KLÂSİK TÜRK ŞİİRİNDE SOSYAL ELEŞTİRİYE GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2009, Cilt: 7 Sayı: 2, 56 - 58, 31.03.2009

Zülküf Kılıç

Öz

Sosyal
eleştiri ile ilgili çalışmaların temel çıkış noktası, edebiyat ilişkilerinden
hareketle toplumsal olanı açıklamak, toplumsal ilişkilerle edebiyat
ilişkilerinin buluşma noktalarını analiz etmektir. Ge­nellikle tanz (sosyal
eleştiri), toplumsal bir boyuta sahiptir ve hedefi çirkinlikleri ve kusurları
eleştirerek onları ıslah et-meye çalışmaktır. Hicivde ise amaç, neredeyse
tamamen kişisel olup toplumsal ülkülerle bir ilgisi yoktur; he­zel ise bazen
gizli bir nükte veya mesaj içerse de genellikle görünüm itibariyle eğlence ve
sözü türlü türlü söyleme amacını taşır. Bu nedenle eskiden hiciv ve hezel
olarak anılan edebiyatın bir kısmı ve özellikle ahlâkî ve sosyal eleştiri
içerikli olanı, tanz sayılır.

Anahtar Kelimeler

Genel, Bakış, Şiir, Sosyal, Eleştiri

Kaynakça

• 1. AK, Coşkun (2001), Rûhî-i Bağdâdî Dîvânı, Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa.
• 2. ÇİFTÇİ, Hasan (2002), Klâsik Fars Edebiya-tında Hiciv ve Sosyal Eleştiri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• 3. GÖKYAY, Orhan Şaik (1982), Destursuz Bağa Girenler, İstanbul.
• 4. KAVRUK, Hasan (2001), Şeyhülislâm Yahyâ Dîvânı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Anka-ra.
• 5. ÖZKIRIMLI, Atilla (1987), Türk Edebiyatı Ansiklopedisi, C.III, 4. Baskı, Cem Yayınları, İstanbul.
• 6. ÖZMEN, Mehmet (2001), Ahmed-i Dâ’î Dîvânı (Metin, Gramer, Tıpkı Basım), TDK Yayın-ları, Ankara.
• 7. TARLAN, Ali Nihat (1992), Necâtî Beg Dîvânı, Akçağ Yayınları, Ankara.
• 8. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, (2005), C.30, İstanbul.