Sosyal Medya Algısı ve FoMO’nun Tüketici Satın Alma Davranışına Etkisinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Örneği

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 149 - 182, 11.06.2020

Esen Şahin , Birol Furkan Çavuş

Öz

Amaç: Tüketicilerin, ilgili duydukları markalara ait sosyal medya kanallarını nasıl algıladıkları ve bu doğrultuda nasıl tepkiler verdikleri büyük önem arz etmektedir. Çalışmanın amacı; sosyal medya algısı ve FoMO (Fear of Missing Out) sendromunun satın alma davranışına etkisini tespit etmektir.
Metodoloji: Bu çalışmada sosyal medya algısı, FoMO ve satın alma davranışı ölçekleri kullanılarak oluşturulan anket formu, Konya ilinde bulunan, 18-38 yaş aralığındaki Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) öğrencisi olan 390 kişi üzerinde uygulanmıştır. Çalışma kapsamında elde edilen veriler frekans analizi, faktör analizi, regresyon ve korelasyon analizlerine tabi tutulmuş, ulaşılan bulgular yorumlanmıştır.
Özgünlük: Bu çalışmayı özgün kılan en önemli etken, postmodern pazarlama anlayışının bir sonucu olarak ortaya çıkan, pazarlama ve psikoloji disiplinlerinin bir arada değerlendirildiği sosyal medya algısı ve FoMO fenomenlerinin satın alma davranışına etkisine odaklanılmasıdır. Yerel literatürde bu değişkenlerin bir arada kullanıldığı herhangi bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu bağlamda mevcut çalışmanın pazarlama literatürüne katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Bulgular: Araştırma sonucunda üniversite öğrencileri kapsamında sosyal medya algısı ve FoMO’nun genç tüketicilerin satın alma davranışlarına olumlu yönde etki ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Tüketici satın alma davranışının, bağımsız değişkenler olan sosyal medya algısı ve FoMO ile %29’luk bir oran üzerinden açıklanabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Bağımsız değişkenlerin satın alma davranışı üzerindeki göreceli önem sırası; sosyal medya algısı ve FoMO şeklindedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal medya, Tüketici algısı, FoMO, Satın alma davranışı

Kaynakça

• Aksu, S. (2013). Lüks Markaların Sosyal Medya Kullanımı: Facebook Üzerine Bir İnceleme. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Alt, D. (2015). College Students’ Academic Motivation, Media Engagement and Fear of Missing Out. Computers in Human Behavior, Vol. 49, 111-119.
• Coşkun, R., Altunışık, R. ve Yıldırım, E. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı (9. Baskı). İstanbul: Sakarya Yayıncılık.
• Anholt, S. (2010). Definitions of Place Branding-Working Towards a Resolution. Place Branding and Public Diplomacy, Vol. 6, No.1, 1-10.
• Aydın, H. (2018). Sosyal Medya Trendi Olan FoMO’nun Pazarlama Alanında Kullanımı Üzerine Literatür Taraması. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt. 1, Sayı. 1, 1-9.
• Baker, Z. G., Krieger, H. and LeRoy, A. S. (2016). Fear of Missing Out: Relationships with Depression, Mindfulness, and Physical Symptoms. Translational Issues in Psychological Science, Vol. 2, No. 3, 275-282.
• Doğan, U ve Karakuş, Y. (2016). Lise Öğrencilerinin Sosyal Ağ Sitleri Kullanımının Yordayıcısı Olarak Yalnızlık. Sakarya University Journal of Education, Cilt. 6, Sayı. 1, 57-71.
• Dossey, L. (2014) FoMO, Digital Dementia, and Our Dangerous Experiment. Explore (NY), Vol. 10, No. 2, 69-73.
• Erdem, Ş. ve Uslu, H. N. (2010). Marka Değerinin Marka Genişlemesine Etkisi ve Çay Sektöründe Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt. 19, No.1, 166-184.
• Eşitti, Ş. (2015). Bilgi Çağında Problemli İnternet Kullanımı ve Enformasyon Obezitesi: Problemli İnternet Kullanımı Ölçeğinin Üniversite Öğrencilerine Uygulanması. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Cilt. 49, 75-97.
• Gökler, M. E., Aydin, R., Ünal, E., ve Metintaş, S. (2016). Sosyal Ortamlarda Gelişmeleri Kaçırma Korkusu Ölçeğinin Türkçe Sürümünün Geçerlilik ve Güvenilirliğinin Değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, Cilt. 17, 52-59.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Felsefe-Yöntem-Analiz (4. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hodkinson, C. (2016). Fear of Missing Out’ (FoMO) Marketing Appeals: A Conceptual Model. Journal of Marketing Communications, 65-88.
• İslamoğlu, A. H. ve Alnıaçık, Ü. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (5. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Jones, T. (2014). Students’ Cell Phone Addiction and their Opinions. The Elon Journal of Undergraduate Research in Communications, Vol. 5, No. 1, 74-80.
• Kavaratzis, M. and Ashworth, G. J., (2005). City Branding: An Effective Assertion of Identity or a Marketing Trick? Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, Vol. 96, No. 5, 506–514.
• Kim, A. J. ve Ko, E. (2012). Do Social Media Marketing Activities Enhance Customer Equity? An Empirical Study of Luxury Fashion Brand. Journal of Business Research, 65 (10), 1480-1486.
• Kotler, P. and Armstrong, G. (2011). Principles of Marketing (14th edition). USA: Pearson Prentice Hall.
• Nakip, M. (2003). Pazarlama Araştırmaları Teknikler ve (SPSS Destekli) Uygulamalar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Özbey, D. Ö. ve Başer, H. H. (2015). Kent Marka İmajı Oluşumunda Etkili Unsurların Önem ve Yeterlilik Derecelerinin Konya Açısından İncelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt. 8, Sayı. 39, 923-932.
• Przybylski, A. K., Murayama, K., DeHaan, C. R., and Gladwell, V. (2013). Motivational, Emotional, and Behavioral Correlates of Fear of Missing Out. Computers in Human Behavior, Vol. 29, 1841-1848.
• Schivinski, B. and Dabrowski, D. (2016). The Effect of Social Media Communication on Consumer Perceptions of Brands. Journal of Marketing Communications, Vol. 22, No. 2, 189-214.
• Stone, R. N. and Mason J. B. (1995). Attitude and Risk: Exploring the Relationship. Psychology & Marketing, Vol. 12, No. 2, 135-153.
• Tuten, T. L. (2008). Advertising 2.0: Social Media Marketing in a Web 2.0 World. London: Greenwood Publishing.
• Vural, B. ve Bat, M. (2010). Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine Yönelik Bir Araştırma. Journal of Yasar University, Cilt. 20, Sayı. 5, 3348‐3382.
• Yavuz, M. C. (2007). Uluslararası Destinasyon Markası Oluşturulmasında Kimlik Geliştirme Süreci: Adana Örneği. Doktora Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yıldırım, S. ve Kişioğlu, A. (2018). Teknolojinin Getirdiği Yeni Hastalıklar: Nomofobi, Netlessfobi, FoMO. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt. 25, Sayı. 4, 473-480.
• Zhu, Y. Q. and Chen, H. G. (2015). Social Media and Human Need Satisfaction: Implications for Social Media Marketing, Business Horizons, Vol. 58, 335-345.
• Kazancı, Ş. Ve Başgöze, P. (2015). Sosyal Medya Algısının, Marka Kredibilitesinin ve Marka Prestijinin Satın Alma Eğilimi Üzerine Etkileri: Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 70, No. 2, 2015, s. 435 – 456
• İnceli, P. (2018). Lüks Moda Markalarının Sosyal Medya Pazarlamasının Marka Değeri Üzerindeki Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.