Elazığ Hamzabey Dam, Plant Species Below The Dam Lake Surface Area

Yıl 2025, Cilt: 37 Sayı: 2, 665 - 684

Gülden Doğan , Eyup Bağci

https://doi.org/10.35234/fumbd.1648971

Öz

As a consequence of the field studies conducted during the construction phase of the Hamzabey Dam in Elazığ province, it was ascertained that 177 taxa belonging to 48 families of Angiospermae and Gymnospermae plants (1 taxon from Gymnospermae plants-Juniperus oxycedrus subsp. oxycedrus) naturally proliferate in the area within the dam basin. It has been determined that there are arable agricultural lands and fallow lands within the dam area. It was also observed that some wetlands were formed around the Caro stream, which traverses the region, which is generally dominated by steppe vegetation type, and some aquatic habitat plants such as Juncus developed in these areas. In the research area, 19 endemic taxa were found and it was determined that 18 of these taxa are endangered according to the IUCN category and protection measures should be taken for them. Apart from these, it has also been determined that a large number of plant species that have medicinal and economic value and can be used as ornamental and fodder plants are naturally distributed. Since the populations of this group of plants are rich both in the country and in the province, no additional measures were required. However, single populations of some important taxa were found, and considering the fact that these taxa can be used for different purposes (Orchis laxiflora, Orchis punctulata and Trifolium physodes var. physodes), it is recommended that they be taken under protection.

Anahtar Kelimeler

Elazığ , Hamzabey Dam , plant species , endemic

Elazığ Hamzabey Barajı, Baraj Göl Aynası Altında Kalan Bitki Türleri

Öz

Elazığ ili Hamzabey Barajı yapım aşamasında, alana yapılan arazi çalışmaları sonucunda, baraj havzası içinde kalan alanda kapalı ve açık tohumlu bitkilerden (Angiospermae/ Gymnospermae) 48 familyaya ait 177 taksonun (Açık tohumlu bitkilerden 1 takson-Juniperus oxycedrus subsp. oxycedrus) doğal olarak yayılış gösterdiği tespit edilmiştir. Baraj alanı içinde ekilebilen tarım alanlarının bulunduğu, nadasa bırakılan toprakların da var olduğu saptanmıştır. Genel olarak step vejetasyon tipinin hakim olduğu bölgeyi baştan sona kadar dolaşan Caro Deresi etrafında az da olsa sulak alanların oluştuğu ve buralarda Juncus gibi bazı sucul habitat bitkilerinin geliştiği de gözlenmiştir. Araştırma alanında 19 endemik taksona rastlanmış olup, bunlardan 18 taksonun IUCN kategorisine göre tehlike altında olduğu ve bunlar için koruma önlemlerinin alınması gerektiği tespit edilmiştir. Bunların dışında çok sayıda tıbbi ve ekonomik değere sahip, süs ve yem bitkisi olarak kullanılabilecek bazı bitki türlerinin de doğal olarak yayılış gösterdiği de belirlenmiştir. Bu grup bitkilerin populasyonları gerek ülke gerekse il bazında zengin olduğu için ilave bir önleme gerek duyulmamıştır. Ancak bunlardan bazı önemli taksonların tek populasyonlarına rastlanmış olup (Orchis laxiflora, Orchis punctulata ve Trifolium physodes var. physodes gibi), bu taksonların değişik amaçlarla kullanılabilme özelliğine sahip olması da göz önüne alınarak, koruma altına alınmaları önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Elazığ , Hamzabey Barajı , bitki türleri , endemik

Destekleyen Kurum

T.C Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

Teşekkür

Bu çalışma T.C Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, XV. Bölge Müdürlüğü, Elazığ Şube Müdürlüğü tarafından ”Elazığ ili Palu İlçesi Hamzabey Barajı Baraj Göl Aynası Altında Kalacak Bitki Türlerinin Tespiti Projesi” adıyla 11.04.2013 tarihli olarak desteklenmiştir.

Kaynakça

• Akkan E. Elazığ ve Keban Barajı Çevresinde Coğrafya Araştırmaları. Coğrafya Araştırmaları Dergisi 1972; (5-6): 175-214.
• Günek H, Öz T. Palu (Elazığ) Yerleşmesi ve Yakın Çevresinin Uzaktan Algılama Yöntemiyle 1990-2017 Yılları Arasında Arazi Kullanımındaki Değişimlerin Belirlenmesi. Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi, Uluslararası Palu Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 2018; s. 289.
• Elazığ İçme Suyu Projesi (Hamzabey Barajı Ve Tarhana Derivasyonu Alternatifi), ÇED Raporu 2010. Ankara.
• Davis PH. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol 1-9. Edinburg, UK: Edinburgh University Press. 1965-1985.
• Bayrak M. Palu İlçesi’nin (Elazığ) Coğrafi Etüdü. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, 2016, Elazığ.)
• Evren H. Elazığ Yöresinden Toplanmış Fabaceae ve Asteraceae Familyalarına Ait Tıbbi ve Endüstriyel Bitkiler. Fırat Havzası Tıbbi ve Endüstriyel Bitkileri Sempozyumu, Edl.: Prof. Dr. Ş. Baltepe, Doç. Dr. T. Babaç, Y. Doç. Dr. H. Evren, Elazığ, Türkiye, 6-8 Ekim (1986) 127-135.
• Güner A, Aslan S, Ekim T, Vural M, Babaç MT. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). İstanbul: Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. 2012.
• Ekim T, Koyuncu M, Vural M, Duman H, Aytaç Z, Adıgüzel N. Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı. Ankara: Türkiye Tabiatını Koruma Derneği ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yayını, Barışcan Ofset. 2000.
• http://www.tehditaltindabitkiler.org.tr/v2/ (https://www.bizimbitkiler.org.tr/list.html)
• Yapar Y, Behçet L. Arıcak İlçesi (Elazığ -Türkiye) Florası. Bağbahçe Bilim Dergisi 2024; 11(2): 109-142.
• Olgun Ş. Arıcak (Elazığ) İlçesinin Etnobotanik Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 2019, Bingöl.