American Oriental Society, 75/2, 1955. Ernoul, Chronique d’Ernoul et de Bernard le Trésorier, nşr. Mas Latrie, Paris, 1871. L’Estoire de Eracles Empereur et la Conqueste de la Terre d’Outremer, RHC Occ., II, Paris, 1859. Garufi, C., “Margarito di Brindisi Conte di Malta el Ammiraglio del Re di Sicilia”, Miscellanca di Archeologia, Storia e Filologia dedicata al Prof. Antonino Salinas, Palermo, 1907. Gesta Regis Henrici Secundi Benedicti Abbatis, nşr.William Stubbs, II, Londra, 1867. Goitein, S. D., A Mediterranean Society, the Jewish Communites of tha Arab World as Portrayed in the Documents of the Cairo Geniza, Economic Foundation I, Berkeley-Los Angeles, 1967. Grunebaum, G. E. V., “The Nature of The Fāṭimid Achievement”, Colloque International Sur L’histoire Du Caire, Kahire, t.y. Hasan, H. İ., Târîhü’d-Devleti’l-Fâtimiyye, Kahire, 1981. Heyd, W., Yakın-Doğu Ticaret Tarihi, Türkçe trc. Enver Ziya Karal, Ankara, 2000. Heywood, W., A History of Pisa, Eleventh and Twelfth Centuries, Cambridge, 1921. Hırçın, Z. C., “Sicilya Normanları’nın Kuzey Afrika’ya Düzenlediği Deniz Aşırı Seferler ve Deniz Gücü (483-548/1091-1154)”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2019. Hüseyin, M. K., el-Hayatü’l- fikriyye ve’l-edebiyye bi-Mısr mine’l-fethi’l-Arabî hatta âhiri’d devleti’l-Fatimiyye, Kahire, 1959. İbn Müyesser, el-Münteka min ahbâri Mısr li’İbn Müyesser, nşr. Eymen Fuâd Seyyid, Kahire, 1981. İbn Şeddâd, en-Nevâdirü’s-sultâniyye ve’l-mehâsinü’l-Yûsufiyye, nşr. Cemâleddin eş-Şeyyâl, Kahire, 1994. İbn Tağrîberdî, en-Nücûmü’z-zâhire fî mülûki Mısr ve’l-Kahire, nşr. Heyet, VI, Kahire, t.y. İbn Vâsıl, Müferricü’l-kürûb fî ahbâri Benî Eyyûb, nşr. Cemâleddîn eş-Şeyyal, I, Kahire, t.y. İbnü’l-Esîr, el-Kâmil fi’t-târîh, Türkçe trc. Abdülkerim Özaydın (XI), Abdülkerim Özaydın-Ahmet Ağırakça (XII), İslâm Tarihi İbnü’l-Esîr, el-Kâmil fi’t- Târîh Tercümesi, XI-XII, İstanbul, t.y. İbnü’l-Kalânisî, Zeylü Târîhi Dımaşk, nşr. H. F. Amedroz, Beyrut, 1908. İmâdeddîn Kâtib el-Isfahânî, el-Fethü’l-kussî fi’l-fethi’l-Kudsî, nşr. Muhammed Mahmûd Subh, y.y., t.y. el-İstibsâr fî acâibi’l-emsâr, nşr. Said Zaglul Abdülhamid, Kuveyt, 1985. Itinerarium Peregrinorum et Gesta Regis Ricardi, nşr. William Stubbs, I, London, 1864. Jacoby, D., “The Supply of War Materials to Egypt in the Crusader Period”, Commercial Exchange across the Mediterranean, Byzantium, the Crusader Levant, Egypt and Italy, Aldershot, Hampshire, Burlington, VT, Ashgate, c2005. _________, “Diplomacy, Trade, Shipping, and Espionage between Byzantium and Egypt in the Twelfth Century”, Latins, Greeks and Muslims: Encounters in the Eastern Mediterranean 10th-15th Centuries, Farnham, Ashgate Publishing Limited, 2009. Johns, J., Arabic Administration in Norman Sicily, The Royal Dīwān, Cambridge University Press, 2002. _________, “Malik Ifrīqiya: The Norman Kingdom of Africa and the Fāṭimids”, Libyan Studies, 18, 1987. _________, “The Norman Kings of Sicily and the Fatimid Caliphate”, Anglo- Norman Studies, XV, Woodbridge, 1993. el-Kâdı’l-Fâdıl, Terassül, İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi Eyüp Hacı Beşir Ağa, nr. 127. Kalkaşendî, Subhu’l-a’şâ fî sınâ’ati’l-inşâ, nşr. Heyet, VI, Kahire, 1915. Karaca, S. G., “Kudüs Haçlı Krallığı (1099-1187)”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İzmir, 2012. el-Kavsa, A., “Mısrü’l-Fâtımîyye ve âlemü havdi’l-Bahri’l mütevassıt”, Mısr ve ‛Alemü’l Bahri’l-Mütevassıt, ed. Ruuf Abbas, Kahire, 1986. Khalilieh, H., Islamic Maritime Law: An Introduction, Leiden-Boston-Köln, 1998. Lane-Poole, S., History of Egypt in the Middle Ages, London, 1901. Lev, Y., State and Society in Fatimid Egypt, Leiden-New York, København, Köln, 1991. _________, Saladin in Egypt, Brill/Leiden-Boston-Köln, 1999. _________, “The Fatimids and Byzantium, 10th-12th”, Graeco-Arabica VIIVIII, ed. Vassilios Christides-Theodere Papadopoullos, Nicosia, 2000. Lewis, A. R., Naval Power and Trade in the Mediterranean A. D. 500-1100, Princeton-New Jersey, 1951. Lewis, A. R.- Runyan, Timothy J., Nomads and Crusaders A. D. 1000-1363, Bloomington-Indianapolis, 1991. Lyons, M. C.-D. E. S. Jackson, Selahaddin Kutsal Savaşın Politikaları, Türkçe trc. Zehra Savan, İstanbul, t.y. Makrîzî, İtti‘âzü’l-hunefa bi-ahbâri’l-eimmetü’l-Fâtimiyyin el-Hulefâ, nşr. M. H. M. Ahmed, III, Kahire, 1973. _________, el-Mevâız ve’l-i’tibâr fî zikr el-Hıtat ve’l-âsâr, nşr. Eymen Fuâd Seyyid, I, London, 2002. _________, el-Sülûk fi marifeti düvel el-mülûk, 1. cilt 1. kısım, nşr. Muhammed Mustafa Ziyade, Kahire, 1956. Megazi, M. M., “Garat Norman Sıkılliye ala Medine Tinnîs el Mısriyye (h. 548-573/m. 1154-1177): Muhavele el Tefsir”, Mecelletü Kulliyeti’l-Adab–Camiatü’l- Benha Mısır, cilt II sayı 21, t.y. Metcalfe, A., “The Muslim of Sicily under Christian Rule”, The Society of Norman Italy, ed. G. A. Loud-A. Metcalfe, Leiden-Boston-Köln-Brill, 2002. Niketas Khoniates, Historia (Ioannes ve Manuel Komnenos Devirleri), Türkçe trc. Fikret Işıltan, Ankara, 1995. _________, Niketas Khoniates’in Historia’sı (1195-1206), Türkçe trc. Işın Demirkent, İstanbul, 2004. Norwich, J. J., The Normans in Sicily, The Normans in the South (1016-1130) and The Kingdom in the Sun (1130-1194), Penguin Books, 1992. Özer, S., “Haçlı-Bizans Müttefik Ordusunun Dimyât Kuşatması (1169)”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, sayı 63, Erzurum, 2018. Öztürk, M., “Fâtımîler’in Deniz Gücü ve Akdeniz Hâkimiyeti”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2012. Palombo, G., “The Normans of Sicily from “the Other Side”: The Medieval Arabic Sources”, Sicily and the Mediterranean Migration, Exchange, Reinvention, bölüm 2, ed. Claudia Karagöz-Giovanna Summerfield, The United States, 2015. Pryor, J. H., Akdeniz’de Coğrafya, Teknoloji ve Savaş, Araplar-Bizanslılar,- Batılılar-Türkler, Türkçe trc. Füsun Tayanç-Tunç Tayanç, İstanbul, 2004. Pryor, J. H.- Jeffreys, Elizabeth M., The Age of ΔPOMΩN, The Byzantine Navy ca 500-1204, Brill-Leiden/Boston, 2006. Rogers, R., Latin Siege Warfare in the Twelfth Century, Oxford, 1992. Runciman, S., Haçlı Seferleri Tarihi, Türkçe trc. Fikret Işıltan, III, Ankara, 1992. Sâlim, A.- A. M. el-Abbâdi, Târîhu’l-Bahriyyeti’l-İslamiyye fi Mısr ve’şŞam, Beyrut, 1981. Seyyid, E. F., ed-Devletü’l-Fatımîyye fi Mısr, Tefsîr Cedîd, Beyrut, 1996. Sigeberti Continuatio Praemonstratensis, MGH SS, VI. Siragusa, G. B., II Regno di Guglielmo I in Sicilia, Palermon, 1885. Stanton, C. D., Norman Naval Operations in the Mediterranean, Woodbridge, 2011. Şeşen, R., Sâlâhaddin Eyyûbi ve Devri, İstanbul, 2000. Tilki, G., “Kıbrıs Haçlı Kralığı’nın Kuruluşu (1191-1205)”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2018. Villars, J. B., Les Normands en Mėditerranėe, Paris, 1951. Wieruszowski, H., “The Norman Kingdom of Sicily and the Crusades”, A History of the Crusades, ed. Kenneth M. Setton, II, The University of Wisconsin Press Madison, Milwaukee, and London, 1969. Willermus Tyrensis, A History of Deeds Done Beyond the Sea. By William Archbishop of Tyre, İngilizce trc. E. A. Babcock-A. C. Krey, II, Columbia University Press, New York, 1943. _________, The Old French Continuation of William of Tyre 1184-1197, The Conquest of Jerusalem and the Third Crusade, İngilizce trc. P. Edbury, Aldershot, 1998.