Doğrusal Kanallara Yerleştirilen Üçgen Labirent Yan Savaklarda Kret Uzunluğu Değişiminin Debi Katsayısına Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 29 Sayı: 2, 221 - 230, 01.10.2017

Nihat Kaya

Öz

Yan savaklar; bir kanaldaki fazla debinin azaltılması veya herhangi bir kanaldan ihtiyaç olan debinin alınması için kullanılan bir hidrolik yapıdır. Bu çalışmada klasik yan savakların yerine labirent yan savaklar kullanılarak kret uzunluğunun farklı savaklama boyları ele alınmıştır. Çalışmanın asıl amacı, ince kenarlı labirent yan savaklarda kret uzunluğu değişiminin deşarj kapasitesine etkisini detaylı bir şekilde incelemektir. Deneyler doğrusal kanalda 25, 50, 75 cm savak genişliğine sahip, 12, 16, 20 cm kret yükseklikleri için tepe açısı 45° olan üçgen savakta yapılmıştır. Okumalar her bir kret yüksekliğinde savak memba kret uzunluğunu üç aşamalı kapatarak (kısaltılarak) alınmıştır. Deneyler de debi değişimi 7 – 130 L/s ve Froude sayısı 0.07 – 0.95 arasında değişmektedir. Deneyler, nehir rejimli ve kararlı akım şartlarında serbest savaklanma hali için yapılmıştır. Minimum nap kalınlığı 30 mm için ölçümler yapılarak, Froude ve debi katsayısı hesaplanıp gerekli grafikler çizilmiştir. Bu çalışmada, De Marchi yöntemi kullanılmıştır. Yapılan deneyler sonucunda debi katsayısında azalma olduğu görülmüştür. Yapılan literatür taramalarında uygulanan yöntemler ile kıyaslandığında farklılık arz etmesinden dolayı bu çalışma hidrolik alanında üçgen labirent yan savaklar konusuna büyük katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Doğrusal kanal, Debi katsayısı, Yan savak

Kaynakça

• 1. USBR, (1987). Design of Small Dams 3rd edition, Bureau of Reclamation, U.S. Department of the Interior.
• 2. USBR, (2001). Water Measurement Manual 3rd edition, Water Resources Research Laboratory, Bureau of Reclamation, U. S. Department of the Interior.
• 3. Chanson, H. (2004). The Hydraulics of Open Channel Flow: An Introduction. Butterworth-Heinemann, Oxford, UK, 2nd edition, 630 pages (ISBN 978 0 7506 5978 9).
• 4. Sturm, T.W. (2001). Open Channel Hydraulics . McGraw Hill, Boston, USA, Water Resources and Environmental Engineering Series, 493 pages.
• 5. Tullis, J.P., Amanian, N. and Waldron, D., (1995). Design of Labyrinth Spillway. Journal of Hydraulic Engineering, 121(3):247-255.
• 6. Amanian, N. (1987). Performance and design of labyrinth spillway. MSc thesis, Utah State University, Logan, Utah.
• 7. Waldron, D.R. (1994). Design of labyrinth weirs. MSc thesis, Utah State University, Logan, Utah.
• 8. Emiroglu, M.E. and Kaya, N. (2011). Discharge coefficient for trapezoidal labyrinth side weir in subcritical flow. Water resources management, 25(3): 1037-1058.
• 9. Emiroglu, M.E., Aydin, M.C. and Kaya, N. (2014). Discharge characteristics of a trapezoidal labyrinth side weir with one and two cycles in subcritical flow. J. Irrig. Drain. Eng., 10.1061/(ASCE)IR.1943-4774.0000709.
• 10. Emiroglu, M.E., Tunc, M. and İkincioğulları, E. (2016). Determination of Discharge Capacity at The Triangular Labyrinth Side Weirs Using Different Approaches. 10th Icold European Club Symposıum, Antalya
• 11. https://www.freese.com/our-work/lake-brazos-labyrinth-weir
• 12. De Marchi, G. (1934). Essay on the performance of lateral weirs. L’Energia Electtrica, Milan. 11(11): 849-860.
• 13. Emiroglu, M.E., Agaccioglu, H. and Kaya, N. (2011). Discharging capacity of rectangular side weirs in straight open channels. Flow Measurement and Instrumentation. 22(4): 319-330.
• 14. Emiroglu, M.E., Kaya, N. and Agaccioglu, H. (2010). Discharge capacity of labyrinth side weir located on a straight channel. J. Irrig. Drain. Eng., 10.1061/(ASCE)IR.1943-4774.0000112, 37–46.
• 15. Khode, B.V., Tembhurkar, A.R., Porey, P.D. and Ingle, R.N. (2012). Experimental studies on flow over labyrinth weir. J. Irrig. Drain. Eng., 10.1061/(ASCE)IR.1943-4774.0000336, 548–552.
• 16. Novák, P. and Cabelka, J. (1981). Models in hydraulic engineering; physical principles and design applications. Pitman Advanced Publishing Program.