İran’da Osmanlı Kaza İdaresinin Kurulması ve Kadı Tevcîhatı (1723-1735)

Yıl 2020, Sayı: 16, 133 - 171, 29.12.2020

Levent Kuru

https://doi.org/10.16947/fsmia.849122

Öz

18. yüzyılın başından itibaren Safevi hanedanından memnun olmayan grupların başlattıkları
isyanlar İran coğrafyasını istikrarsızlığa sürükledi. Bu durumdan yararlanan Osmanlı
Hükümeti Haziran 1723’te İran seferini başlatarak üç koldan Safevi topraklarına
girdi. Yapılan fetihlerle birlikte Haziran 1735’e kadar İran sahasında kaldılar.
Osmanlı yönetimi İran’da fethettiği yerleri zaman kaybetmeden kendi idari sistemine
dâhil etmek için çalışmalar yapmıştır. Bu makalede; XVIII. yüzyılın ilk yarısında İran’da
Osmanlı kaza idaresinin kurulma çalışmaları, kazaların statüleri, sistem tesis edilirken
ortaya çıkan aksaklıklar, bunlara karşı alınan tedbirler ve kurulan kazalara yapılan tevcih
işlemleri ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Safevi, İran, Kaza, Anadolu Kazaskerliği

Establishment of District Ottoman Administration in Iran and Kadi Assignments (1723-1735)

Öz

From the beginning of the 18th century, riots initiated by groups that were dissatisfied
with the Safavid dynasty caused the Iran’s geography to become unstable. The Ottoman
Government, who benefited from this situation, started the Iran expedition in June 1723
and entered Safavid territory from three sides. With the conquests, the Ottomans remained
in the Iranian area until June 1735.
The Ottoman administration made an endeavour to incorporate the places conquered
in Iran into its administrative system without delay. In this article, the establishment of
the Ottoman district administration in Iran in the first half of the XVIII. century, the status
of districts, problems that occurred during the establishment of the system as well as the
measures taken in this regard and the procedures for assignments to the districts established
in Iran will be discussed.

Anahtar Kelimeler

Ottoman, Safavid, Iran, District, Anatolian kadi’asker

Kaynakça

• Alan, Ercan, “Kadıasker Ruznamçelerine Göre XVII. Yüzyılda Rumeli’de Kadılık Müessesesi”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul, 2015.
• Başar, Fahamettin, Osmanlı Eyâlet Tevcihâtı (1717-1730), Ankara, 1997.
• Beyazıt, Yasemin, Osmanlı İlmiye Mesleğinde İstihdam (XVI. Yüzyıl), Ankara, 2014.