CAM UÇURUM: CEZALANDIRMA TAPINAĞI

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 201 - 218, 17.12.2020

Fidan Alhas

Öz

Geçmişten günümüze kadar kadın yöneticilere çok farklı ve değişik engeller konulmuştur. Bu engellerin çıkış noktası ise genellikle kadınların yerinin ev olduğu ve kadınların sadece çocuk bakmaktan başka işlerle uğraşamayacağı düşüncesinden kaynaklanmaktadır. Buna göre hem erkekler hem de kadınlar belli rollere uymak zorundadırlar. Ancak toplumda görülen değişim ve dönüşümlere bağlı olarak kadınların bu rollere ait düşünceleri de değişmiştir. Bu değişen rollerin başında kadınların işletmelerde yer edinmek istemeleri ve orta ve üst düzey yöneticilik pozisyonlarına göz dikmeleri yer almaktadır. Orta ve üst düzey pozisyonlarda hali hazırda yer alan ve kadın yöneticilerin bu pozisyonlara ulaşmalarını istemeyen bir grup olarak da erkek yöneticiler vardır. Bu pozisyonlarda yer alan ve hem topluma hem de kadın yöneticilere iyi görünmek isteyen erkek yöneticiler kadın yöneticilere işletmelerde istemediklerini direkt olarak ifade etmekten ziyade dolaylı yollardan göstermektedirler. Bu gösterme yollarından biri cam tavandır diğeri de literatüre henüz giren cam uçurumdur. Cam tavanı kırarak üst düzey yöneticiliğe ulaşmak isteyen kadınların her zaman için bir engelle karşılaşacağını düşünmek mümkündür. Bu nokta da çalışma erkek yöneticiler tarafından konulan engeller vasıtasıyla kadın yöneticilerin hiçbir şekilde üst düzey yöneticiliğe kadar çıkamayacaklarını belirtmesi açısından da önem arz etmektedir. Kadın yöneticilerin daha yüksek pozisyonları hedeflemeleri ve kadınların hedeflerini yükselttikçe daha farklı engelle karşılaşacaklarını ortaya koyması da bu çalışmanın literatüre katkısıdır. Çalışmanın sorunsalı kadın yöneticilerin üst düzey pozisyonları hedefledikçe ne kadar farklı ve değişik engelle karşılaşıp karşılaşmayacağı olmuştur. Bu çalışmanın amacı ise, kadın yöneticilerin cam tavanı kırdıktan sonra bile farklı bir engellerle karşılaşacağını ortaya koymaktır. Çalışmada literatür taramasına dayanarak cam tavan ve cam uçurum açıklanmış ve kadın yöneticilerin üst düzey yöneticilik pozisyonuna gelmek istediklerinde yeni bir engelle karşılaşacakları durum incelenerek aktarılmaya çalışılmıştır. Bu çalışma, kadın yöneticilerin işletmelerde daha farklı ve çok çeşitli engelle karşılaşacaklarını açıklamak amacıyla farkındalık oluşturmak ve cam tavan olgusuyla birlikte cam uçurum arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik olarak yapılan teorik bir araştırma niteliği taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

CAM TAVAN, CAM UÇURUM, KADIN YÖNETİCİLER, ÜST DÜZEY YÖNETİCİLİK

Kaynakça

• Adams, S. M., Gupta, A. ve Leeth, J. D. (2009). “Are Female Executives Over-Represented in Precarious Leadership Positions?”. British Journal of Management, Cilt. 20, Sayı. 1, s. 1-12.
• Ahern, K. ve Dittmar, A. (2012). “The Changing of the Boards: The Impact on Firm Valuation of Mandated Female Board Representation”. Quarterly Journal of Economics, Cilt. 127, Sayı. 1, s.137-197.
• Aidoo, E. ve Achira, D. C. (2016). “Factors that Influence the Glass Ceiling. Evidence from Formal Sector Organisations in Ghana”. British Journal of Economics, Management & Trade, Cilt.12 Sayı.1, s.1-13.
• Ak Kurt, D. (2011). Glass Cliff in Relationship to Hostile and Benevolent Sexism. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Orta Doğu Teknik Üniversitesi. Akkaya, B. (2020). “Opinions of Educational Administrators on Glass Ceiling Syndrome Preventing Women from Becoming Senior Managers”. Journal of Education and Training Studies, Cilt. 8 Sayı. 3, s.76-89.
• Albert, A. A. ve Porter, J. R. (1988). “Children's Gender-Role Stereotypes: A Sociological Investigation of Psychological Models”. Sociological Forum, Cilt. 3, Sayı. 2, s.184-210.
• Alhas, F. (2020). “Cam Uçurum Mu? Mobbing Mi? Bilinmeyene Yolculuk”. SBedergi, Cilt. 4, Sayı. 6, s.26-45.
• Alhas. F. (2016). Cam Tavan ve Cam Uçurum Olgusunun İncelenmesi: Öğrenciler Üzerinde Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kars, Kafkas Üniversitesi.
• Ashby, J., Ryan, M. K. ve Haslam, S. A. (2007). “Legal Work and The Glass Cliff: Evidence that Women are Preferentially Selected to Lead Problematic Case”. William and Mary Journal of Women and The Law, Cilt. 13, Sayı. 3, s.775-793.
• Baxter, J. ve Wright, E. O. (2000). “The Glass Ceiling Hypothesis”. Gender and Society, Cilt. 14, Sayı. 2, s.275-294.
• Caceres-Rodriguez, R. (2013). “The Glass Ceiling Revisited: Moving Beyond Discrimination in The Study of Gender in Public Organizations”. Administration & Society, Cilt. 45, Sayı. 6, s.674-709.
• Carter, S., Mwaura, S., Ram, M., Trehan, K. ve Jones, T. (2015). “Barriers to Ethnic Minority and Women’s Enterprise: Existing Evidence, Policy Tensions and Unsettled Questions”. International Small Business Journal, Cilt. 33, Sayı. 1, s.49-69.
• Duffy, D. M. (2000). “Social Identity and its Influence on Women's Roles in East-Central Europe”. International Feminist Journal of Politics, Cilt. 2 Sayı. 2, s.214-243.
• Eagly, A. H., Nater, C., Miller, D. I., Kaufmann, M. ve Sczesny, S. (2019). “Gender Stereotypes Have Changed: A Cross-Temporal Meta-Analysis of U.S. Public Opinion Polls From 1946 to 2018”. American Psychologist, s.1-15.
• Ece, S. (2020). “An Empirical Research on The Possibilities of Young People to Make Decision Supporting The Glass Cliff Phenomenon”. Business Administration, Cilt. 17, Sayı. 1, s.304-314.
• Folke, O. ve Rickne, J. (2016). “Electoral Competition and Gender Differences in Political Careers”. Quarterly Journal of Political Science, Cilt. 11 Sayı. 1, s.59-102.
• Ganiyu, R. A., Oluwafemi, A., Ademola, A. A. ve Olatunji, O.I. (2018). “The Glass Ceiling Conundrum: Illusory Belief or Barriers that Impede Women’s Career Advancement in the Workplace”. Journal of Evolutionary Studies in Business, Cilt. 3, Sayı. 1, s.137-166.
• Hakım, C. (2006). “Women, Careers, and Work-Life Preferences”. British Journal of Guidance & Counselling, Cilt. 34 Sayı. 3, s.279-294.
• Haslam, S. A. ve Ryan, M. K. (2008). “The Road to The Glass Cliff: Differences in The Perceived Suitability of Men and Women for Leadership Positions in Succeeding and Failing Organizations”. The Leadership Quarterly, Cilt. 19, Sayı. 5, s.530-546.
• Hunt-Earle, K. (2012). “Falling Over a Glass Cliff: a Study of the Recruitment of Women to Leadership Roles in Troubled Enterprises”. Global Business and Organizational Excellence, Cilt. 31, Sayı. 5, s.44-53.
• Kılıç, T. (2017). “Relationship Between Glass Ceiling Syndrome and Self-Efficacy; in Health Sector”. European Journal of Multidisciplinary Studies, Cilt. 2, Sayı. 3, s.84-87.
• Kolade, J.O. and Kehinde, O. (2013). “Glass Ceiling and Women Career Advancement: Evidence from Nigerian Construction Industry”. Iranian Journal of Management Studies, Cilt. 6, Sayı. (6-1), s.77-97.
• Kulich, C., Lorenzi-Cioldi, F., Lacoviello, F., Faniko, K. ve Ryan, M. K. (2015). “Signaling Change During a Crisis: Refining Conditions for The Glass Cliff”. Journal of Experimental Social Psychology, Cilt. 61, s.96-103.
• Main, B. G. M. Gregory-Smith, I. (2018). “Symbolic Management and the Glass Cliff: Evidence from the Boardroom Careers of Female and Male Directors”. British Journal of Management, Cilt. 29, s.136-155.
• McGinn, K. L. ve Oh, E. (2017). “Gender, Social Class, and Women’s Employment”. Current Opinion in Psychology, Cilt.18, s.84-88.
• Morgenroth, T., Kirby, T. A., Ryan, M. K. ve Sudkämper, A. (2020). “The Who, When, and Why of The Glass Cliff Phenomenon: A Meta-Analysis of Appointments to Precarious Leadership Positions”. https://doi.org/10.1037/bul0000234, Erişim Tarihi: 27. 07. 2020.
• Mulcahy, M. ve Linehan, C. (2013). “Females and Precarious Board Positions: Further Evidence of the Glass Cliff”. https://www.bbhub.io/board/sites/8/2016/08/bjom12046.pdf, Erişim Tarihi: 27.07.2020.
• O'Brien, D. Z. (2012). “Quotas and Qualifications in Uganda. In The Impact of Gender Quotas”. Susan Franceschet, Mona Lena Krook, and Jennifer M. Piscopo (Ed.). New York: Oxford University Press. DOI:10.1093/acprof:oso/9780199830091.003.0004, Erişim Tarihi: 27.07.2020.
• Oelbaum, Y. S. (2016). Understanding the Glass Cliff Effect: Why Are Female Leaders Being Pushed Toward the Edge?. Doktora Tezi. ABD: The City University of New York.
• Özdemir, L. ve Alhas, F. (2018). “Beliren Yetişkinlik Kuramı: Birey Ergen Midir? Yoksa Yetişkin Midir?”. Talas. M. (Ed.), I. Uluslararası Battalgazi Multidisipliner Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı, Malatya: İksad Kongreleri.
• Özdemir, L. ve Alhas, F. (2019). “Kariyer Seçiminde Hollandın Tipoloji Kuramı”. Kaygın, E. ve Zengin, Y. (Ed.). Kariyer: Temel Kavramlar, Yönetimi, Güncel Konular. Konya: Eğitim Yayınevi, s. 75-106.
• Peterson, H. (2014). “An Academic “Glass Cliff”? Exploring the Increase of Women in Swedish Higher Education Management”. Athens Journal of Education, Cilt. 1, Sayı. 1, s. 33-44.
• Ryan, M. K. ve Haslam, S. (2005). “The Glass Cliff: Evidence that Women are Over-Represented in Precarious Leadeship Positions”. British Journal of Mnagement, Cilt. 16, s. 81-90.
• Ryan, M. K. ve Haslam, S. (2007a). “The Glass Cliff: Exploring The Dynamics Surrounding The Appointment of Women to Precarious Leadership Positions”. Academy of Management Review, Cilt. 32, s.549-572.
• Ryan, M. K., Haslam, S. A. ve Postmes, T. (2007b). “Reactions to The Glass Cliff Gender Differences in The Explanations for The Precariousness of Women’s Leadership Positions”. Journal of Organizational Change Management, Cilt. 20 Sayı. 2, s.182-197.
• Ryan, M. K., Haslam, S. A., Hersby, M. T. ve Bongiorno, R. (2011). “Think Crisis –Think Female: The Glass Cliff and Contextual Variation in The Manager-Think Male Stereotype”. Journal Of Applied Psychology, Cilt. 96 Sayı. 3, s.470-484.
• Schluter, N. (2018). “The Glass Ceiling in NLP”. Proceedings of the 2018 Conference on Empirical Methods in Natural Language Processing, Belgium: Association for Computational Linguistics s. 2793-2798.
• Sharma, S. ve Kaur, R. (2019). “Glass Ceiling for Women and Work Engagement: The Moderating Effect of Marital Status”. FIIB Business Review, Cilt. 8 Sayı. 2, s.132-146.
• Smith, A. (2015). “On The Edge of a Glass Cliff: Women in Leadership in Public Organizations”. Public Administration Quarterly, Cilt. 39, Sayı. 3, s.484-517.
• Smith, A. E. ve Monaghan, K. R. (2013). “Some Ceilings Have More Cracks: Representative Bureaucracy in Federal Regulatory Agencies”. The American Review of Public Administration, Cilt. 43, s.50-71.
• Solbes-Canales, I., Valverde-Montesino, S. ve Herranz-Hernández, P. (2020). “Socialization of Gender Stereotypes Related to Attributes and Professions Among Young Spanish School-Aged Children”. Front. Psychol., Cilt. 11, Sayı. 609, s.1-16.
• Sussman, S. ve Arnett, J. J. (2014). “Emerging Adulthood: Developmental Period Facilitative of the Addictions”. Evaluation & the Health Professions, Cilt. 37, Sayı. 2, s.147-155.
• Wesarat, P. O. ve Mathew, J. (2017). “Theoretical Framework of Glass Ceiling: A Case of India’s Women Academic Leaders”. Paradigm, Cilt. 21, Sayı. 1, s.21-30.
• Yıldız, S., Alhas, F., Sakal, Sakal, Ö. ve H., Yıldız, (2016a). “Cam Uçurum: Kadın Yöneticiler Cam Tavanı Ne Zaman Aşar?”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt. 71, Sayı. 4, s.1119 -1146.
• Yıldız, S., Sakal, Ö. ve Alhas, F. (2016b). “Cam Tavandan Cam Uçurum’a: Kriz Düşün Kadın Düşün”. Wasti, A., Duygulu, O. ve Yegin, A. (Ed.), 24. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları. s.509-519.