Amit Bein, Osmanlı Uleması ve Türkiye Cumhuriyeti: Değişimin Failleri ve Geleneğin Muhafızları

Yıl 2013, Sayı: 1 - Bahar, 387 - 390, 15.03.2013

Ömer Faruk Köse

Öz

yapılandırılması sürecinde yaşanan tartışmalar, reformların sonuçları ve bunların Cumhuriyet dönemine bıraktığı miras üzerinde durmaktadır. İTC hükümetinin ilk yılları medreselerin ıslahı ile alakalı tartışmaların yaşandığı ve ulema için- de reformlar üzerinden oluşan kamplaşmanın belirginleştiği bir dönem olmuştur. 1914-1918 döneminde gerçekleştirilen düzenlemelerle medreseler, modern eği- tim kurumları olarak dizayn edilen, ders müfredatına fizik, kimya, coğrafya, arit- metik gibi “dünyevi” derslerin konulduğu, Ahmet Ağaoğlu, Ziya Gökalp, İzmirli İsmail Hakkı gibi medrese mezunu olmayan farklı ideolojilere sahip aydınların ders verdiği bir kurum haline gelmiştir. Reformlar ulemanın ekseriyeti tarafından destek görmüş ve Bein’in de belirttiği gibi “gönülsüz ulema ve müdahaleci bir devletin dayattığı” bir şey olmamıştır. Ancak 1924 yılında tüm bu çabalar ve geleceğe yönelik umutlar aniden sona ermiş, yeterli bir siyasi nüfuza sahip ola- mayan ulema siyasi alanda alınan kararlara mahkum olmuştur

Anahtar Kelimeler

-