Hava Trafik Yönetimi Araştırma Alanlarının Sınıflandırılması

Yıl 2020, , 225 - 234, 03.03.2020

Haluk Eren Kübra Çelik

https://doi.org/10.35234/fumbd.619584

Cited By: 1

Öz

Hava trafik yönetiminde son yıllarda öne çıkan araştırma alanları hem geleneksel uygulama konularını kapsamakta hem de bilim ve teknolojideki yeni gelişmelerle beslenmektedir. Bu hızlı değişimi takip edebilmek için güncel Hava Trafik Yönetimi (HTY) konularının önem derecesine göre bilinmesi ve sınıflandırılması gerekmektedir. Bu çalışmada günümüzde dikkat çeken ve gelecekte önem kazanması muhtemel HTY araştırma konularının; hava trafik otoritelerindeki karşılıkları da dikkate alınarak bir sınıflandırma yapılmıştır. Araştırma konuları 7 ana başlığa ve ilgili alt başlıklara ayrılarak sınıflandırılmıştır. Operasyonel Sistemler, Haberleşme ve Seyrüsefer Sistemleri, Performans ve Verimlilik, Veri Analizleri, Emniyet ve Güvenlik, Hukuk ve Politikalar ve Yeni Teknolojiler ana başlıkları incelenmiştir. Bu alanda daha hızlı gelişen konulardaki yeni araştırma alanları ile ilgili kısa örnekler verilmiştir. Bu sınıflandırmanın gelecekteki HTY problemlerine ışık tutabileceği düşünülmektedir. Sonuçta bu çalışmada dünyada hava trafik alanındaki mevcut araştırmalar hakkında değerlendirmeler verilerek bu alanda çalışmak isteyen araştırmacılara bir ufuk açılması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hava trafik yönetimi, hava trafik kontrol, hava ulaşımı

Kaynakça

• [1] https://www.icao.int/Meetings/STA10/Documents/Sta10_Wp007_en.pdf
• [2] M. Cavcar. Havacılığa Giriş. Eskişehir. Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2015.
• [3] https://www.icao.int/annual-report-2017/Pages/the-world-of-air-transport-in-2017.aspx
• [4] https://utm.arc.nasa.gov/index.shtml
• [5] https://bilgem.tubitak.gov.tr/tr/urunler/sivil-havacilik-cozumleri-0
• [6] Isaac, A.,Human error in European air traffic management:HERA project. Reliab.Eng.&System Safety,75(2),257-272,2016.
• [7] Conde Rocha Murca, M.,..& Balakrishnan, H. Trajectory clustering and classification for characterization of air traffic flows. 16thAIAA Aviation Tech., Integration,Operations Conf.(p.3760), 2016.
• [8] Bosson, C. S., & Nikoleris, T. Supervised learning applied to air traffic trajectory classification. In 2018 AIAA Information Systems-AIAA Infotech@ Aerospace (p. 1637), 2018.
• [9] Liu, P. C. B., Hansen, M., & Mukherjee, A. Scenario-based air traffic flow management: From theory to practice. Transportation Research Part B: Methodological, 42(7-8), 685-702, 2008.
• [10] Christien, R., Benkouar, A., Chaboud, T., & Loubieres, P. Air traffic complexity indicators & ATC sectors classification. In Proceedings. The 21st Digital Avionics Systems Conference (Vol. 1, pp. 2D3-2D3). IEEE, 2012.
• [11] Austrian, E. M., Berry, K. A., Sawyer, M. W., & DeHaas, A. Planning for the Future: Human Factors in NextGen Air Traffic Management. In 18th International Symposium on Aviation Psychology (p. 294), 2015.
• [12] Cook, A., & Rivas, D. (Eds.). Complexity science in air traffic management. Routledge press, 2016.
• [13] Cook, A., Blom, H. A., Lillo, F., Mantegna, R. N., Micciche, S., Rivas, D., ... & Zanin, M. Applying complexity science to air traffic management. Journal of Air Transport Management, 42, 149-158, 2015.
• [14] Corver, S., & Grote, G. Uncertainty management in enroute air traffic control: a field study exploring controller strategies and requirements for automation. Cognition, Technology & Work, 18(3), 541-565, 2016.
• [15] Sampigethaya, K., Kopardekar, P., & Davis, J. Cyber security of unmanned aircraft system traffic management (UTM). In 2018 Integrated Communications, Navigation, Surveillance Conference (ICNS) (pp. 1C1-1). IEEE. 2018.
• [16] Ören, A., & Koçyiğit, Y. İnsansız Hava Araçları İniş Sıralamasının Bulanık Mantık Modellemesi. CBÜ Fen Bil. Dergi., Cilt 12, Sayı 1, 55-66 s. 2016.
• [17] Özbek E. Hava Trafik yönetiminde koordinasyon: Türkiye hava sahasının esnek kullanımı konseptinin koordinasyon süreçlerinin betimlenmesi, MSc Tez, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye, 2015.
• [18] Dönmez, K. Türk Hava Sahasında Meydana Gelen Ölümcül Uçak Kazalarına İnsan Faktörleri Analiz ve Sınıflandırma Sisteminin (HFACS) Uygulanması. The Journal Of Academic Social Science Studies, 6(59), 229-253, 2017.
• [19] Paşaoğlu C. İnsansız hava araçlarının ulusal hava sahalarına entegrasyonu ve yeni hava trafik yönetimi konsepti için otomatik HTK modellemesi ve uçuş yönetim sistemi geliştirilmesi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2016.
• [20] Aydoğan E. Hava trafik akış ve kapasite yönetiminde saha kontrol için toplama noktası yaklaşımı, MSc Tez, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye, 2015.[21] Wu, C. L., Caves, R. E. Research review of air traffic management. Transport Reviews, 22(1), 115-132, 2002.
• [22] Bianco, L., & Bielli, M. Air traffic management: Optimization models and algorithms. Journal of Advanced Transportation, 26(2), 131-167, 1992.
• [23] A. Cavcar, “Hava Trafik Akış Planlaması İçin Karar Destek Sistemi ve Türkiye İçin Öneriler.” http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/11666.pdf
• [24] Kopardekar, P., & Magyarits, S. Dynamic density: measuring and predicting sector complexity [ATC]. In Proceedings. The 21st Digital Avionics Systems Conference (Vol. 1, pp. 2C4-2C4). IEEE, 2002.
• [25] Laudeman, I. V., Shelden, S. G., Branstrom, R., & Brasil, C. L. Dynamic Density: An Air Traffic Management Metric (No. NAS 1.15: 112226, NASA/TM-). 1998
• [26] Hafidi, M., Benaddy, M., & Krit, S. D. (2018, June). Review of optimization and automation of air traffic control systems. In Proceedings of the Fourth International Conference on Engineering & MIS (p. 10). ACM. 2018.
• [27] M. R. Chertow, “The IPAT Equation and Its Variants,” J. Ind. Ecol., vol. 4, no. 4, pp. 13–29, Sep. 2000.
• [28] ÖzgürM.,Taktik hava trafik akış ve kapasite yönetimi için bir optimizasyon modeli,Tez,AnadoluÜniv.,Eskişehir,TR, 2013.
• [29] https://ssd.dhmi.gov.tr/Sayfalar/default.aspx
• [30] https://www.eurocontrol.int/communications-navigation-and-surveillance
• [31] https://www.skybrary.aero/index.php/Situational_Awareness
• [32] Dominguez, C., Vidulich, M., Vogel, E., & McMillan, G. Situation awareness: Papers and annotated bibliography. Armstrong Laboratory, Human System Center, ref. AL/CF-TR-1994-0085. 1994.
• [33] Celenk, M., Eren, H., & Poyraz, M. Prediction of driver head movement via Bayesian Learning and ARMA modeling. In 2009 IEEE Intelligent Vehicles Symposium (pp. 542-547). IEEE, 2009.
• [34] Tunç. İ. Emniyet yönetim sistemi uygulamalarının hava trafik kontrol hizmetlerine katkılarının analizi, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye, 2018.
• [35] Karaduman, O., Eren, H., Kurum, H., & Celenk, M. Road-geometry-based risk estimation model for horizontal curves. IEEE Transactions on Intelligent Transportation Systems, 17(6), 1617-1627, 2016.
• [36] Kopardekar, P., Rios, J., Prevot, T., Johnson, M., Jung, J., & Robinson, J. E. Unmanned aircraft system traffic management (UTM) concept of operations. 16th AIAA Aviation Technology, Integration, and Operations Conference. 2016.
• [37] Brittain, M., & Wei, P. Autonomous Air Traffic Controller: A Deep Multi-Agent Reinforcement Learning Approach. arXiv preprint arXiv:1905.01303, 2019.
• [38] Celik K, Eren H, UAV fuel preferences for future cities, 6th International Istanbul Smart Grids and Cities Congress and Fair (ICSG), pp. 151–154. 2018,
• [39] Karaduman M., Çınar A., and Eren H., UAV Traffic Patrolling via Road Detection and Tracking in Anonymous Aerial Video Frames, J. Intell. Robot. Syst., vol. 95, no. 2, pp. 675–690, 2019.
• [40] https://www.transtats.bts.gov/OT_Delay/ot_delaycause1.asp?type=1&pn=1
• [41] https://ec.europa.eu/transport/sites/transport/files/2016_eu_air_transport_industry_analyses_report.pdf
• [42] Martin L., Bienert N., Claudatos L., Gujral V., Kraut J., and Mercer J., Effects of task allocation on air traffic management human-automation system performance, IEEE/AIAA 35th Digital Avionics Systems Conference (DASC), pp. 1–8. 2016.
• [43] Metzger U. and Parasuraman R., Automation in Future Air Traffic Management: Effects of Decision Aid Reliability on Controller Performance and Mental Workload, Hum. Factors J. Hum. Factors Ergon. Soc., vol. 47, no. 1, pp. 35–49, 2005.
• [44] Murakami D., Nag S., Lifson M., and Kopardekar P. H., Space Traffic Management with a NASA UAS Traffic Management (UTM) Inspired Architecture, in AIAA Scitech 2019 Forum, 2019.