A Comparative Analysis of the Ornemantation Design of TSMK H. 2248 Inventory Album

Yıl 2022, Sayı: 20, 521 - 561, 28.12.2022

Nihal Aracı

Öz

Many valuable works have been created in the field of book arts, which is one of
the most important founding elements of Islamic art. Korans, En’am-ı Şerîfs, prayer and
forty hadith booklets, albums, scientific, literary, etc. works, which has been prepared in
this context, played an important role in the development of the book arts. In this study,
the illumination design analysis of the album recorded in the inventory numbered TSMK
H. 2248, which was created in the field of book arts, will be analyzed. In the introduction
part of the study, the reasons affecting the development of book arts are mentioned and
information about the decorated parts of manuscripts, album and album production is given.
Afterwards, the aforementioned album was described and the calligraphers with their
kıt’as were introduced. In the following part, the illumination design analysis of each
kıt’a was made. This analysis was carried out by bringing the visual and drawing of the
design side by side. With the detailed drawings made, the pattern setup and motif details
have become more evident. In the drawings, each of the decoration elements that make up
the design is shown in a different color, thus making it easier to follow the pattern setup.
The designs of the album, which are similar to the important works of the period in terms
of decoration, are also discussed comparatively.

Anahtar Kelimeler

Illumination, album, Forty Hadith, book arts

TSMK H. 2248 Envanterli Albümün Tezhip Tasarımının Mukayeseli Analizi

Öz

İslâm sanatının en mühim kurucu unsurlarından olan kitap sanatları alanında çok
kıymetli eserler meydana getirilmiştir. Bu bağlamda hazırlanan Mushaf’lar, En’am-ı
Şerîf’ler, dua ve kırk hadis mecmuaları, murakkalar, ilmî, edebî vb. eserler kitap sanatlarının
gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Bu çalışmada, kitap sanatları sahasında oluşturulan
TSMK H. 2248 numaralı envanterde kayıtlı murakkanın tezhip tasarımı analizi
yapılacaktır. Çalışmanın giriş kısmında, kitap sanatlarının gelişimini etkileyen sebeplere
değinilmiş ve yazma eserlerin tezyîn edilen bölümleri, murakka’ ve murakka’ yapımcılığı
ile ilgili bilgi verilmiştir. Daha sonra mezkûr albümün tavsifi yapılıp içinde kıt’ası
bulunan hattatlar tanıtılmıştır. Takip eden bölümde ise her bir kıt’anın tezhip tasarımı
analizi yapılmıştır. Bu çözümleme, tasarımın görselinin ve çiziminin yan yana getirilmesiyle
gerçekleştirilmiştir. Yapılan ayrıntılı çizimlerle desen kurgusu ve motif ayrıntısı
daha belirgin hâle gelmiştir. Çizimlerde tasarımı oluşturan bezeme unsurlarından her biri
ayrı renkle gösterilmiş, dolayısıyla desen kurgusunun takibi kolaylaşmıştır. Albümün dönemin
önemli eserleriyle tezyinât bakımından benzerlik gösteren tasarımları da mukayeseli
olarak ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tezhip, murakka’, Kırk Hadis, kitap sanatları