Mekanik Olarak Aktive Edilmiş Kırmızı Çamurdan Değerli Metallerin Geri Kazanılması

Yıl 2021, Cilt: 33 Sayı: 1, 63 - 69, 15.02.2021

Mehmet Turan

https://doi.org/10.35234/fumbd.728978

Öz

Bu çalışmada, Bayer prosesi ile boksitten alüminyum üretimi sırasında ortaya çıkan kırmızı çamurdan metallerin ekstraksiyonu üzerinde mekanik aktivasyonun etkisi incelendi. Orijinal kırmızı çamur örnekleri ve masa üstü tip yüksek enerji aktarımlı bilyeli bir değirmende mekanik aktivasyona tabi tutulmuş örnekler 25 ve 45 °C’de HCl ile liç edildi. Elde edilen sonuçlara göre artan liç sıcaklığı, artan mekanik aktivasyon süresi ve artan HCl konsantrasyonu ile birlikte metal ekstraksiyon verimlerinin arttığı belirlendi. Ayrıca mekanik aktivasyona tabi tutulmuş örneklerin liç işleminde liç süresinin daha etkin olduğu belirlendi. Elde edilen sonuçlara göre 30 dk mekanik aktivasyon süresi, 120 dk liç süresi, 400 dev/dk karıştırma hızı, 45ºC liç sıcaklığı, 3 M HCl konsantrasyonu ve 25 ml/g sıvı-katı oranında % 100 Al, % 68.51 Ti ve % 15.08 Fe ekstraksiyon verimleri elde edildi.

Anahtar Kelimeler

Kırmızı çamur, hidrometalurji, mekanik aktivasyon, alüminyum, titanyum

Teşekkür

Deneysel çalışmaların yapılmasında emeği geçen Nuray Köse, Havva Ak ve Aslıhan Cam’a teşekkür ederim.

Kaynakça

• [1] Uzun, D., (2006). Kırmızı Çamurdan Demir Ve Alüminyumun Sülfürik Asit Çözeltisindeki Çözünme Kinetiği, Sakarya Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• [2] Gülfen, M., (1998). Hidroklorik Asit Çözeltisinde Milas Boksit Cevherlerinin Çözünürlüğü, Yüksek Lisans Tezi, SAÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• [3] Özgün, M.A., (2012). Kırmızı Çamur Üretimi Ve Değerlendirme Olanakları, Yüksek Lisans, Maden Mühendisliği Anabilim Dalı Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• [4] Aksu, S., (2001). Kırmızı Çamurun Temel Bileşenlerinin Hidrojen Klorür Çözeltisindeki Çözünürlükleri, Yüksek Lisans Tezi, Kimya Anabilim Dalı, Sakarya.
• [5] Selcen, T., Kalsen, A., (2018). Kırmızı Çamurdaki Değerli Metallerin Hidrometalurjik Proseslerle Kazanılması, Yüksek Lisans Tezi, Metalurji Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• [6] Goral, M., S., (1999). Kırmızı Çamurdan Alümina’nın Geri Kazanımında Verimlilik Koşullarının Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Metalurli Mühendisliği Anabilim Dalı, Sakarya.
• [7] Turan, M. D., Altundoğan, H. S., Boyrazlı, M., Sarı, Z. A., Nizamoğlu, H., Demiraslan, A., (2019). Basic Leaching Behavior of Mechanically Activated Zinc Plant Residue, Trans Indian Inst Met. 72 (9): 2359–2364.