İngiltere ve Kaşgar Devleti İlişkileri (1870-1874)

Yıl 2020, Sayı: 16, 173 - 199, 29.12.2020

Meryem Özer

https://doi.org/10.16947/fsmia.849129

Öz

1865 yılında Doğu Türkistan’a gelerek Kaşgar’a hâkim olan Yakub Beg devletini
kurduktan kısa bir süre sonra İngiltere ve Rusya’nın ilgi alanlarına girmiştir. Kaşgar Devleti’ne
karşı Rusya menfi bir tutum izlemiş; bölgedeki ticari çıkarlarını zedelenmesinden
korkmuş ve işgal ettiği Batı Türkistan’daki Türk Hanlıklarına kötü örnek olacağı endişesine
kapılmıştır. İngiltere de Kaşgar Devleti’ne olumlu yaklaşarak; onun ticari olanaklarından
faydalanmak istemiş, Hindistan’ı korumak için Rusya ile aralarında tampon bir
devlet olarak düşünmüştür. Yakub Beg ise özellikle Rusların tehdidine karşı İngiltere’yi
koz olarak kullanıp varlığını korumaya çalışmıştır. Bu makalede Yakub Beg’in 1870-
1874 yılları arasında İngiltere’yle kurduğu diplomatik ilişkiler ele alınmış, bu ilişkilerin
Kaşgar devleti açısından etkisi irdelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

XIX. yüzyıl, Doğu Türkistan, Yakub Beg, İngiltere, Rusya

England and Kashgar State Relations (1870-1874)

Öz

Shortly after being established, Kashgar state attracted the attention of Britain and
Russia. Where Russia took a negative stance against Kashgar state as it was afraid its
commercial interests in the region would be damaged and worried that this would set a
bad example to the Turkish Khanates in West Turkestan that it had already occupied, Britain
approached it positively as it wanted to take advantage of its commercial possibilities
and use it as a buffer between India and Russia. Yakub Bey, on the other hand, tried to
protect the State’s existence by using Britain as a trumpcard especially against the threat
of the Russians. In this article, Yakub Beg’s diplomatic relations with Britain between
1870-1874 are discussed, and the effect of these relations on Kashgar State is studied.

Anahtar Kelimeler

XIX. century, Eastern Turkestan, Yakub Beg, Britain, Russia

Kaynakça

• Adler, G. J., British India’s Northern Frontier 1865-95, The Royal Commonwealth Society By Longmans, 1963.
• Adolphe, Herman - Schlagintwest, Robert De, Route-Book of the Western Parts of the Himalaya, Tibet, and Central Asia; and Geoographical Glossary, edit Robert Schlagintwest, London, Trübner & Co, 1863.
• Analysis by Lord Tenterden of the Papers Presented to Parlimaent Respecting Central Asia 1838-1878, Foreign Office, 1878.